عوارض

ضروريات تشخيص

- درد ضربان‌دار مداوم رکتوم.

- شواهد خارجى آبسه، مانند سفتى قابل لمس و حساسيت به‌ لمس، ممکن است وجود داشته يا نداشته باشند.

- شواهد سيستميک عفونت.

ملاحظات کلى

آبسهٔ آنورکتال از تهاجم ميکروارگانيسم‌هاى بيمارى‌زا به فضاهاى پارارکتال ناشى مى‌شوند. معمولاً عفونتى مختلط، با اشريشياکولي، پروتئوس ولگاريس، استرپتوکوک‌ها، استافيلوکوک‌ها و باکتروئيدها ايجاد مى‌شود. بى‌هوازى‌ها اغلب وجود دارند. آبسه ممکن است کوچک به‌نظر برسد ولى اغلب حاوى مقادير زيادى چرک بدبو است.

ميزان بروز در مردان به‌مراتب بيشتر است. شايع‌ترين علت، عفونتى است که از يک گودال (کريپت) مقعدى به کريپتى در فضاهاى پارارکتال گسترش يابد. اسفنکتر داخلى سدى مهم است و بر گسترش بين عضلانى عفونت اثر مى‌گذارد. آبسه‌هاى عميق‌تر معمولاً از کريپت‌ها منشاء مى‌گيرند، ولى ممکن است در اثر تروما، اجسام خارجى و غيره نيز ايجاد شوند. اختلالات زمينه‌اى مانند بيمارى کرون با آبسه همراه هستند.

آبسه‌ها بسته به فضاى آناتوميکى که اشغال مى‌کنند، تقسيم‌بندى مى‌شوند: ۱. آبسهٔ دور مقعدى بلافاصله زير پوست مقعد و پائين‌ترين قسمت مجراى مقعدى ايجاد مى‌شود. ۲. آبسهٔ ايسکيورکتال، حفرهٔ ايسکيورکتال را اشغال مى‌کند؛ اين نوع شايع نيست؛ ۳. آبسهٔ رترورکتال (پشت مقعدى عميق) در فضاى رترورکتال قرار دارد؛ ۴. آبسهٔ زيرمخاطى در زير مخاط بلافاصله در بالاى مجراى مقعد قرار دارد. ۵. آبسهٔ کناره‌اى (مارژينال) در مجراى مقعدى در زير آنودرم قرار دارد. ۶. آبسهٔ پِلوى رکتال (لگنى - رکتومي، سوپرالواتور) بالاى عضلهٔ بالابرندهٔ مقعد و زير صفاق قرار دارد. ۷. آبسهٔ بين‌عضلانى بين لايه‌هاى عضلات اسفنکتر قرار دارد. آبسهٔ جانبى ممکن است از درون مثلثى که درست در پشت مقعد قرار دارد عبور کند و به‌سمت مخالف دور بزند تا يک آبسهٔ نعل اسبى تشکيل دهد. آبسه‌ها ممکن است از فضاى بالاى لواتور، به‌سمت پائين گسترش يابند و با عبور از درون عضلهٔ لواتور به حفرهٔ ايسکيورکتال وارد شوند و آبسهٔ ساعت شنى (hourglass) تشکيل دهند.

بيشتر آبسه‌ها، پس از درناژ منجر به ايجاد فيستول مى‌شوند.

يافته‌هاى بالينى

آبسه‌هاى سطحى بيشترين درد را ايجاد مى‌کنند که اين درد با نشستن و راه‌رفتن مرتبط است ولى لزوماً با اجابت مزاج ارتباطى ندارد. آبسه‌هاى عمقى‌تر ممکن است باعث سپسيس سيستميک شوند، ولى درد موضعى آنها شديد نباشد. آبسه‌هاى لگنى - رکتال فوقانى ممکن است باعث درد اندک يا عدم بروز هيچ‌ نشانه‌اى شود و مى‌توانند با درد پائين شکم و تب بدون منشاء مشخص همراه باشند.

عوارض

اگر آبسه به‌سرعت توسط جراح تخليه يا خودبه‌خود پاره نشود، به‌ ديگر فضاهاى آنوتوميک مجاور گسترش خواهد يافت.

درمان

درمان آبسه‌هاى پارارکتال عبارت است از برش فورى و درناژ کافي. در افراد سالم با آبسه‌هاى سطحي، اين کار را مى‌توان به‌صورت سرپائى و با بى‌حسى موضعى انجام داد. در بيمارانى‌ که از نظر ايمونولوژيک مشکلى دارند (در اثر ديابت، لوکمي، و غيره) يا به علل ديگر پرخطر هستند، درناژ بايد در اتاق عمل و تحت بى‌حسى کافى انجام شود. پزشک بايد منتظر شود تا آبسه به‌سمت خارج برجسته شود. آنتى‌بيوتيک‌ها ارزش محدودى دارند، ممکن است تنها به‌طور موقت به پوشاندن عفونت کمک کنند، و مى‌توانند باعث رشد بيش از حد ارگانيسم‌هاى مقاوم شوند. حمام‌هاى سيتز گرم و ضد دردها تسکين‌بخش هستند.

پيش از عمل، بايد بيمار را از اين امر آگاه کرد که ممکن است پس از تخليهٔ آبسه، يک فيستول دائمى داشته باشد. زخم نبايد پانسمان شود، چرا که اين کار ممکن است باعث ايجاد اسکار وسيعى شود که مى‌تواند توانائى اسفنکترها براى بستن مجراى مقعد را مختل کند و منجر به نشت يا بى‌اختيارى نسبى مدفوع شود.

پيش‌آگهى

آبسه‌هائى که خودبه‌خود پاره مى‌شوند يا بدون برداشتن ارتباط فيستولى آنها درناژ مى‌گردند، تا زمانى‌که علت زمينه‌اى از بين نرود، به‌طور مکرر عود خواهند کرد.