سرطان حفرهٔ دهان

آناتومى

حفرهٔ دهان از جلو به لبهٔ مخاطى لب‌ها و از پشت به چين‌‌هاى قدامى لوزه، سطح خلفى کام سخت و پاپيلاهاى دره‌اى زبان محدود شده است.

مشخصات بالينى

مبتلايان به کار سينوم سلول سنگفرشى در حفرهٔ دهان معمولاً با تومورهاى زخمى که هفته‌ها يا ماه‌ها طول کشيده‌اند مراجعه مى‌کنند. اين بيماران معمولاً مردانى هستند ۵۰ تا ۷۰ ساله که سابقهٔ استعمال فراوان دخانيات و الکل دارند، بهداشت دندان اغلب نامناسب است و ممکن است در اطراف ضايعه، نواحى اريتروپلاکى و لکوپلاکى وجود داشته باشد. در %۳۰ از بيماران غدد لنفاوى ساب‌منديبولار و زنجيرهٔ ژوگولار قابل لمس هستند. در يک‌سوم از بيماران، ارزيابى بالينى غدد لنفاوى طبيعى و بزرگ شده، به نتايج اشتباه منتهى مى‌شود (منفى کاذب و مثبت کاذب). در نبود تهاجم عمقي، معمولاً درد علامت شايع و عمده‌اى نيست.

پاتولوژى

بيش از ۹۵% از سرطان‌هاى حفرهٔ دهان، کارسينوم‌هاى سلول سنگفرشى هستند. اينها اغلب و يا به‌طور متوسط تمايزيافته هستند و ممکن است پس از لکوپلاکى يا اريتروپلاکى بروز کنند. لکوپلاکى (لکهٔ سفيد) لزوماً يک وضعيت پيش‌بدخيمى نيست، هرچند که ممکن است معلول عوامل سرطان‌زا باشد. اگر بيوپسى تهيه شده از يک لکهٔ لکوپلاکى نشان‌دهندهٔ سلول‌هاى شديداً آتيپيک، ديسپلازي، و ديس‌کراتوز باشد، ضايعه پيش‌بدخيم تلقى مى‌شود. اريتروپلاکى (لکه‌هاى مخاطى گرانولار قرمزرنگ) بسيار بيشتر از لکوپلاکى احتمال دارد که پيش بدخيم و يا آشکارا بدخيم باشد. کار سينوم وروکوز (زگيلي) يک ضايعهٔ اگزوفيتيک است که غالباً به‌دليل هيپرکراتوز سطحى سفيدرنگ مى‌باشد. اين تومور از لحاظ بافت‌شناسى کاملاً تمايز يافته است و پيش‌آگهى بهترى از ضايعات ارتشاحى (انفيلتراتيو) دارد. سرطان‌هاى دهاني، به‌خصوص انواعى که مخاط آلوئولار فوقانى و تحتانى را گرفتار مى‌کنند، غالباً استخوان‌هاى مجاور را مورد هجوم قرار مى‌دهند. فک تحتانى شايع‌ترين استخوانى است که به اين‌صورت درگير مى‌شود. تومورهاى غدد بزاقى فرعى از غدد زيرمخاطى منشاء مى‌گيرند که در کام سخت به‌وفور يافت مى‌شوند. زخمى شدن از علائم ديررس اين تومورها است.

سرطان‌هاى لب فوقانى به غدد لنفاوى پاروتيد و ساب‌منديبولار درناژ مى‌شوند، در حالى‌که سرطان‌هاى لب تحتانى به غدد لنفاوى ساب‌منتال و ساب‌منديبولار گسترش مى‌يابند.

ميزان درگيرى غدد لنفاوى در سرطان‌هاى سلول سنگفرشى حفرهٔ دهان به محل و اندازهٔ ضايعه اوليه بستگى دارد. در سرطان‌هاى قسمت دهانى زبان و کف دهان احتمال درگيرى غدد لنفاوى بيشتر از سرطان‌هاى لب، کام سخت يا مخاط دهانى است.