جدول ترکیب شیمیائی دانه سویا

صرف‌نظر از تکثير، دانه‌ها از جنبه‌هاى ديگرى نظير غذا، تغذيه و ماده اوليه براى تعداد زيادى از فرآورده‌هاى گياهي، حائز اهميت مى‌‌باشند. دانه‌ها پروتئين، اسيدهاى آمينه و ساير موادى که به‌طور کامل از نظر شيميائى با بافت‌هاى رويشى متفاوت هستند، ذخيره مى‌کنند. به‌عنوان مثال در دانه‌ها ميزان چربى زياد است اما در قسمت‌هاى رويش مقدار چربى پائين است.

دانه‌ها برحسب ماده عمده غذائى که در خود ذخيره مى‌کنند به دانه‌هاى داراى کربوهيدرات و ليپيد تقسيم مى‌شوند. دانه در هر يک از اين دو دسته مى‌تواند از پروتئين غنى باشد.

يکى از اهداف اوليه در اصلاح نباتات تغيير ترکيب شيميائى دانه‌ها مى‌باشد. دادلى و لامبرت تغييراتى را که در طى ۶۵ نسل از ذرت پديد آمده بود ارائه دادند. در آغاز دورهٔ انتخاب ميزان روغن و پروتئين به ترتيب ۷۷/۴ و ۹/۱۰% بود. بعد از ۶۵ نسل، ميزان روغن در لاين‌هاى پائين و بالا به‌ترتيب بين ۱ تا ۲/۱۵% متغير بود. ترکيب شيميائى دانه سويا در زير نشان داده شده است.

جدول ترکيب شيميائى دانه سويا(۱)

اسيدهاى آمينه ضرورى

کنجاله

اسيدهاى آمينه غيرضرورى

کنجاله

ليسين

۶/۹

آرژنين

۸/۴

متيونين

۱/۶

هيستادين

۲/۶

سيستئين

۱/۶

تيروسين

۳/۹

تريپتوفان

۱/۳

سرين

۵/۶

ترونين

۴/۳

اسيدگلوتاميک

۲۱

ايزولوسين

۵/۱

اسيد اسپارتيک

۱۲

لوسين

۷/۷

گلايسين

۴/۵

فنيل‌آلانين

۵

آلانين

۴/۵

والين

۵/۴

پرولين

۶/۳

آمونياک

۲/۱

(۱) . گرم اسيدآمينه به‌ازاء هر ۱۶ گرم نيتروژن.

جدول قسمت‌‌هائى از پروتئين‌هاى سويا که توسط اُلترا سانتريفوژ و در محيط آبى استخراج شده‌اند

قسمت

درصد کل

اجزاء متشکله

وزن مولکولى

۲

۲۲

بازدارندهٔ تريپسين سيتوکروم c

۲۱۵۰۰-۸۰۰۰ ۱۲۰۰۰

۷

۳۷

هماگلوتين‌ها ليپواکسيژناز بتاآميداز

۱۱۰۰۰ ۱۰۲۰۰۰ ۶۱۷۰۰

۱۱

۳۱

گلوبولين ۷s گلوبولين ۱۱s

۲۱۰۰۰۰۰-۱۸۰۰۰۰ ۳۵۰۰۰۰

۱۵

۱۱

....

۶۰۰۰۰۰

جدول ترکيب اسيدهاى چرب روغن سويا

	اسيد چرب			درصد
	ماريستيک			۰/۱
	پالمتيک			۱۱
	پالمپتوليک			۰/۱
	استاريک			۴
	اولئيک			۲۳/۴
	لينولئيک			۵۳/۳
	لينولنيک			۷/۸
	آرشيديک			۰/۳
	بهنيک			۰/۱

منبع: ارتوفر، در کتاب فيزيولوژي، زراعت و مصارف سويا، ۱۹۷۸. با اجازه از کمپانى آکادميک پرس.

ترکيب شيميائى دانه‌ها تحت کنترل ژنتيکى است اما محيط نيز بر آن اثر مى‌گذارد. آبيارى لقاح و ساير عمليات کشت نيز ترکيبات شيميائى را تحت تأثير قرار مى‌دهند که در گونه‌هاى مختلف شامل ميزان پروتئين و روغن مى‌باشد.