بيماراني که دچار واريس هستند بدون آنکه سابقه‌اي از خونريزي داشته باشند، ۳۰% احتمال خونريزي دارند؛ و از ميان کساني که خونريزي مي‌کنند ۵۰% مي‌ميرند. در بيماراني که طي سال اول پس از تشخيص واريس خونريزي نمي‌کنند، خطر خونريزي به نصف مي‌رسد و پس از آن نيز مداوماً کاهش پيدا مي‌کند. در بيماراني که سابقهٔ يک بار خونريزي دارند، شانس خونريزي مجدد حدود ۷۰% است و حدود دو - سوم از حملات مجدد خونريزي مرگبار هستند.
ارزيابى
شدت بيمارى کبدى و خطرات جراحى
ميزان مرگ و مير فوري پس از يک عمل انتخابي کارگذاشتن يک شانت، با توجه به عملکرد کبد بيمار طبق طبقه‌بندي چايلد - پوگ قابل پيش‌بيني است.
اندازه‌گيرى جريان و فشار وريد پورت
اندازه‌گيرى فشار و جريان خون در عروق اسپلانکنيک در تشخيص، و به‌عنوان يک راهنما در درمان و پيش‌آگهي پرفشاري وريد پورت کاربرد دارد.
با اين حال، اندازه‌گيري فشار پورت قبل از عمل در موارد معمول، رايج نيست، چون اطلاعات به‌دست آمده تأثيري بر نحوهٔ درمان نخواهد داشت.
در حدود ۱۰% از بيماران مبتلا به سيروز، وريد پورت به‌دليل وجود ترومبوز خود به‌خودى براى شانت پورتوکاو نامناسب است. اگر جريان خون وريد پورت برعکس شده باشد (هپاتوفوگال)، شانت انتخابى توصيه نمى‌شود، چون کارآئى شاخه‌هاى پورت را به‌عنوان مجارى خروجى خون کبد کاهش مى‌دهد.
آنژيوگرافى پورت
اهداف اين بررسى عبارتند از: تعيين بازبودن يا نبودن وريد پورت، محل و اندازهٔ وريدهائى که براى شانت انتخاب مى‌شوند، نشان دادن واريس‌ها (در صورت وجود) و تخمين شدت جريان خون رو به جلو در وريد پورت.
درمان پروفيلاکتيک از نظر تئورى ارزشمند است چون ميزان مرگ و مير ناشى از خونريزى واريس‌ها بالا است (۵۰%)، خطر خونريزى در مبتلايان به واريس نسبتاً بالا است (۳۰%) و اغلب واريس‌ها را مى‌توان قبل از اولين نوبت خونريزى تشخيص داد. در بيمارانى که سابقهٔ خونريزى قبلى ندارند، نشان داده شده که عوامل زير با خطر خونريزى ارتباط مستقيم دارند: طبقه‌بندى چايلد - پوگ، اندازهٔ واريس‌ها، وجود رگه‌هاى قرمز برروى واريس‌ها (ونول‌هاى گشاد‌شدهٔ طولى به اثر شلاق شباهت دارند). از اين اطلاعات مى‌توان براى تشخيص دادن و تجويز کردن پروپرانولل پروفيلاکتيک در بيمارانى که حدود ۶۵% احتمال خونريزى طى يک سال دارند، استفاده کرد.
- تخليهٔ عروقى:
هدف از تخليهٔ عروقى اين است که کولترال‌هاى وريدى که خون را از سيستم پورت پرفشار به زيرمخاط مرى منتقل مى‌کنند، تخريب شوند.
- درمان بيمارانى که سابقه خونريزى قبلى دارند:
رايج‌ترين روش‌ها عبارتند از:
اسکلروتراپى اندوسکوپيک، پروپرانولل و انواع شانت‌هاى پورتوسيستميک.
- اسکلروتراپى اندوسکوپيک:
عمدتاً روشى براى کنترل خونريزى حاد به‌هنگام عود خونريزى تلقى مى‌شود.
- پروپرانولول:
درمان درازمدت با پروپرانولل، ۲۰ تا ۱۶۰ ميلى‌گرم دوبار در روز (دوزى که ضربان قلب در حالت استراحت را ۲۵% کاهش مى‌دهد)، شيوع خونريزى مجدد از واريس‌هاى مرى يا معده، موارد مرگ و مير ناشى از خونريزى مجدد، و ميزان کلى مرگ و مير را حدود ۴۰% کاهش مى‌دهد. مزاياى اين روش درمان در بيماران سيروزى گروه‌هاى A و B طبقه‌بندى چايلد بيشتر از گروه C است. اضافه‌کردن درمان اسکلروتراپى مزمن به رژيم درمانى پروپرانولل تأثير چندانى برنتيجهٔ نهائى ندارد.
