مارگزیدگی

سم مار حاوى آنزيم‌هاى پروتئوليتيک، پپتيدها، و متالوپروتئين‌ها است که هنگام ترشح شدن از دندان‌هاى ميان‌تهى مار، مى‌توانند باعث تخريب موضعى بافت و نکروز عروق خونى و واکنش‌هاى پيچيده‌ٔ نوروتوکسيک يا هموتوکسيک عمومى گردند، ادم ثانويه سريعاً گسترش يافته، ممکن است باعث ايسکمى اندام گردد. گزيدگى‌هاى انگشتان دست يا پا ممکن است باعث تخريب انگشت‌ها، کمپارتمنت‌هاى عضلانى و بافت‌هاى زيرجلدى شوند. اگر سم مار وارد عروق شود، ممکن است ثانويه به کاهش فيبرينوژن و سطوح پلاکتي، خونريزى رخ دهد. خونريزى به داخل بافت مى‌تواند اثرات فشارى موضعى را بدتر نمايد. ممکن است هموليز و درنتيجهٔ آن نکروز حاد توبولار ايجاد شود. ميونکروز، شوک و نارسائى هيپوفيز ساير تظاهرات احتمالى هستند.

گزش يک مار سمي، فقط در ۷۰% - ۵۰ موارد، باعث مسموميت خواهد شد که ممکن است خفيف (خراشيدگى و به‌دنبال آن تورم جزئى و درد خفيف)، متوسط (باقى ماندن اثر دندان مار، تورم موضعى و درد)، يا شديد (اثر دندان مار، تورم و درد شديد و پيشرونده) باشد.

اقدامات کمکى اوليه

بايد روى محل گزيدگى يک بانداژ پهن، محکم و فشارنده قرار داده شده، حتى‌الامکان مقدار بيشترى از اندام گزيده شده توسط بانداژ پوشيده شود. اندام موردنظر بايد آتل‌گيرى شده، بيمار به يک مرکز پزشکى منتقل گردد. استفاده از تورنيکه، برش دادن و ساکشن، استفاده از يخ، و کرايوتراپي، اقدامات اوليه‌اى هستند که در مورد گزيدگى‌هائى که نوع آنها نامعلوم است، استفاده مى‌شوند.

درمان قطعى

درمان اصلي، استفاده از پادزهر است که هر چه زودتر تجويز شود، مؤثرتر خواهد بود.

تمام پادزهرها از سرم اسبى تهيه مى‌شوند، بنابراين واکنش‌هاى آلرژيک فورى (آنافيلاکسي) و ديررس (بيمارى سرم)، نادر نمى‌باشند بايد اپى‌نفرين و آنتى‌هستامين در دسترس باشد.