جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

انتشارات


  يکسونگرى
در اتخاذ و عمل به اين روش، نگاه به رويدادها فقط از يک زاويه، سمت و جهت است و تنها بُعدى از ابعاد قضيه مطرح مى‌گردد.
مجتمع٭ سياسى در اعلام و پخش اخبار و تفاسير، صرفاً مصالح و منافع و ارزش‌هاى خود را مدّ نظر دارد و امکان تجزيه و تحليل جهات مختلف قضايا را از مخاطبين سلب مى‌کند. جوامعى که تحت سلطه نظام‌هاى ديکتاتورى و استبدادى به‌سر مى‌برند و از فرصت‌هاى دموکراسى و فضاى آزاد سياسي-اجتماعى برخوردار نيستند بيشتر با اين مصيبت مواجه هستند. قدرت‌هاى تبليغي-سياسى کشورهاى دموکراسى صنعتى غرب نيز اگرنه در همه مسائل مطروحه داخلى و خارجي، اما در برخورد با رويدادهاى مشخصى که آنها را با منافع خود در تضاد مى‌بينند از بهره‌گيرى اين شيوه ناميمون رويگردان نيستند.
٭ اصطلاحى کلى که مى‌تواند اعم از ارگان -حزب، دولت، سازمان و مؤسسه و موارد مشابه باشد.
پخش يک خبر و مطرح کردن رويدادى از ديدگاهى خاص و همزمان سانسور کردن هرگونه نظريه مخالف و مغاير با آن، مسئله‌اى است که سابقه‌اى ديرين دارد و نمونه‌هاى آن را مى‌توان هر روز و هر ساعت از وسايل ارتباط جمعى گوشه و کنار اين جهان متمدن! مشاهده کرد.
تک‌بُعدى نگريستن و يک‌سويه حکايت کردن به‌مانند بيان نوع اتهام و متن کيفر خواست دادگاه بر عليه متهم است بدون آنکه به نکته‌اى و گفته‌اى از دفاعيه او اشاره شود. يکسونگرى ضرب‌المثل 'تنها به قاضى رفتن و خوشحال برگشتن' را تداعى مى‌کند. در اين رهگذار سلامت روانى و حيثيت انسانى مخاطبين در برابر اعمال اين روش جفاکارانه ناديده گرفته مى‌شود و عواقب سوئى که برجاى مى‌ماند اغتشاش و عصيان ذهنى و احياناً بروز قضاوت‌هاى ناعادلانه و گمراهانه در افواه است.
  شايعه‌سازى
در مبارزات تبليغات سياسي، شايعه‌سازى شيوه رايجى است، شايعه گاهى به‌طور خودجوش و اتفاقى و موردى توليد و پخش مى‌گردد و اين در صورتى است که از علايق و عواطف يا نفرت و انزجار افراد و گروه‌هائى نسبت به اشخاص و نهادهائى نشأت گرفته است و در مواردى هم حساب‌شده و سازمان داده شده از طرف واحدهاى تبليغاتى نهادهاى سياسيى تهيه و تدارک مى‌شود و از طريق وسايل ارتباط جمعى خودي، منتشر و پخش مى‌شود.
بروز شايعات گوناگون مواضع و کارکردها و شخصيت رقباى سياسى را ملکوک و ضربه‌پذير مى‌سازد و همچنين موجب اغتشاش ذهنى و سردرگمى و شگفتى مردم نيز مى‌شود. شيوع شايعات از طريق دهن به دهن و شفاهى و نيز از مجارى وسايل ارتباطى خبرى امکان مى‌يابد.
اثرات بعضى از شايعات فوق‌العاده خطرناک و سرنوشت‌ساز است. در تاريخ مبارزات انتخاباتى غرب تاکنون مواردى بوده است که نامزدهاى انتخاباتى رياست جمهورى که در شرف کسب پيروزى بوده‌اند با پخش ناگهانى شايعه‌اى که سوابق و رفتار و عقايد آنها را زير سؤال برده است مواجه شده‌اند و چون نتوانسته‌اند به‌سرعت و شايستگى اثرات سوءشايعه را خنثى سازند ناگزير يا از ميدان مبارزه کنار رفته‌اند و يا در کسب آراء لازم ناکام مانده‌اند.
  کذبى
از اين عنوان پيدا است که مقصود، شگرد رسواى دروغ‌پردازى است. در اين مرحله واحد تبليغات سياسى در جريان مبارزه تبليغاتى خود به‌منظور بدنام کردن و تضعيف رقيب سياسى از توسل به اين شيوه دريغ نمى‌کند آشکارا دروغ مى‌سازد و از وسايل ارتباط جمعى تحت نفوذ خود پخش و منتشر مى‌کند.
در سلسله اخبار دروغين، بودى نبود و نبودى بود مى‌شود. از ميان ميليون‌ها کلمه خبر و گزارش که هر روزه از خبرگزارى‌ها و رسانه‌هاى جمعى دنيا مخابره و پخش و منتشر مى‌شود مى‌توان به‌راحتى نمونه‌هائى از اخبار کذب محض پيدا کرد.
  ابهامى
پيدا است که منظور از توسل به اين شيوه مذموم ايجاد ابهام و ترديد در اخبار مربوط به رويدادهاى مسلّم است. چه تصور مى‌شود که با اتخاذ اين شگرد زيرکانه از اهميت خبر کاسته شده و تبعات هيجانى آن کمتر خواهد بود.
فى‌المثل موفقيت بزرگ سياسي، علمي، اجتماعى و غيره در صحنه بين‌المللى يا محلى نصيب کشور يا سازمان حزبى شده است رقيب سياسى از بوقهاى تبليغاتى خود با ذکر کلمات و جملاتى از قبيل گفته مى‌شود، احتمالآً شاييد اگر، گويا و 'صحت و سقم مطلب هنوز معلوم نشده است' و 'منابع مستقل هنوز تأييد نکرده‌اند' و غيره خبر قطعى و حتمى را به‌صورت ملتزم و مقيد و مبهم پخش مى‌کنند.
  انتشارات
در مجموعه انتشارات تبليغات سياسى به‌طور کلي، اطلاعيه‌ها، بيانيه‌ها، مقالات و گزارشات و تفاسير و اخبارى که مستقيم يا غيرمستقيم مفاهيم و مقاصد سياسى را از قبيل تبيين و تبليغ ايدئولوژى خاص و اعلام موفقيت‌هاى به‌دست آمده و رد نظريات مخالفين و امثالهم القاء مى‌کند، جاى دارد و نشر و پخش آنها به‌وسيله مطبوعات، راديو و تلويزيون يا آگهى‌هاى توزيعى و الصاقى انجام مى‌گيرد. کتاب‌هائى که مضامين آنها تبليغ سياسى است نيز از اين زمره است.
  خطابه
نطق و خطابه از ابزار تأثيرگذار هميشگى تبليغات بوده است. چنانچه موضوعات جالب و پرمحتوا با کلمات و جملات زيبا و خوش‌آهنگ و با لحنى گرم و مطبوع ادا شود يقيناً توجه بيشترى را جلب مى‌کند. در سخنرانى محتوا و شکل هر دو از اعتبار و اهميت برخوردار است.
محتوا بدان معنى که اگر انبوهى از مطالب سست و بى‌ربط و بى‌منطق و مغاير با اصول و واقعيت‌ها را هرچند با صداى خوش و رعايت تکنيک‌هاى صوتى ايراد نمائيم نمى‌تواند اثرات مطلوب و پردوام به‌جاى گذارد اما ارائه موضوعات اساسى و صحيح و مفيد در قالب خطابه‌هاى جالب و جاذب قطعاً نافذ و مقنع خواهد بود.
در تاريخ جنگ‌ها و انقلابات و مبارزات سياسى ايران و جهان شواهد زيادى مبنى بر تأثيرات عظيم سخنان مهيج و شورانگيز ناطقين مشهور موجود است. بديهى است که سخنرانان موفق کسانى بوده و هستند که به اصطلاح نبض اوضاع و احوال مخاطبين و محل و موقع سخنرانى و بسيارى از شرايط و دقايق ذيربط را در دست داشته و ملحوظ داشته‌اند.
بديهى است موقعيت ناطق، موضوع خطابه، شرايط محل ايراد نطق، کيفيت ايراد سخنراني، زمان اجراء برنامه، چگونگى احوامل و عقايد مستمعين، و ساير عوامل کوچکتر اما مربوط در به‌دست آوردن توفيق يا عدم آن در اجراء خطابه‌هاى سياسى واجد اهميت هستند.
  تظاهرات
از برنامه‌هاى عملى تبليغات سياسى تشکيل دمونستراسيون، ميتينگ، راهپيمائى و گردهمائى‌هاى بزرگ است، در برگزارى تجمع‌هاى تظاهراتى در نقاط مختلف دنيا ملاحظات خاصى صورت مى‌گيرد و عوامل و شرايط مختلفى در نظر گرفته مى‌شود. ميزان شور و اشتياق و استقبال شرکت‌کنندگان در تظاهرات به‌ ويژگى‌ها و خصوصيات بسيارى بستگى دارد. تظاهرات ممکن است دولتى و رسمي، ملى و مردمي، همگانى و فراگير، حزبى و گروهي، صنفى و رسته‌اي، حتى از نظر جنسى مردانه و زنانه باشد.
در هر نوع از گردهمائى‌ها با توجه به موضوع و هدف آن و خصوصيات شرکت‌کنندگان و چگونگى شرايط سياسى زمان برگزارى شعارها و احياناً سرودهاى مناسب انتخاب مى‌گردد. سخنانى ايراد مى‌شود و بيانيه‌هائى توزيع مى‌گردد و قطعنامه‌هائى نيز قرائت مى‌شود.
در هر تظاهراتى به تناسب معمولاً پرچم‌ها و تراکت‌ها و تصاويرى حمل مى‌گردد و حتى ممکن است شرکت‌کنندگان در تظاهرات از لباس و پوشش خاصى استفاده کنند، در هر حال يکى از عومل مهم موفقيت در گردهمائى تعداد زيادتر شرکت‌کنندگان است و عامل مهم ديگر خودانگيختگى و خودجوشى و خودتمايلى شرکت‌کنندگان در اينگونه گردهمائى‌ها و راهپيمائى‌ها است.
  نمادين
يکى از شيوه‌هاى تبليغ سياسى که داراى اعتبار و حيثيت والاى انسانى و سرشار از عواطف و احساسات پاک بشرى است اعمال و اقدامات و تلاش‌هائى سمبليک و نمادين است که نمونه‌هاى درخشان و بيادماندنى آنها در حافظه تاريخ مبارزات سياسي، مذهبي، اجتماعى دنيا ثبت و ضبط است.
اين شيوه در مقاطعى از تاريخ هر قوم و ملت به‌ ظهور رسيده که اولاً مجريان آن انسان‌هاى پاک‌باخته و سلحشور و ايثارگر و مؤمن و وفادار به عقايد خود بوده‌اند که رسالت قطعى و حتمى خود را در ابلاغ پيام نجات‌بخش خويش مى‌دانسته‌اند و ثانياً چنان عرصه را براى ايفاء نقش افشاگرانه و آگاهى‌بخش خود تنگ مى‌ديده‌اند که راهى جز جانفشانى و به‌جاى گذاشتن خاطرانى حماسى و جاويدان براى مخاطبين خويش نمى‌يافته‌اند.
در تاريخ معاصر و در جريان جنگ‌هاى آزادى‌بخش و نهضت‌هاى استقلال‌طلبانه و ضداستعمارى و ضداستبدادى و ضدآپارتايد در نقاط مختلف آسيا، آفريقا، آمريکاى جنوبي، ايرلند، فلسطين و غيره بسيارى از قهرمانان ملى آگاهانه و داوطلبانه جان خود را در ميان شعله‌هاى آتش يا زير شکنجه‌هاى مرگبار يا بر سر حلقه‌هاى دار و مقابل جوخه‌هاى اعدام و يا در کوچه و خيابان در نبرد نابرابر با دشمن فدا کردند و با خلق حماسه‌هاى انسانى توانستند افکار عمومى جهانيان را به نداى حق‌طلبانه ملت‌هاى خود متوجه سازند. در دوران مبارزات عليه نظام سلطنتى در کشور ما نيز حرکت‌هاى حماسى و سمبليک زيادى بمنصه ظهور رسيد. زنان و مردان ايثارگرى که با گفتن 'نه' در مقابل دعوت به امضاء ندامت‌نامه يا تقاضاى عفو جان باختند اما مرگ آنها سکوت و دل‌مشغولى‌هاى روزمره را شکست با انتشار پيام‌هاى مظلومانه آنها دلها را به‌سوى اهداف و آرمان‌هاى ظلم‌ستيز آنها جلب نمود. در انجام اينگونه تبليغ عملى سياسى نام و ياد نام‌آوران حماسه‌ساز در رسانه‌هاى جمعي، کتاب‌ها، فيلم‌ها و بعضاً تابلوى خيابان‌ها و ميادين شهرها نقش مى‌بندد و پيام‌هاى آنها تا اعماق گستره اذهان عمومى نفوذ مى‌کند.
نمونه اعلاء و با عظمت تاريخى تبليغى عملى سياسي-مذهبي، واقعه جانگداز عاشورا و داستان مجاهدات و از خودگذشتگى امام حسين (ع) و ياران وفادار او مى‌باشد که نتايج آن در سينه تاريخ مى‌درخشد و الهام‌بخش آزادى‌خواهان بسيارى در مبارزه با ظلم در قرون متمادى بوده است.


همچنین مشاهده کنید