خونریزی از زخم پپتیک

حدود ۲۰% بيماران دچار زخم پپتيک يک حملهٔ خونريزى را تجربه مى‌کنند و اين عارضه مسئول ۴۰% موارد مرگ ناشى از زخم پپتيک است. زخم پپتيک شايع‌ترين علت خونريزى شديد دستگاه گوارش فوقانى است و بيش از نيمى از موارد را تشکيل مى‌دهد. زخم معده و دئودنوم مزمن، احتمال خونريزى برابر دارند اما حملات خونريزى در زخم معده شديدتر است. زخم‌هاى خونريزى‌دهنده در افراد با گروه خونى O شايع‌تر است اگرچه علت اين ارتباط هنوز مشخص نشده است.

زخم‌هاى خونريز‌ى‌دهنده دئودنوم اغلب در سطح خلفى بولب قرار گرفته‌اند. زخم‌هاى بعد از ناحيه بولب (در قسمت دوم دئودنوم) اگرچه کمتر از زخم‌هاى نزديک پيلور شايع هستند، اغلب دچار خونريزى مى‌شوند.

استفاده از مسدود‌کننده‌هاى H2 مانند سايمتيدين و نيز امپرازول موجب کاهش خطر خونريزى مجدد مى‌شود اما برروى خونريزى فعال هيچ اثرى ندارد.

بعد از گذشت ۲۴-۱۲ ساعت و در صورتى‌که خونريزى کاملاً متوقف شده باشد، در صورت احساس گرسنگى مى‌توان به بيمار غذا داد. کنترل هماتوکريت دو بار در روز جهت بررسى از دست رفتن آهسته و مداوم خون لازم است. کنترل روزانه مدفوع جهت وجود خون ضرورى است؛

خونريزى مجدد در بيمارستان با ميزان مرگ حدود ۳۰% همراه است. خطر خونريزى مجدد ار افراد زير بيشتر است: بيماران بالاى ۶۰ سال، کسانى که هماتمز دارند، وجود خونريزى فعال در زمان اندوسکوپى و هموگلوبين زير ۸g/dL در زمان بستري. ميزان خونريزى مجدد در مبتلايان به زخم معده سه برابر بيشتر از زخم دئودنوم است (حدود ۳۰%).

درمان از طريق اندوسکوپى

درمان‌هائى که از طريق اندوسکوپى انجام مى‌شود مى‌تواند موجب توقف خونريزى فعال يا جلوگيرى از خونريزى مجدد شود. روش‌هاى مؤثر عبارت است از تزريق اپى‌نفرين، اپى‌نفرين به‌همراه پوليدوکانول ۱% يا اتانول به‌داخل زخم؛ يا سوزاندن با پروب گرمازا، الکتروکوترى تک‌قطبى يا ليزر YAG، انديکاسيون‌هاى درمان عبارت است از: ۱. خونريزى فعال در زمان انجام اندوسکوپى و ۲. وجود يک رگ قابل رويت در قاعدهٔ زخم.

جراحى اورژانس

ميزان کلى مرگ به‌دنبال عمل جراحى واگوتومى و پيلوروپلاستى بسيار کمتر از گاسترکتومى است و شيوع خونريزى مجدد بعد از هر دو روش يکسان است.

در صورتى‌که تشخيص اندوسکوپيک، زخم دئودنوم خونريزى‌دهنده باشد، اولين اقدام حين لاپاراتومى ايجاد يک برش پيلوروپلاستى است. اگر زخم دئودنوم ديده شد، بايد رگ خونريزى‌دهنده را با بخيه بست و بقيهٔ دئودنوم و آنتر را از جهت وجود زخم‌هاى اضافى بررسى نمود. سپس بايد برش پيلورپلاستى را بست و واگوتومى تنه‌اى را انجام داد. اگر ديوارهٔ خلفى بولب دئودنوم توسط يک زخم دئودنوم بزرگ (giant) تخريب شده باشد انجام يک گاسترکتومى تو گاستروژژونوستومى بيلروت II ارجحيت دارد، زيرا اين زخم‌هاى نسبتاً ناشايع در صورتى‌که در امتداد معده قرار بگيرند بسيار در معرض خونريزى هستند. زخم‌هاى معده را مى‌توان با گاسترکتومى يا واگوتومى و پيلورپلاستى درمان نمود.

پيش‌آگهى

ميزان مرگ در خونريزى شديد حاد حدود ۱۵% است.