لمس بینی

چگونه مى‌توان دروغگوئى يک شخص را تشخيص داد؟ يکى از مهم‌ترين مهارت‌هاى مشاهده که مى‌توان کسب کرد، شناسائى علائم غيرکلامى حاکى از خيانت است.

کدام حرکات مى‌توانند خيانت افراد را فاش کنند؟

يکى از رايج‌ترين نشانه‌هاى خيانت که مورد استفاده قرار مى‌گيرد، نشانه سه ميمون زرنگ است که شيطنت را نمى‌بينند، نمى‌شنوند و از آن سخن نمى‌گويند. (شکل بدى نشنو، بدى نبين، بدى نگو) حرکات دست به‌ صورت را که پايه علائم خيانت انسانى را تشکيل مى‌دهند، نشان مى‌دهد. به‌عبارت ديگر، زمانى‌که ما دروغ يا خيانتى را مشاهده مى‌کنيم، مى‌شنويم يا از آن سخن مى‌گوئيم، اغلب سعى داريم دهان، چشم‌ها يا گوش‌ها‌يمان را با دست‌هاى خود پنهان کنيم. کودکان آزادانه از علائم دروغگوئى استفاده مى‌کنند. اگر يک کودک دروغ بگويد، اغلب در تلاش خود براى جلوگيرى از اداى اين کلمات، دهان خود را با دست‌ها پنهان مى‌کند. چنانچه مايل به شنيدن سرزنش پدر و مادر نباشد، به‌راحتى گوش‌هاى خود را با دست‌هايش پنهان مى‌نمايد. زمانى‌که چيزى را که مايل به ديدن آن نيست مشاهده کند، چشمان خود را با دست‌هايش مى‌پوشاند. علائم خيانت با افزايش سن افراد اصلاح و يا به‌عبارت ديگر پوشيده‌تر مى‌شوند اما هنوز به‌ هنگام دروغگوئي، پنهان کردن يک چيز يا مشاهده خيانت بروز مى‌کنند، خيانت مى‌تواند به معناى ترديد، بى اطميناني، دروغگوئى با اغراق باشد.

هنگامى‌که يک شخص از علامت دست به صورت استفاده مى‌کند، هميشه به ‌معناى دروغگوئى نيست. البته شايد نشان دهندهٔ اين باشد که آن شخص به شما خيانت مى‌کند و مشاهده ساير علائم او مى‌تواند ظن شما را تأييد کند. مهم است که به تعبير علائم دست به صورت به‌طور مجزا نپردازيد.

دکتر دزموند‌موريس اشاره کرده که محققين آمريکائي، پرستارانى را که طبق دستور به بيماران راجع به سلامتى آنها دروغ مى‌گفتند، زير نظر گرفتند. اين مشاهدات نشان داد که آن دسته از پرستارانى که ناچار به دروغگوئى شده بودند، علائم دست به صورت بيشترى نسبت به آنان که حقيقت را بازگو مى‌کردند، به‌کار مى‌برند.

حفاظ دهان

حفاظ دهان يکى از معدود حرکات بزرگسالان است که به اندازه حرکات کودکان گويا مى‌باشد. در اين علامت در حالى‌که مغز خودآگاه به‌دست دستور مى‌دهد که از گفتن دروغ احتناب کند دست، دهان را مى‌پوشاند و انگشت شست به روى لب فشار مى‌آورد. گاهى اوقات شايد فقط چند انگشت يا حتى يک مشت بسته روى دهان را بپوشاند، اما معنى کماکان يکسان خواهد بود.

حرکت 'حفاظ دهان' نبايد با حرکات 'ارزيابي' اشتباه گرفته شود.

عده زيادى سعى مى‌کنند حرکت حفاظ دهان را با سرفهٔ مصنوعى بپوشانند. زمانى‌که هامفرى‌بوگارت نقش يک گانگستر يا مجرم را ايفا مى‌کرد، اغلب به هنگام مذاکره راجع به فعاليت‌هاى جنائى ساير گانگسترها يا هنگامى که توسط پليس بازجوئى مى‌شد، از اين علامت استفاده مى‌کرد تا به‌صورت غيرکلامى به پليس نشان دهد که فريبکار است.

شخصى که در حين صحبت کردن از اين علامت استفاده کند، مشخص است که دروغ مى‌گويد. حال چنانچه دهان خود را در حين صحبت کردن شما بپوشاند، نشان مى‌دهد که حس مى‌کند شما دروغ مى‌گوئيد! يکى از ناخوشايندترين مناظرى که يک سخنگو ممکن است هنگام نطق خود مشاهده کند، استفاده از اين علامت توسط حضار است. بنابراين چنانچه تعداد حضار کم باشد يا تنها با يک مخاطب سروکار داشته باشيد بهتر است سخن خود را قطع و سؤال کنيد، 'راجع به صحبتى که الان مى‌کردم، بگويد؟' اين اجازه مى‌دهد که حضار ايرادات خود را آزادانه مطرح نمايند و به شما نيز فرصتى براى اصلاح بيانات خود و پاسخگوئى به سؤالات مى‌دهد.

لمس بينى

در اصل، حرکت 'لمس بيني' مدل پنهانى و بسيار ظريف حرکت 'حفاظ دهان' است. اين حرکت شايد شامل چندين مالش آرام به زير بينى باشد و يا شايد يک لمس بسيار سريع و تقريباً نامحسوس باشد. بعضى از خانم‌ها خيلى محتاطانه از اين حرکت استفاده مى‌کنند و حيلى آرام بينى را نوازش مى‌دهند تا آرايش خود را خراب نکنند.

يک توضيح براى منشأ حرکت لمس بينى اين است که با ورود افکار منفى به مغز، به‌طور ناخودآگاه به دست فرمان پوشاندن دهان داده مى‌شود، اما در آخرين لحظه تلاش بر اين است که اين حرکت کم‌تر آشکار به‌نظر برسد، لذا دست از سمت صورت به عقب کشيده مى‌شود که نتيجه آن است که دروغگوئى موجب سوزش عصب‌هاى بينى مى‌گردد که براى ارضاء اين احساس عمل مالش بينى صورت مى‌گيرد. 'اما اگر شخصى فقط خارش بينى دارد، چه؟' سؤالى است که اغلب به وسيله مالش کاملاً عمدى يا عمل خاراندن ارضاء مى‌شود که با نوازش‌هاى آرام بينى در حرکت لمس بينى متفاوت است. اين حرکت هم توسط هر دو نفر، يعنى سخنگو جهت پنهان کردن دروغ خود و شنونده‌اى که به گفته‌هاى سخنگو شک و ترديد دارد، استفاده مى‌شود.