جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

ارزیابی کفایت سیستم ایمنی


  تضعيف يا تغيير سيستم‌هاى بيمار
  ارزيابى وضعيت تغذيه‌اى
کاهش بيش از %۲۰ از وزن بدن در اثر بيمارى مانند سرطان يا ناراحتى‌هاى روده، نه تنها ميزان مرگ را افزايش مى‌دهد، بلکه احتمال عفونت بعد از عمل جراحى را به بيش از ۳ برابر مى‌رساند. پارامترهاى استاندارد بيوشيميائى که اختلالا در ميزان پروتئين احشاء را نشان مى‌دهند عبارتند از: سطح سرمى آلبومين کمتر از ۳g/dl يا مقادير کمتر از ۱۵۰mg/dl ترانسفرين سرم.
انديکاسيون فعلى اقدامات محيطى تغذيه‌اى عبارتند از کاهش بيش از ۱۰% وزن بدن يا احتمال ريکاورى کُند بعد از عمل که طى آن بيمار از راه دهان تغذيه نخواهد شد.
  ارزيابى کفايت سيستم ايمنى
دو تست معمول در اين رابطه عبارتند از شمارش کامل لنفوسيت و ارزيابى ايمنى با واسطه سلول. در صورت عدم بروز پاسخ در هيچ‌يک از تست‌هاى پوستي، آنرژى يا ايمنى مختلف تشخيص داده مى‌شود. پاسخ مثبت (تورم ۵mm يا بيشتر در محل تزريق) به يک يا چند تست به اين معنا است که فعاليت لنفوسيت‌ها طبيعى است. آنرژى باعث افزايش احتمال ابتلاء به عوارض عفونى مى‌گردد. ساير تست‌هاى اختصاصى‌تر عبارتند از کموتاکسى نوتروفيل و شمارش جمعيت‌هاى خاص لنفوسيتي. بيماران با ريسک بالاى نقص ايمنى که داشتن اين اطلاعات در مورد آنها کمک‌کننده است، افراد مسن، بيماران دچار سوء‌تغذيه، تروماى شديد يا سوختگي، و مبتلايان به سرطان مى‌باشند. سيستم ايمنى مبتلايان به AIDS نيز بسيار تضعيف شده است. قبل از عمل جراحى بيماران از نظر ابتلاء به AIDS غربالگرى نمى‌شوند.
  ساير عواملى که باعث افزايش ريسک عفونت مى‌شوند
کورتيکوستروئيدها، داروهاى سرکوب‌کنندهٔ ايمني، داروهاى سيتوتوکسيک، و درمان آنتى‌بيوتيکى طولانى‌مدت باعث افزايش احتمال تهاجم قارچ‌ها و ارگايسم‌هاى ديگرى مى‌شوند که معمولاً ايجاد عفونت نمى‌کنند.
در نارسائى کليوي، ميزان عفونت زخم، ريه و ديگر عفونت‌ها افزايش مى‌يابد. در کلينيک ثابت ‌شده که ديابت کنترل نشده نيز به عفونت حساس‌تر است.
  اختلال عملکرد ريوى
بيمارى که قبل از عمل جراحى مشکل ريوى دارد، بعد از عمل مستعد ابتلاء به عوارض ريوى از جمله هيپوکسي، آتلکتازى و پنومونى مى‌باشد. در اين موارد انجام گرافى قفسهٔ سينه، ECG، اندازه‌گيرى گازهاى خون و بعضى از تست‌هاى عملکرد ريوى لازم است.
آماده‌سازى ريه‌ها قبل از عمل به‌مدت ۴۸ ساعت، به‌طور قابل توجهى عوارض بعدى را کاهش مى‌دهد. سيگار نکشيدن به‌مدت چند روز ترشح خلط را کاهش مى‌دهد. داروهاى برونکوديلاتور خوراکى يا استنشاقى به‌ همراه روزانه ۲ مرحله فيزيوتراپى قفسه سينه و درناژ وضعيتي، مجارى هوائى را از ترشحات پاک مى‌نمايند. قبل از عمل، بيمار بايد تکنيک‌هاى سرفه، تنفس عميق و استفاده از اسپيرومترى محرک را که باعث افزايش فعاليت تنفسى مى‌شود، ياد بگيرد.
  تأخير در ترميم زخم
گفته شده که فاکتورهاى بسيارى در ترميم زخم مؤثر هستند ولى تنها تعدادى از آنها اهميت کلينيکى دارند که عبارتند از: کمبود پروتئين، کمبود اسيد اسکوربيک، دهيدراسيون يا ادم شديد، و کم‌خونى شديد، آزمايشات نشان داده‌اند که هيپوولمي، انقباض عروقي، افزايش ويسکوزيتهٔ خون، افزايش تجمع پلاکتى داخل عروق و استاز گلبول‌هاى قرمز با کاهش فشار اکسيژن‌ بافتي، ترميم را به تأخير مى‌اندازند. مهم‌ترين عامل، حفظ حجم مناسب خون و پرفيوژن کافى است.
دوزهاى بالاى کورتيکوستروئيد در انسان ترميم زخم را به تعويق مى‌اندازند. به‌علت کاهش سرعت ترميم زخم در بيماران مصرف‌کنندهٔ داروهاى سيتوتوکسيک، بهتر است بيشتر به زخم آنان رسيدگى شود.
زخم‌هاى جراحى ايجاد شده در بافت‌هائى که در معرض رادياسيون شديد بوده‌اند، ديرتر ترميم يافته، ممکن است در صورت بروز عفونت دچار گسستگى شوند.
  آثار داروها
آلرژي، حساسيت شديد، ناسازگارى و عوارض سوء دارو که ممکن است با عمل جراحى تشديد شوند، بايد در نظر گرفته شده در صورت امکان از بروز آنها جلوگيرى شود. سابقه مصرف و آلرژى به داروهاى زير بايد سؤال شود:
- پنى‌سيلين يا ساير آنتى‌بيوتيک‌ها
- مورفين، کدئين، مپريدين، يا ساير نارکوتيک‌ها
- پروکائين يا داروهاى بيهوشى ديگر
- آسپيرين يا مسکن‌هاى ديگر
- باربيتورات‌ها
- سولفوناميدها
- آنتى‌توکسين کزاز و ساير سرم‌ها
- يد، تيمروزال (مرتيولات) يا ساير ميکروب‌کش‌ها
- هر داروى ديگر
- هر غذائى مانند تخم‌مرغ، شير يا شکلات
- نوارچسب
ساقه شخصى يا خانوادگى آسم، تب يونجه، يا ساير اختلالات آلرژيک بايد توجه پزشک را به احتمال وجود حساسيت داروئى جلب کند. معمولاً بايد داروهائى مثل ديژيتاليس، انسولين و کورتيکوستروئيدها را ادامه داد و قبل و در حين عمل دوز آنها را با دقت تنظيم نمود.
قبل از عمل متخصص بيهوشى بايد استفاده طولانى‌مدت داروهاى مهارکنندهٔ CNS که ممکن است مقاومت به بيهوشى را افزايش دهند؛ آرامش‌بخش‌ها و داروهاى ضدٌ فشار خون را که ممکن است به‌صورت افت فشار به بيهوشى پاسخ‌ دهند، در نظر بگيرد.
  ريسک ترومبوآمبولى
عوامل افزايش‌دهندهٔ ريسک DVT و آمبولى ريوى عبارتند از: سرطان، چاقي، اختلال عملکرد ريوي، سن بالاى ۴۵ سال و سابقهٔ قبلى ترومبوز.
  بيمار چاق
در بيماران چاق احتمال بيمارى همراه و عارضه‌دار شدن زخم بيشتر است.


همچنین مشاهده کنید