روش انتقال

ليشمانيوزهاى پستانداران توسط پشه‌هاى خاکى از جنس فلبوتوموس (Phelbotomus) منتقل مى‌شود. جنس مادهٔ اين پشهٔ خاکى خونخوار است، چون خوردن خون براى تخم‌گذارى ضرورى است. ضمايم دهانى پشهٔ خاکى در انتها اره‌ مانند است. پشهٔ خاکى هنگام نيش‌زدن، ضمايم دهانى خود را درون محل نيش مى‌چرخاند تا حوضچه‌اى کوچک از خون و مايع نسجى ايجاد کند و آن را بمکد. در نتيجهٔ اين عمل، سلول‌هاى بافت خراشيده شده و تعدادى درشت‌خوار (Maerophagus) مملو از انگل وارد اين حوضچه مى‌شوند و همراه خون و مايع نسجى بلعيده مى‌شوند. در داخل معدهٔ پشهٔ خاکى اين ياخته‌ها پاره ‌شده، انگل‌ها آزاد مى‌شوند و به ‌علت پائين آمدن درجهٔ حرارت و عوامل شيميائى موجود در معده، از شکل آماستيگوت به‌شکل پروماستيگوت درمى‌آيند و به اين شکل شروع به تقسيم مى‌کنند.

به تدريج که تعداد آنها زياد شد به ‌سوى جلوى لولهٔ گوارش مهاجرت مى‌نمايند، که ابتدا مرى را پُر مى‌کنند و سپس به حفرهٔ دهانى و خرطوم مى‌رسند. در اين حالت، انگل به شکل آلوده کننده در مى‌آيد و چنانچه پشهٔ خاکى ميزبان جديدى را نيش بزند در محل پمپاژ خون و مايع بافتى تعدادى از اين انگل‌ها در محل نيش نفوذ مى‌کنند. انگل هيچ‌گاه به درون غدد بزاقى نمى‌رود، ولى بزاق پشه خاکى که همراه انگل وارد محل نيش مى‌شود، بيماريزايى آن را چندصد برابر مى‌کند؛ به‌گونه‌اى که صد انگل که با نيش پشه خاکى وارد بدن مى‌شوند معادل صدها هزار انگل که از محيط کشت تلقيح شود، خطر بيمارى‌زائى دارند. وقتى پروماستيگوت‌ها با نيش وارد پوست مى‌شوند، ياخته‌هاى درشتخوار حمله کرده، آنها را مى‌بلعند، ولى قادر به هضم آنها نيستند. انگل که درون سلول درشت‌خوار يا قبل از بلعيده‌شدن توسط آن به‌شکل آماستيگوت يا ليشمانيائى درآمده است، شروع به تکثير مى‌نمايد و بدين‌نحو بيمارى در ميزبان جديد آغاز مى‌شود. مدت زمانى که انگل در بدن پشهٔ خوراکى مى‌گذراند تا آن را آلوده نمايد، برحسب درجهٔ حرارت، رطوبت و گونهٔ پشهٔ ناقل از ۷ روز تا بيش از ۱۵ روز طول مى‌کشد.