ازوفاژیت خورنده

اصول تشخيصى

- شرح حال خوردن مايعات يا جامدات خورنده

- سوختگى لب‌ها، دهان، زبان و فارنکس

- درد قفسه سينه و ديسفاژى

ملاحظات کلى

خوردن محلول‌هاى قوى اسيدى يا بازى و يا مواد جامد داراى ساختمان مشابه موجب سوختگى شيميائى وسيع مى‌شود و اغلب به ازوفاژيت خورنده منتهى مى‌شود. قلياهاى قوى باعث نکروز آبکى مى‌شوند که شامل تجزيهٔ پروتئين‌ها و کلاژن، صابونى‌شدن چربى‌ها، دهيدراتاسيون بافت‌ها، انعقاد داخل عروقى و آسيب‌هاى عميق و نافذ مى‌باشد. اسيدها نکروز انعقادى توليد مى‌کنند که با ايجاد اسکار بافت‌هاى عمقى‌تر را از آسيب حفظ مى‌کند.

مواد قليائى (Iye) خورده‌شده تمايل به چسبيدن به مخاط فارنکس و قسمت ابتداى مرى دارد. نکروز شديد حاد مري، نادر است و مشکلات بالينى اصلى در ابتدا ادم و سپس تنگى به‌خصوص در قسمت ابتدائى مرى مى‌باشند. مايعات سوزاننده، معمولاً موجب نکروز بسيار گسترده‌تر در مرى مى‌شوند و گاهى حتى باعث فيستول مرى به ناى يا آئورت مى‌شوند. اگر بيمار از مرحله حاد نجات يابد، غالباً دچار يک تنگى طويل و غيرقابل اتساع اغلب مى‌شود.

خوردن اسيد قوى بيشترين ضايعه را در معده به‌وجود مى‌آورد و مرى در ۸۰% موارد سالم باقى مى‌ماند. نتيجهٔ آن ممکن است نکروز بلافاصله معده يا تنگى ديررس آنتر باشد.

درمان

درمان کلاسيک براى ضايعات سوزاننده مرى شامل تجويز آنتى‌بيوتيک‌ها و کورتيکواستروئيدها و تحت‌نظر قرار دادن از نظر پيدايش تنگى ديررس است. اکنون جراحى زودهنگام در بيماران داراى سوختگى با درجه دو و سه توصيه مى‌شود.

بيماران داراى سوختگى‌هاى درجهٔ اول نياز به درمان تهاجمى ندارند و ممکن است که پس از يک دورهٔ کوتاه تحت‌نظر بودن از بيمارستان مرخص شوند.

در سوختگى‌هاى درجه سه که نکروز وسيع مرى داده باشند نياز به ازوفاگوگاسترکتومى اورژانس، ازوفاگوستومى و تغذيه با ژژنوستومى دارند.

پيش‌آگهى

درمان زودهنگام و مناسب سوختگى‌هاى سوزاننده موجب در بيشتر موارد نتايج رضايت‌بخش دارد.

تظاهرات بالينى

علائم و نشانه‌ها

شايع‌ترين يافته ادم التهابى لب‌ها، دهان، زبان و اورفانکس بدون ضايعه قابل مشاهده در اين ناحيه است و صدمه به مرى نادر است. بيماران داراى سوختگى‌هاى جدى مرى اغلب دچار درد قفسه سينه و ديسفاژى و آب‌ريزش مقدار زيادى بزاق مى‌شوند. اگر تخريب شديد باشد، بيماران اغلب توکسيک به‌نظر مى‌رسند و تب بالا، تعريق زياد دارند و در حال شوک هستند، اگرچه عدم وجود مسموميت ردکنندهٔ ضايعه شديد نيست. به‌طور فراوان تراکئوبرونشيت همراه با سرفه و ترشحات برونشيال افزايش يافته در اين حالت ذکر شده است. ممکن است در چند روز اول مرى بر اثر ادم، التهاب و ورقه‌ورقه شدن مخاط به‌طور کامل مسدود شود.

ازوفاگوسکوپى

بايد ازوفاگوسکوپى بعد از احياء اوليه، معمولاً در طى ۱۲ ساعت اول انجام شود. درجه سوختگى به‌صورت يک، دو و سه، طبقه‌بندى مى‌شود.