سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا
شاخهها و لهجههای دیگر (۲)
آنچه اهل تحقيق، بر آن هستند که شاخههاى زبان ايران بعد از اوستائى و مادي، عبارت بوده است از، فارسى باستان و پرثوى (پهلوى يا پهلواني) و سغدى و خوارزمى ـ که از اين شاخهها لهجههاى ديگر بهوجود آمده است مانند پهلوى شمالى و پهلوى جنوبى و درى و طبرى و گيلى و آذرى و سکزى و هروى و خوزى و فارسى (شيرازي) و رازى و کردى و غيره و امروز هم هنوز در انحاء ايرن لهجهها و شاخههاى گوناگونى از زبانهاى ايرانى موجود است که مورد تحقيق دانشمندان قرار نگرفته و بيم آن است که بهسرعت منفرض گردد از قبيل سمنائى و نطنزى و گزى و کوپائى و بلوچى و شيرازى و لکى و لرى و بختيارى و مازندرانى و گيلانى و طالشى و مشهدى و طبسى و کرمانى و سيستانى و بلوچى و کوه کيلويهاي؛ شاخهها و لهجههاى بيرون از ايران مانند پختو در افغانستان و پاميرى و چترالى و غورى و کشميرى و زبان تاجيکى و زبان تاتهاى قفقاز و غيره که بدبختانه غالباً رو به انقراض مىروند چنانکه زبان رازى و آذرى و سکزى و خوارزمى تقريباً منقرض شده است! |
خاورشناسانى که در لهجههاى امروزى ايران مطالعاتى کردهاند به قرار زير هستند: |
- و.هنري: تحقيقات افغانى |
- دارمستتر: سرودهاى عاميانهٔ افعانان. |
- و. گَيگر: زبان افغانها، پختو (جزء کتاب فقهاللغهٔ ايرانى) |
- و. گيگر: زبان بلوچها (جزء کتاب فقهاللغهٔ ايرانى) |
- فرديناند يوستي: دستور زبان کردى. |
- هوگو ماکاس: متون کردى. |
- اِسکارمان: فرهنگ کردى به فارسى. |
- البرت سُوسَن: زبان کردى (جزء کتاب فقهاللغهٔ ايرانى) |
- آ.و. جَکْسُن: زبانهاى پامير. |
- گيگر: زبانهاى پامير (جزء کتاب فقهاللغهٔ ايرانى) |
- هُرْزين: بحث در لهجههاى فارسى در ۳ جلد ۱۹۵۳ |
- دُرْن: زبان مازندرانى در ۱۸۶۰ |
- ملگونوف: بحث در زبان مازندارانى و زبان گيلانى در ۱۸۶۸ |
- و.گيگر: لهجههاى اطراف درياى خزر (جزء کتاب فقهاللغهٔ ايرانى) |
- و. گيگر: زبانهاى مرکزى (جزء کتاب فقهاللغهٔ ايرانى) |
- کريستنسن: زبان سمنانى در ۱۹۱۵ (در کپنهاک چاپ شده) |
- کريستنسن: زبان گيلانى |
- لُريمر: يادداشتهاى راجع به لهجههاى گبرى فارسى جديد. |
- ايوانف: لهجههاى گبرى که زرتشتيان ايران تکلم مىکنند ـ مطالعاتى در لهجهٔ خراسان و کردان و قوچان. |
- هادارک: زبانهاى خونسارى و محلاّتى و نطنزى و نائينى و سمنانى و سيوندى و قُهْرودى. |
- ب. و.ميلا: متونى در لهجهٔ طالشى در ۱۹۳۰ به روسى. |
- ابراهيميان: لهجهٔ يهوديان همدان. |
- ژوکوفسکي: اسنادى در لهجههاى ايرانى ج ۱ ـ ۱۸۸۸ ـ ج ۲ ـ ۱۹۲۲ شامل: |
۱. زبانهاى سمنانى و سنگسرى و شهميرزادى (۱) . |
۲. زبانهاى اصفهاني، سدهي، گزي، کفرونى. |
۳. زبانهاى شيرازي، سيوندي، عبدوئى. |
۴. زبانهاى گوراني، طالش دشتى. |
۵. زبانهاى يهوديان کاشان، ده تجريشى. |
(۱) . کلمهٔ 'زبان' در اين صورت از لحاظ اصطلاح نيست، چه بعضى از آنها 'زبان' و بعضى لهجه است. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
حماس غزه آمریکا رافائل گروسی رهبر انقلاب حج مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان دولت دولت سیزدهم حسین امیرعبداللهیان رسانه
هواشناسی تهران قتل شهرداری تهران حجاب قوه قضاییه سیل فضای مجازی آموزش و پرورش سلامت سیلاب سازمان هواشناسی
قیمت خودرو خودرو مالیات ایران خودرو بانک مرکزی قیمت دلار قیمت طلا بازار خودرو قیمت دلار مسکن حقوق بازنشستگان
تئاتر دفاع مقدس سریال تلویزیون نمایشگاه کتاب سینمای ایران مسعود اسکویی صدا و سیما سینما
دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان فضا
اسرائیل رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین روسیه رفح چین اوکراین طوفان الاقصی نوار غزه مصر طالبان
استقلال فوتبال پرسپولیس لیگ برتر ذوب آهن نساجی لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی سپاهان رئال مادرید جواد نکونام
هوش مصنوعی اپل سامسونگ آیفون باتری مایکروسافت گوگل ناسا تلفن همراه ماهواره
بیماران خاص کاهش وزن رژیم غذایی زیبایی بیمه دندانپزشکی فشار خون سبزیجات