جدول فرآورده‌های گلوکوکورتیکوئیدی

گلوکوکورتيکوئيدها ترکيباتى فارماکولوژيک هستند که در انواع مختلفى از اختلالات نظير آسم، آرتريت روماتوئيد و پسوريازيس مصرف مى‌شوند. بايد عوارض تقريباً خاص گلوکوکورتيکوئيدها (افزايش وزن، هيپرتانسيون، ظاهر شبه کوشينگ، ديابت قندي، استئوپوروز، ميوپاتي، افزايش فشار داخل چشمي، نکروز ايسکميک استخوان، عفونت و هيپرکلسترولمي) را در مقابل فوايد درمانى آن سنجيد. با انتخاب دقيق فرآورده‌هاى استروئيدى (جدول - فرآورده‌هاى گلوکوکورتيکوئيدى -)، مصرف يک روز در ميان غيرپيوسته، در صورت امکان مصرف استروئيدهاى موضعى مثل استنشاقي، اينترانازال يا پوستى و مصرف معقولانه داروهاى غير استروئيدى مى‌توان اين عوارض جانبى را کاهش داد. بهتر است بيماران را قبل از شروع گلوکوکورتيکوئيد از نظر خطر عوارض ارزيابى کرد (جدول - چک‌ليست قبل از تجويز گلوکوکورتيکوئيد با دوز فارماکولوژيک -). از آنجائى‌که ممکن است مصرف گلوکوکورتيکوئيد اگزوژن موجب آتروفى غده آدرنال گردد در مواقع استرس ممکن است به دوزهاى بالاترى نياز گردد. به‌علاوه در درمان طولانى‌مدت به دو منظور بايد گلوکوکورتيکوئيد را به‌طور تدريجى قطع کرد: اجازه دادن به محور هيپوفيز - آدرنال براى برگش به حالت اوليه آن و اجتناب از شعله‌ور شدن بيمارى زمينه‌اي.

جدول فرآورده‌هاى گلوکوکورتيکوئيدى

نام ژنريک

قدرت نسبى

گلوکوکورتيکوئيد

مينرالوکورتيکوئيد

دوز معادل

کوتاه‌اثر

هيدروکورتيزون

۱

۱

۲۰

کورتيزون

۰/۸

۰/۸

۲۵

متوسط اثر

پردنيزون

۴

۰/۲۵

۵

متيل‌پردنيزولون

۵

۰

۴

تريامسينولون

۵

۰

۴

طولانى‌اثر

دگزامتازون

۲۵

۰

۰/۷۵

بتامتازون

۲۵

۰

۰/۶

جدول چک‌ليست قبل از تجويز گلوکوکورتيکوئيد با دوز فارماکولوژيک

	وجود سل يا عفونت‌هاى مزمن ديگر (عکس قفسه سينه، تست توبرکولين)
	شواهدى دال بر عدم تحمل گلوکز يا سابقه ديابت حاملگى
	شواهدى دال بر وجود قبلى استئوپورز (اندازه‌گيرى دانسيته استخوان در فرد گيرنده پيوند يا بيمار پس از سن يائسگى)
	سابقه زخم پپتيک، گاستريک يا ازوفاژيک (تست گاياک مدفوع)
	شواهد هيپرتانسيون يا بيمارى قلبى عروقى
	سابقه اختلال روانى