جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا
مسعود سعد
اوج اقتدار دودمان غزنوى در روزگار سلطانمحمود و سالهائى از دوران پادشاهى سلطانمسعود بود. در زمان سلطانمسعود، سلجوقيان بهتدريج نيرو گرفتند، تا سرانجام در سال ۴۳۱، در دندانقانِ مرو، لشکريان مسعود را شکست قطعى دادند و مسعود به تقريب يکسال بعد در حال شکست و عزيمت، در راه هندوستان بهدست اطرافيان خود کشته شد؛ و افول ستارهٔ بخت غزنويان از همين جا آغاز گرديد. از اين تاريخ، به مدت بيستسال، شش تن از شاهزادگان هر يک مدت کوتاهى سلطنت کردند تا سرانجام درسال ۴۵۱ (۱)، آخرين فرزند سلطانمسعود، بهنام سلطانابراهيم به پادشاهى نشست. چون بيشترين قسمت زندگانى مسعود سعد و دورهٔ اول زندان او در زمان همين پادشاه بوده است، بحثى دربارهٔ پادشاهى او در اينجا ضرورى بهنظر نمىرسد. |
(۱). تاريخ درگذشت فرخزاد و جلوس ابراهيم، در کتابها - به استناد طبقات ناصرى - ۴۵۰ ذکر شده، اما ابوالفضل بيهقى که خود شاهد و ناظر واقعه بوده است، به صراحت آن را روز دوشنبه نوزدهم صفر ۴۵۱ ثبت کرده است (تاريخ بيهقى، دکتر فياض). |
ابراهيم خود پيش از رسيدن به پادشاهى، در زمان فرمانروائى برادران خود، عبدالرشيد و فرخزاد، ششسال در قلعهٔ بزغند و هفتسال در قلعهٔ ناى - جمعاً سيزدهسال - زندانى بود و هنگامى که فرخزاد از دنيا رفت، رجال دربار غزنين او را از زندان ناى بيرون آوردند و به تخت پادشاهى نشاندند. |
در هنگام جلوس او، چغرىبيگ داود سلجوقى فرمانرواى خراسان و نواحى شرقى قلمرو سلجوقيان بود. سلطان ابراهيم از همان آغاز با چغرىبيگ و پس از او با پسر خود الپارسلان و پس از او با ملکشاه پيمان صلح بست و خاطر خود را از حملهٔ آنان آسوده ساخت و توانست با سياست و استبداد رأى، چهلويک سال فرمانروائى کند و متصرفات خود را در سرزمين هند گسترش دهد. |
دربارهٔ لجاج و استبداد سلطانابراهيم، در منابع قديم مانند سياستنامه و جوامعالحکايات و جز آن، حکايتها آمده است، از جمله مؤلف تاريخ فرشته مىنويسد: 'روزى در راه بهکارگرى رسيد که سنگى گران بر سر نهاده، براى بناى او مىبرد و سخت ناتوان شده بود. سلطان را دل به رحم آمد و فرمود بينداز. کارگر آن را بينداخت و همچنان مدتها آن سنگ در ميدان مىبود و اسبان را در حرکت صدمه مىرسانيد. از سلطان اجازه خواستند که آن را به کنارى نقل کنند. گفت: چون گفتهايم بگذاريد، اگر گوئيم برداريد، حمل بر بىثباتى قول ما کنند و آن سنگ تا پايان عهد بهرامساه در ميدان افتاده بود و محض احترام قول سلطان برنمىداشتند (به نقل از مقدمه مرحوم رشيد ياسمى بر ديوان مسعود سعد: ص يي). |
سلطانابراهيم، چنانکه گفتيم، نيروى خود را صرف لشکرکشى به هندوستان و گسترش قلمرو فرمانروائى خود و بهدست آوردن غنائم از آن سرزمين - مانند اسلاف خود - مىکرد، و فرماندهى سپاه را به فرزند خود بهنام سيفالله محمود سپرده بود. چنانکه از ديوان ابوالفرح رونى استنباط مىشود، لشکرکشىهاى سيفالدّوله به هندوستان، بايد از حدود سال ۴۶۰ آغاز شده باشد. مسعود سعد نيز قاعدتاً در همين سالها در لاهور به سيفالدوله پيوسته است، چنانکه در يکى از قصايد خود در مدح سيفالدوله که فرا رسيدن نوروز را به او تهنيت مىگويد، نوروز را مصادف ماه رجب ذکر مىکند (خجسته بادت نورزو و اين چنين نوروز ....... هزار جفت با مه رجب درياب) طبق محاسبهٔ علامهٔ قزويني، در آن روزگار که سيفالدوله در هند به کشورگشائى مىپرداخت، در سالهاى ۴۶۵ و ۴۶۶ و ۴۶۷ نوروز با ماه رجب مقارن بوده است. پس از پيروزىها و رشادتهاى سيفالدوله، در سال ۴۶۹ چنانکه به صراحب در شعر مسعود سعد آمده است سلطان ابراهيم رسماً فرمانروائى هندوستان را با فرستادن خلعت و منشور، به او سپرد و مسعودسعد نيز که در جنگها در کنار او شرکت داشت و فتحنامهها و قصيدهها در ستايش او مىسرود نديم و جليس و شاعر دربار او گرديد. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران حجاب رئیس جمهور رئیسی دولت سیزدهم ابراهیم رئیسی توماج صالحی سریلانکا دولت پاکستان کارگران مجلس شورای اسلامی
کنکور تهران سیل آتش سوزی هواشناسی سیستان و بلوچستان سازمان سنجش فضای مجازی پلیس شهرداری تهران سلامت اصفهان
قیمت خودرو خودرو قیمت طلا دلار بازار خودرو بازنشستگان قیمت دلار ارز بانک مرکزی مسکن ایران خودرو تورم
موسیقی رهبر انقلاب تلویزیون ترانه علیدوستی فیلم مهران مدیری سینمای ایران بازیگر تئاتر سینما
کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
آمریکا رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه جنگ غزه فلسطین روسیه حماس طالبان اوکراین طوفان الاقصی ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال بازی بارسلونا جام حذفی لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال ژاوی باشگاه پرسپولیس تراکتور فوتسال
هوش مصنوعی ناسا رونمایی مریخ تیک تاک اپل فیلترینگ
دندانپزشکی مالاریا کاهش وزن زوال عقل سلامت روان داروخانه