چهارشنبه, ۲۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 17 April, 2024
مجله ویستا

ورم دست و پا


هر مادر حامله‌اى ممکن است در دوران باردارى خود با مسائل و مشکلاتى روبرو شود که اغلب آنها مهم نيستند و قابل درمان مى‌باشند. مادر بايد توجه داشته باشد که اگر ناراحتى او ادامه يافت بايد به اطلاع پزشک متخصص زايمان برساند تا درمان گردد. در اين قسمت برخى از مسائل و مشکلات دوران باردارى را ياد‌آور مى‌شويم:
  تهوع
حالت تهوع معمولاً در سه ماه اول حاملگى وجود دارد. در حدود نيمى از مادران حامله دچار حالت تهوع مى‌گردند. خوردن نان خشک يا بيسکويت، حس تهوع را کم مى‌کند. اگر مادر سعى کند که معده وى خالى نباشد، حالت تهوع کمتر خواهد بود. مادر هرگز نبايد خود را تحريک به استفراغ نمايد. بعضى از مادران هر روز مختصرى استفراغ مى‌کنند ولى اين حالت خود به‌خود از بين مى‌رود. اگر استفراغ مادر ادامه پيدا کرد و مخصوصاً اگر در نتيجه استفراغ وزن مادر کم شد، بايد از پزشک کمک گرفت.
   سوزش معده و احساس ترش کردن
ترش کردن حالتى است که شخص در قسمت بالاى معده و مرى احساس سوزش مى‌کند که ممکن است همراه با آروغ زدن باشد. اين احساس سوزش هيچ رابطه‌اى با قلب ندارد و در اثر تنبلى در فعاليت معده و روده و پس زدن شيره معده به داخل مرى حاصل مى‌شود و در اصل حالت خفيفى از سوء هاضمه است.
اولين قدم براى برطرف کردن اين حالت دقت در رژيم غذايى و حذف غذاهاى چرب و ديرهضم مى‌باشد. در ضمن بايد از تندخورى و پرخورى نيز اجتناب نمود. بعضى از بانوان آدامس مى‌جوند و خوب مى‌شوند و گاهى با خوردن يک قاشق مربا بعد از غذا ناراحتى آنها برطرف مى‌گردد. در صورت ادامه اين حالت و بروز ناراحتى‌هاى بيشتر بايستى به پزشک مراجعه شود.
   نفخ شکم
انبساط روده و معده که در اثر تجمع گاز در آنها حاصل مى‌گردد نفخ ناميده مى‌شود. نفخ ممکن است به تنهايى يا همراه با ترش کردن رخ دهد. علت نفخ اين است که چون بزرگى زهدان و فشار آن مانع حرکت طبيعى محتويات روده با سرعت معمولى مى‌باشد، لذا باکترى‌هاى روده فعاليت زياد و غيرعادى نموده و ايجاد نفخ مى‌کنند.
رژيم غذايى مناسب و پرهيز از غذاها و سبزيجاتى که پر حجم و نفخ‌آور هستند مانند کلم، خيار، بادنجان، گوجه‌فرنگي، کلم‌پيچ، حبوبات و پياز، درمان نفخ شکم در دوران باردارى است. اين ناراحتى هم‌چنين توسط داروهايى که عمل هضم و جذب غذا را تسريع مى‌کنند برطرف مى‌گردد.
  ويار حاملگى
يک ميل هوسانه‌اى است که نسبت به بعضى از مواد و غذاها پيدا مى‌شود. اگر چه اين حالت را بعضى از زنان غير آبستن نيز دارند ولى به‌طور مسلم ويار مخصوص حاملگى است. حالت ويار نه تنها نسبت به مواد غذايى عادى پيدا مى‌شود، مانند گچ ديوار، خاک روى زمين و ذغال مورد ميل و هوس زن قرار مى‌گيرند. ترشيجات و غذاهاى ترش، از جمله موادى هستند که زنان باردار ميل و رغبت زيادى به خوردن آنها نشان مى‌دهند.
   کم‌خوابى و بى‌خوابى
اگر چه اوايل حاملگى معمولاً با خواب راحت و زياد توأم مى‌باشد، ولى هفته‌هاى آخر آن اغلب با کم‌خوابى و يا بى‌خوابى است. عوامل متعددى از جمله حرکات بچه در داخل شکم، تنگى‌نفس، گرفتن عضلات و فکر زايمان موجب اين ناراحتى مى‌گردند. براى برطرف کردن آن، اجتناب از پرخورى و نوشيدن مايعات زياد، قدم زدن در هواى آزاد قبل از خواب و حمام کردن مفيد است. تعداد معدودى از زنان حامله ممکن است در هفته‌هاى آخر دوره حاملگى مجبور به استفاده از داروهاى مسکن خواب‌آور شوند، ولى مصرف اين‌گونه داروها حتماً بايستى تحت نظر پزشک معالج باشد.
   يبوست
يکى از عوارض بسيار شايع دوران باردارى است و علت آن بيشتر مربوط به کند شدن حرکات روده در اثر فشار رحم بر روى دستگاه گوارش مى‌باشد. اگر مادر حامله قبلاً هم دچار ناراحتى گوارشى و يبوست بوده است، در دوران حاملگى يبوست او زيادتر خواهد شد، زيرا مادر در دوران حاملگى کمتر راه مى‌رود و بيشتر استراحت مى‌کند. عضلات صاف بدن فعاليت کمترى دارند و جنين که در حال رشد است به روده فشار مى‌آورد. در صورتى‌که يبوست مادر ادامه پيدا کند ممکن است منجر به پيدايش هموروئيد گردد. اگر مادر حامله دچار يبوست شد نبايد داروهاى ملين مانند روغن کرچک و مسهل‌هاى نمکى و شياف مصرف کند بلکه بايد مايعاتى مانند آب‌ميوه به مقدار زياد بنوشد، ميوه‌ها و سبزى‌هايى که مواد زائد و جذب‌نشدنى دارند مصرف کند، به تمرين و ورزش بپردازد و متحرک باشد. مادر بايد سعى کند عادت هميشگى اجابت مزاج خود را انجام دهد ولى هيچ‌گاه نبايد براى دفع مدفوع، به خود فشار بياورد.
  واريس پاها
واريس نتيجه اتساع وريدهاى سطحى 'عروق خونى که خون بدون اکسيژن را به قلب مى‌رساند' ران و ساق پا است و اکثراً نتيجه اضافه وزن پيدا کردن در دوران حاملگى است. دردو و ناراحتى ناشى از واريس را مى‌توان با بالا نگه‌داشتن پا و ساق و ران کم کرد. مادر بايد پاهاى خود را روى صندلى يا عسلى يا چند عدد بالش قرار دهد. پوشيدن جوراب‌هاى مخصوص واريس نيز کمک مى‌کند.
   انقباض عضلات پا
اين انقباض و گرفتگى عضلات ساق پا ممکن است در دوران حاملگى اتفاق افتد. اين انقباض و گرفتگى عضلات پا ممکن است در نتيجه کم شدن جريان خود در پاها يا کم بودن کلسيم خون يا علل ناشناخته ديگر باشد. بانوى حامله بايد هر روز مواد غذايى سرشار از کلسيم مانند شير مصرف کند و يا قرص‌هاى کلسيم بخورد. مالش دادن عضلات پا نيز انقباض عضلات را متوقف مى‌کند. اگر مادر در موقعى که در حال استراحت است، پاهاى خود را بالا نگه‌دارد، اين انقباضات کمتر خواهد شد.
   ورم دست و پا
مختصر تورم ناحيه قوزک و يا ساق پا، نزد اغلب زنان باردار تا حدى طبيعى بوده و بعد از زايمان برطرف مى‌گردد ولى اگر ورم زيادتر شده و قسمت‌هاى ديگر مانند دست و يا صورت را فرا گيرد بايستى در صدد درمان آن برآمد. بسيارى از مادران بدون اينکه متوجه تورم قسمت‌هاى مختلف بدن خود گردند، گاهى از اين که کفش به پاى آنها تنگ شده و يا اينکه انگشتر به دست آنها نمى‌رود به طبيب خود مراجعه مى‌کنند. علت عمده ورم ساق و قوزک پا زياد شدن فشار خون وريدى است که گاهى در اثر ايستادن مداوم روى پاها ولى بيشتر به‌علت فشار رحم روى وريدهاى لگن ايجاد مى‌گردد. البته جمع شدن زياده از حد نمک در بدن نيز عامل مهم ديگرى در پيدايش ورم مى‌باشد.
مختصر تورم قوزک پا، احتياج به درمان خاصى ندارد و خود به‌خود با استراحت و رژيم غذايى مناسب از بين مى‌رود ولى چنان‌چه ميزان تورم زياد بوده و مخصوصاً دست‌ها و صورت را فرا گرفته باشد بايد تحت نظر پزشک متخصص دقيقاً معاينه شده و مداوا گردد. مسلماً رژيم غذايى کم‌نمک در برطرف کردن ورم پا، رل بسيار مهمى را بازى مى‌کند. تورم زياد بدن، همراه با فشار خون بالا و آلبومين در ادرار از علائم مسموميت باردارى هستند و مادرانى که مبتلا مى‌شوند بايد شديداً مراقبت شده و تحت درمان کامل قرار گيرند.


همچنین مشاهده کنید