|
|
|
|
|
| به‌رعايت بهداشت فردى و عمومي، بايد توجه نمود. بيماران مبتلا به اوريون گرچه به‌طور معمول حداکثر شدت آلودگى خود را پشت‌سر گذاشته‌اند، ولى تا فروکش نمودن تورم پاروتيد يا ديگر خودنمايى‌هاى بيماري، بهتر است ايزوله شوند.
|
|
| ازآنجا که بيمارى اوريون، هم طى دورهٔ نهفتگي، قابليت سرايت دارد و هم اينکه در بسيارى از موارد بدون علامت مى‌باشد. بنابراين قرنطينه کردن بيماران، به‌منظور کنترل بيماري، نقش چندانى نخواهد داشت. زيرا بيمارى به هر حال ازطريق دو گروه ذکرشده، منتشر خواهد گرديد. با اين حال رعايت اقدام‌هاى زير، بى‌فايده نخواهد بود:
|
|
| ۱. در دورهٔ مسرى بودن بيمارى بايد بيمار را ازديگران جدا نمود.
|
|
| ۲. وسايل آلوده به ترشح‌هاى دهان و بينى بيمار را بايد ضدعفونى کرد.
|
|
| ۳. موارد تماس، بايد تحت مراقبت قرارگيرند.
|
|
| ۴. کارکنان بهداشتي، چنانچه در فاصله حدود يک‌مترى فرد مبتلا مشغول به کار باشند، بهتر است از دهانبند، استفاده کنند و درصورت ابتلاى خود اين کارکنان، ۱ تا ۹ روز بعد از شروع التهاب پاروتيد نبايد از بيماران، مراقبت کنند و چنانچه کارکنان حساس، چهره به چهرهٔ بيمار، قرار گيرند، لازم است از روز دوازدهم تا بيست و چهارم تماس، آنها را از کار معاف نمود تا درصورتى که به شکل بدون علامت بيماري، مبتلا شده‌اند، ويروس را به بيماران، انتقال ندهند.
|
|
| ازآنجا که انسان، تنها ميزبان طبيعى ويروس اوريون است، واکسيناسيون همگانى عليه اوريون ممکن است بتواند باعث کنترل و بلکه ريشه‌کنى اين بيمارى بشود.
|
|
| واکسن زندهٔ ضعيف‌شده اوريون در يک جامعهٔ حساس، در بيش از ۹۵% موارد مى‌تواند باعث پيشگيرى از بروز بيمارى بشود. اين واکسن بصورت واکسن خالص اوريون و واکسن اوريون همراه با سرخک و سرخجه (واکسن MMR) وجود دارد.
|
|
| واکسن اوريون باعث توليد عيار پايينى از پادتن مى‌شود که به‌احتمالى تا پايان عمر خاصيت پيشگيرى کنندگى خواهد داشت. افراد واکسينه پس از مواجه شدن با ويروس اوريون در ۹۵ تا ۱۰۰% موارد ايمنى خواهند داشت.
|
|
| ايمن‌سازى روتين کودکان در سنين ۱۵ ماهگى و سپس در سنين قبل از مدرسه توصيه مى‌شود. درضمن مى‌توان کودکانى را که به سن بلوغ مى‌رسند و بزرگسالان و بخصوص افرادى را که سابقهٔ پاروتيت اوريونى را ذکر نمى‌کنند، نيزعليه اوريون، واکسينه نمود.
|
|
| بعضى از متخصصان، توصيه کرده‌اند که باتوجه به شيوع ارکيت اوريونى و عقيمى ناشى از آن در سنين بلوغ، تلقيح واکسن تا سنين قبل از بلوغ به‌تعويق انداخته شود و در اين سنين تنها به پسران، تلقيح گردد. ولى اين نظريه قابل قبول نمى‌باشد، زيرا قبل از بلوغ هم امکان بروز عوارض خطرناکتر از ارکيت، نظير مننگوآنسفاليت، وجود دارد و از اين گذشته حدود ۷۵% کودکان در حوالى بلوغ، داراى پادتن محافظت‌کنندهٔ ضد اوريون، مى‌باشند. البته اقدام صحيح‌تر آن است که غير از کودکان ۱۵ ماهه، بقيه افرادى که به‌نظرمى‌رسد بايد واکسينه شوند، ازنظر وجود پادتن ضدويروس اوريون مورد بررسى قرار گيرند و تنها درصورت عدم ايمنى قبلي، به واکسيناسيون آنها اقدام شود. ولى اين کار هم مستلزم صرف هزينه‌هاى هنگفتى است و هم‌اينکه انجام اين آزمايش در حال حاضر براى همه آزمايشگاه‌ها ميسر نمى‌باشد.
|
|
| ازطرفى پيشنهاد شده است که افراد حساس را بلافاصله پس از تماس با بيماران مبتلا به اوريون، واکسينه کنيم، زيرا عوارض واکسن، بسيار نادر بوده و ممکن است باعث پيشگيرى از بروز بيمارى در تماس‌يافتگان بشود. البته اگر فرد تماس‌يافته در دوره کمون باشد، واکسيناسيون تأثيرى در سير بيمارى نخواهد داشت. ولى درصورتى که ويروس، طى اين تماس وارد بدن وى نشده باشد، واکسن، موجب ايمنى او درمقابل تماس‌هاى بعدى خواهد شد.
|
|
| مصرف همزمان واکسن اوريون، سرخک، سرخجه، پوليوميليت و آبله‌مرغان مانعى ندارد و تداخلى ايجاد نمى‌شود. همچنين واکسن MMR در عفونت ناشى از HIV بدون اشکال است.
|
|
| اين واکسن در يک دوز واحد، بصورت زيرجلدى در قسمت خارجى بازو تلقيح مى‌گردد و جز پاروتيت مختصر که بندرت عارض مى‌شود، عارضهٔ مهمى ندارد. هرچند طبق گزارش‌هاى اخير، حدود
۰۵/۰ تا ۳ درصد از دريافت‌کنندگان اين واکسن درژاپن، دچار مننژيت مرتبط با اوريون شده و بيمارى آنان به‌مدت ۲ تا ۴ هفته، طول کشيده است. مصرف واکسن اوريون در زنان آبستن، ممنوع است.
زيرا اگرچه ثابت نشده است که ويروسواکسن، باعث تهديد جنين شده باشد، ولى به‌صرف اينکه از سد جفتى عبور مى‌کند نبايد در دورهٔ آبستنى مصرف شود. ويروس موجود در واکسن، از فرد واکسينه
به اطرافيان حساس، منتقل نخواهد شد و بنابراين واکسيناسيون فرزندان زنان باردار، بلامانع خواهد بود.
|
|
| ايمن‌سازى غيرفعال (پاسيو)
|
|
| به‌منظور تغيير سير اوريون در کودکان، هيچگونه اقدامى نمى‌توان انجام داد. درحالى که در بزرگسالان گرچه به‌وسيله مطالعه‌هاى شاهددارى تأييد نشده است، ولى ممکن است بتوان
با مصرف ايمونوگلوبولين هيرايمون انساني، از شدت بعضى از عوارض خارج غدد بزاقى (نظير ارکيت) کاست. طبق نظر بعضى از پژوهشگران درصورتى که در ابتداى شروع علايم اوريون، از مقدار
زيادى ايميون سرم گلوبولين استفاده شود، ممکن است بتوان از بروز ارکيت جلوگيرى نمود يا باعث کاهش شدت آن گرديد، ولى ثابت نشده است که مصرف اميون سرم گلوبولين يا سرم هيپرايميون،
پس از برخورد با بيماران مبتلا به اوريون، قادر به پيشگيرى از بروز بيمارى يا کاهش شدت آن باشد. مقدار مصرف سرم هيپرايمون ۱۰ تا ۲۰ ميلى‌ليتر است، ولى ميزان تأثير آن نامعلوم
مى‌باشد. شايان ذکر است که اين فراورده را از سرم افراد سالمى که به‌وسيله واکسن اوريون فراايمن (هيپرايمونيزه) شده‌اند، تهيه مى‌کنند.
|
|
| موارد منع مصرف واکسن اوريون
|
|
| ۱. در شيرخواران کمتر از يک‌ساله (به‌علت مداخله پادتن‌هاى مادري)؛ ۲. در زنان آبستن؛ ۳. در افرادى که به‌اجزاى واکسن حساسيت دارند؛ ۴. درحالات تب، لوسمي، لنفوم و بيمارى‌هاى بدخيم ديگر؛ ۵. در افرادى که استروئيد، داروهاى آنتى‌متابوليت، داروهاى آلکيله کننده و امثال آن و يا اشعه دريافت مى‌کنند.
|
|
| شايان ذکر است که افراد مبتلا به عفونت بدون علامت ناشى از HIV را بايد عليه اين بيماري، واکسينه کرد، زيرا در رابطه با مصرف MMR عارضه‌اى گزارش نشده است.
|
|
| درضمن در يک همه‌گري، کاپلان و همکاران نشان دادند که هزينهٔ تقريبى هر مورد بيماري، ۱۵۰۰ دلار بوده، درحالى که هزينهٔ هرمورد واکسيناسيون در همان سال، ۴۹ دلار بوده است. ديگر اقدام‌هاى پيشگيرى مرتبط با پيشگيرى اوليه عبارت است از:
|
|
| - جداسازى تنفسى و بسترى در اتاق جداگانه تا ۹ روز بعد از تورم غدد پاروتيد.
|
| - خوددارى از حضوردر مدرسه به‌مدت ۹ روز بعد از تورم غدد پاروتيد
|
| - ضدعفونى کردن اشيايى که آغشته به ترشح‌هاى حلق و بينى بيماران گرديده است
|
| - واکسيناسيون تماس‌يافتگان
|
|
|
|
| بسترى کردن بيمارانى که دچار مننژيت، آنسفاليت، پانکراتيت و بعضى از عوارض خطير ديگر هستند.
|
|
|
|
| عارضه پايدار بيمارى شامل عقيمى است که به‌طور معمول درمانپذير نمى‌باشد.
|
|
|
|
| اقدام‌هايى که طى طغيان‌ها، همه‌گيرى‌ها و پاندمى‌هاى بيمارى بايد انجام داد: ايمن‌سازى افراد حساس
|
|
| اقدام‌هايى که طى بروز حوادث و سوانحى مانند سيل، زلزله، آتشفشان، جنگ و امثال آن بايد انجام داد: نياز به اقدام خاصى نمى‌باشد.
|
