ولولوس

اصول تشخيصى

- درد کوليکى شکم، معمولاً همراه با باقى‌ماندن درد در بين اسپاسم‌ها.

- اتساع شکم.

- گاه استفراغ.

- معمولاً گروه‌هاى سنى بالاتر.

- يافته‌هاى مشخص اشعهٔ X.

ملاحظات کلى

چرخش قطعه‌اى از روده حول محور مزانتر خود ممکن است باعث انسداد ناقص يا کامل مجرا شود و به‌دنبال آن اختلال گردش خون روده رخ دهد. ولولوس کولون، سکوم (۳۰%)، سيگموئيد (۶۵%)، کولون عرضى (۳%) يا زخم طحالى (۲%) را درگير مى‌کند. ولولوس - سيگموئيد شايع‌تر از سکوم - مسئول ۲۵% انسدادهاى روده در طى حاملگى است؛ اغلب در سه ‌ماههٔ آخر رخ مى‌دهد، احتمالاً به‌علت اينکه رحم در حال بزرگ‌شدن کولون را جابه‌جا مى‌کند.

درازبودن سيگموئيد و رکتوسيگموئيد عاملى زمينه‌ساز براى ولولوس سيگموئيد است. ۵۰% بيماران بالاى ۷۰ سال سن دارند و بسيارى از بيماران افرادى هستند که از نظر ذهنى مشکل دارند يا همواره در بستر هستند و لذا نمى‌توانند به‌طور منظم اجابت مزاج کنند. انسداد مجرا معمولاً زمانى رخ مى‌دهد که چرخش ۱۸۰ درجه باشد. هنگامى‌که پيچ‌خوردگى ۳۶۰ درجه باشد، سياهرگ‌ها مسدود مى‌شوند، و اختلال گردش خون در صورتى‌که درمان فورى شروع نشود به گانگرن و سوراخ‌شدگى مى‌انجامد. يک وضعيت مرتبط به‌نام باسکول سکومى باعث چين‌خوردن کولون صعودى مى‌شود، به‌ نحوى‌که سکوم به جلو و بالا حرکت مى‌کند و باعث بروز انسداد در محل چين عرضى مى‌شود. از آنجا که در اين حالت پيچ‌خوردگى محورى مزانتر وجود ندارد، استرانگولاسيون زودرس ناشى از انسداد عروق اصلى شايع نيست.

تشخيص افتراقى

ولولوس سکوم را بايد از انسداد کادب کولون و ديگر علل انسداد رودهٔ باريک افتراق داد. ولولوس سيگموئيد، مشابه ديگر انواع انسداد رودهٔ بزرگ است.

درمان

در ولولوس سکوم، معمولاً به محض آنکه بيمار با جايگزينى نقايص آب و الکتروليکى آمادگى برى عمل داشته باشد، جراحى توصيه مى‌شود. در عوض، در بيماران انتخاب‌شده‌اى که بيمارى همراه جدى دارند که ممکن است جراحى را خطرناک کند، مى‌توان رفع پيچ‌خوردگى و کاهش فشار را از طريق کولونوسکوپى امتحان کرد.

دربسيارى از بيماران دچار ولولوس سيگموئيد، مى‌توان با وارد کردن ملايم يک سيگموئيدوسکوپ يا کولونوسکوپ انعطاف‌پذير، از فشار سيگموئيد متسع کاست. در صورت وجود شواهد استرانگولاسيون يا سوراخ‌شدگى کاستن از فشار به‌طريقهٔ اندوسکوپيک ممنوع است.

پيش‌آگهى

ميزان مرگ و مير پس از جراحى اورژانس در بيماران دچار ولولوس سکوم ۱۲% است. اگر روده گانگرنه باشد، ۳۵% بيماران پس از رزکسيون مى‌ميرند.

ولولوس سيگموئيد، در تقريباً ۵۰% بيماران دچار سوراخ‌شدگى باعث مرگ مى‌شود؛ ميزان مرگ و مير در گانگرن به تنهائى به‌مراتب کمتر است، و در صورتى‌که روده زنده باشد، تنها ۵% بيماران پس از عمل مى‌ميرند. عود ولولوس نادر است.