سیر طبیعی

دورهٔ نهفتگى

دوره کمون بيمارى در حدود ۱ تا ۷ روز.

سير طبيعى

در موارد مشخص بيماري، مدفوع حاوى خون، موکوس و مواد چرکى است و به ديسانترى موسوم مى‌باشد و دراثر ميکروآبسه‌هاى ناشى از تهاجم ميکروب‌ها به مخاط روده، حاصل مى‌گردد. البته اسهال آبکى همراه با استفراغ نيز عارض مى‌شود و خود ناشى از آنتروتوکسين شيگلا مى‌باشد.

اين بيمارى به‌دنبال پشت‌سر گذاشتن دورهٔ کمون ۱ تا ۷ روزه ممکن است مراحل ذکرشده در جدول مربوطه را در موارد درمان نشده، طى کند.

جدول سير طبيعى شيگلوز درمان‌نشده

	مرحلهٔ بيمارى				زمان شروع علايم نسبت به لحظه آغاز بيمارى				علايم و نشانه‌ها
	مرحله مقدماتى				در شروع بيمارى				تب، لرز، ميالرژي، بى‌اشتهائي، تهوع، استفراغ
	مرحله اسهال غيراختصاصى				صفر تا ۳ روز				استفراغ، کرامپ شکمي، شل‌شدن مدفوع، اسهال آبکى
	مرحلهٔ ديسانترى				۱ تا ۸ روز				دفع مکرر خون و موکوس، تنسم، پرولاپس رکتوم، حساسيت شکم
	مرحله عوارض				۳ تا ۱۰ روز				دزهيدراتاسيون، تشنج، سپتيسمي، واکنش لکوموئيد، سندرم هموليتيک اورميک، ايلئوس، پريوتونيت، اورميک، ايلئوس، پريتونيت
	مرحله سندرم‌هاى بعد از ديسانترى				۱ تا ۳ روز				آرتريت، سندرم رايتر

شيگلوز با شدت خفيف و متوسط نيز عارض مى‌شود و به‌طور معمول بيمارى خودمحدودشونده‌اى است. به‌طورى که به‌مدت چند روز تا چند هفته و به‌طور متوسط، درحدود ۴ تا ۷ روز به‌طور مى‌انجامد. شدت بيمارى و موارد مرگ ناشى از آن تحت تأثير سن و ساير عوامل ميزبان، تعداد ميکروبى که وارد بدن مى‌شود و سروتايپ ميکروب بيمارى‌زا مى‌باشد. به‌طورى که شيگلا ديسانتريه بيشتر باعث ايجاد بيمارى شديدى مى‌شود و ميزان مرگ ناشى از آن گاهى در بيماران بسترى در بيمارستان‌ها به ۲۰% نيز مى‌رسد، درحالى که بسيارى از موارد عفونت ناشى از شيگلا سونئى داراى دوره بالينى کوتاه‌مدت است و ميزان موارد مرگ ناشى از آن بسيار ناچيز مى‌باشد. در کسانى که درمان نشوند کشت مدفوع تا ۳۰ روز يا بيشتر، مثبت باقى مى‌ماند.

انتشار جغرافيائى

وضعيت جهانى و منطقه‌اى بيماري: تخمين زده مى‌شود که سالانه حداقل حدود ۱۴۰ ميليون مورد شيگلوز و ۶۰۰،۰۰۰ مورد مرگ ناشى از آن در کودکان زير پنج سال رخ دهد و بيشتر اين موارد، در کشورهاى در حال پيشرفت، به‌وقوع مى‌پيوندد، ولى کشورهاى پيشرفته نيز در امان نمى‌باشند. به‌طورى که سالانه حدود ۱۵،۰۰۰ مورد آن از کشور آمريکا گزارش مى‌شود.

شيگلوز، در تمام نقاط جهان يافت مى‌شود و حدود دوسوم موارد بيمارى و بيشتر موارد مرگ ناشى از آن در کودکان کمتر از ده‌ساله، رخ مى‌دهد و دوره‌اى که شير مادر را در شيرخواران قطع مى‌نمايند، شايع‌تر است، درحالى که در شيرخواران کمتر از ۶ ماهه شايع نمى‌باشد. البته شيگلوز، در نوزادان نيز ممکن است ايجاد شود و به ‌احتمال زياد شدت بيمارى در نوزادانى که از شير مادر تغذيه نمى‌کنند، بيشتر نيز مى‌باشد.

در حال حاضر در کشورهاى در حال پيشرفت، بيشتر گونه‌هاى بويدي، ديسانتريه و فلکسنرى يافت مى‌شوند. درحالى که در کشورهاى پيشرفته، شيگلا سونئى شايع‌ترين و شيگلا ديسانتريه نادرترين شيگلاها را تشکيل مى‌دهند. به‌طورى که بيمارى ناشى از شيگلا ديسانتريه در اين کشورها به‌تقريب هميشه در مسافران خارجى مشاهده مى‌شود.

- وضعيت بيمارى در ايران:

از ۱۰۴ سويهٔ جداشده در تهران ۸/۵۲% شيگلافلکسنرى و ۵/۳۷% شيگلاسونئى بوده، در سروگروپ شيگلافلکسنري، سروتايپ ۲ از شيوع بيشترى برخوردار بوده است. مقاومت نسبت به آمپى‌سيلين، کوتريموکسازول، تتراسيکلين، آموکسى‌سيلين، کلرامفنيکل و سفالوتين بسيار بالا و از ۷/۳۲% نسبت به سفالوتين تا %۷۸/۲ نسبت به کوتريموکسازول متغير بوده است. در ضمن شيگلا فلکسنرى نسبت به شيگلا سونئى داراى مقاومت بيشترى به پادزيست‌هاى (آنتى‌بيوتيک‌هاي) مصرفى بوده، درحالى که تمامى سويه‌هاى شيگلا سونئى به آمپى‌سيلين حساس گزارش شده است. لازم به ذکر است که مقاومت چندگانه نسبت به مقاومت تک‌داروئي، با شيوع بيشترى گزارش گرديده است. طى مطالعه ديگرى که در سال‌هاى ۷۷-۱۳۶۷ در تهران انجام شده است، مشخص گرديد که اکثر سويه‌ها به پادزيست‌هاى پُرمصرف بويژه خوراکى شامل آمپى‌سيلين و آموکسى‌سيلين، تتراسيکلين، فورازوليدن، کوتريموکسازول و نيتروفورانتوئين مقاوم هستند. مؤثرترين پادزيست سيپروفلوکساسين است که مقاومت به آنها تنها در يک سويه مشاهده مى‌شود و پس از آن سفتى‌زوکسيم قرار دارد که مقاومت نسبت به آن نيز در ۴ سويه مشخص شده است.

حساسيت نسبت‌به پادزيست‌هاى کاربنى‌سيلين، کلرامفنيکل، جنتامايسين، ناليديکسيک اسيد، نئومايسين و سفالکسين نيز وجود داشته است.

همچنين طى مطالعه‌اى که طى سال‌هاى ۷۶-۱۳۷۵ در شيراز صورت گرفت، حدود ۶۰% شيگلاهاى جداشده شامل سروگروپ فلکسنري، ۲۸% سونئى و ۱۲% بويدى بوده، به‌طورى که حدود ۳۴% موارد آن در سنين قبل از مدرسه، رخ داده است و از نظر مقاومت به داروهاى رايج نيز مشخص شد که در ۵۱% موارد، نسبت به آمپى‌سيلين و در ۹۰% موارد، نسبت به کوتريموکسازول، مقاوم بوده‌اند، درحالى که نسبت به داروهائى مانند ناليديکزيک اسيد، سفترياکسون، سفتازيديم، سفوتاکسيم، سيپروفلوکساسين، نورفلوکساسين و ايميپنم، در ۱۰۰% موارد، حساس بوده‌اند.