انتقال به‌وسیله حشره‌ها

نژاد

نژاد به‌طور معمول تأثيرى در ميزان عفونت ندارد و همهٔ نژادها نسبت به اين بيمارى حساس هستند، اما عادت‌ها و رسوم زندگى اجتماعى افراد در شيوع آن بى‌تأثير نيست.

همه‌گيرى و نقش آب در انتقال آنتامبا هيستوليتيکا

چنان‌چه منبع آب آشاميدنى عمومى مردم، با مدفوع انسانى آلوده به کيست آنتامبا هيستوليتيکا تماس پيداکند، احتمال آلودگى گروهي، به‌طور هم‌زمان، امکان‌پذير است. يکى‌از همه‌گيرى‌هاى مهم از راه آب آشاميدنى در شيکاگو (۱۹۳۳) در دو هتل مجاور يکديگر اتفاق افتاد که در نتيجه بيش از هزار نفر به آميبياز مبتلا گرديدند و تعدادى نيز کشته شدند. در اينديانا به ‌علت آلوده‌شدن مخزن آب آشاميدنى يک کارخانهٔ چوب‌برى بيش از ۵۰% از کارگران، آلوده شدند، همچنين بين سال‌هاى ۱۹۲۵ تا ۱۹۳۰ سه همه‌گيرى در يونان و يک همه‌گيرى در توکيو گزارش گرديد.

با وجود اين‌که دفع‌کنندگان تک‌ياخته، منبع مهم عفونت محسوب مى‌شوند و آنها را مسؤول انتشار وسيع آنتامبا هيستوليتيکا مى‌دانند، ولى هنوز نقش آنها در همه‌گيرى‌ها به‌خوبى روشن نيست. به هر جهت اين افراد، بخصوص پيشه‌وران مواد غذائى آلوده به اين انگل، در انتقال و انتشار عامل آميبياز، نقش مهمى ايفاء مى‌کنند. مواد غذائى انسان در صورت آلوده بودن به کيست رسيدهٔ اين تک‌ياخته، مى‌تواند باعث انتقال شود. موادغذائى ممکن است از طريق آب آلوده، پيشه‌وران موادغذائى و همچنين حشره‌هائى مثل سوسک و مگس خانگي، آلوده گردد.

انتقال به‌وسيله حشره‌ها

بعضى از حشره‌ها مثل مگس و سوسک در انتقال تک‌ياخته‌هاى روده‌اي، ازجمله آنتامبا هيستوليتيکا و ژيارديا لامبليا نقش مهمى به‌عهده دارند، بنابراين آنها را مى‌توان به‌عنوان ناقلان مکانيکى براى تک‌ياخته‌هاى روده‌اى به‌حساب آورد.

مگس‌هاى خانگى (Masuca domesticus) همواره مواد غذائى خود را از زباله، کثافت‌ها، مدفوع و مواد غذائى انسان تأمين مى‌کنند. آنها هنگامى که به ‌منظور تغذيه روى مدفوع آلوده به کيست تک‌ياخته‌ها مى‌نشينند، کيست‌ها به پاهاى مگس مى‌چسبند. گاهى نيز کيست‌ها همراه مواد غذائى به‌وسيله مگس، بلعيده مى‌شوند و بدون اين‌که هيچ‌گونه تغييرى روى آنها انجام گيرد، همراه مدفوع و استفراغ، دفع مى‌گردند. به همين علت، احتمال دارد مواد غذائى انسان به‌وسيله مدفوع يا مواد استفراغى مگس، آلوده گردد و در نتيجه در انتقال به انسان نقش مؤثرى بازى کند.

در بررسى‌هائى که در آفريقاى شمالى روى مگس‌هاى کنار توالت‌هاى بدون سقف انجام شده است، حدود ۳۰% مگس‌ها ناقل کيست تک‌ياخته‌هاى (آنتامبا هيستوليتيکا، ژيارديا لامبليا، آنتامباکلي، و اووسيست کوکسيديا) بودند. مطالعه‌هاى وست‌فال (Westphal) که در جنگ جهانى دوم در آفريقاى شمالى روى سربازان آلمانى انجام شد، نقش مگس در انتقال تک‌ياخته‌هاى روده‌اى را روشن‌تر نمود. دراين بررسى سربازانى که تابستان و پائيز را که وفور مگس در آنجا زياد است، گذرانده بودند، آلودگى به تک‌ياخته‌هاى روده‌اى به مراتب بيشتر از افرادى بود که فقط زمستان را در آنجا مانده بودند. در مناطق گرمسير هنگام روز که هوا گرم است، مگس از يک طرف به ‌منظور استفاده از رطوبت در کنار حيوان‌ها و همچنين انسان مى‌نشيند و از طرف ديگر روى مدفوع آلوده به کيست تک‌ياخته‌ها نشسته، تغذيه مى‌کند. بدين ترتيب قادر است کيست‌ها را به‌طور مستقيم همراه مدفوع يا مواد استفراغ‌شده خود روى لب افراد، باقى گذارد. به‌ احتمال زياد انتشار وسيع تک‌ياخته‌هاى روده‌اى در مناطق گرمسير با شيوع مگس بى‌ارتباط نيست.

بعد از مگس، سوسک خانگى به‌علت رفت‌وآمد بين مجارى فاضلاب، توالت و آشپزخانه مى‌تواند در انتقال تک‌ياخته‌هاى روده‌اى نقش مؤثرى داشته باشد. وجود کيست در روده سوسک به‌اثبات رسيده است، اما بايد توجه داشت که مگس و سوسک براى تک‌ياخته‌هاى روده‌اى فقط ناقلان مکانيکى محسوب مى‌شوند و در روده آنها هيچ‌گونه تغييرى روى کيست‌ها انجام نمى‌شود.