طبقه‌بندی ابزار اندازه‌گیری و گردآوری اطلاعات

ابزارهاى اندازه‌گيرى به دو دستهٔ کلى تقسيم مى‌شوند: استاندارد يا ميزان شده، و محقق ساخته. ابزارهاى استاندارد يا ميزان شده به دليل کاربردهاى فراوانى که داشته‌اند در مسير تجارب تحقيقاتى مورد اصلاح قرار گرفته‌اند، قابليت اعتماد بالايى دارند و بيشتر مورد استفاده محققان قرار مى‌گيرند. وجود ابزار استاندارد کار تحقيق را راحت مى‌نمايد و محقق با اطمينان بالايى از آن استفاده مى‌کند؛ يعنى اين ابزارها هم باعث صرفه‌جويى زياد در برنامهٔ تحقيق مى‌شوند و هم به دليل اعتمادى که محققان به آنها دارند، باعث افزايش اعتبار تحقيق علمى و نتيجهٔ حاصل از آن مى‌شوند. در واقع مى‌توان گفت که اين ابزارها داراى ويژگى‌ها و صفات زير هستند:

۱. جنبه‌هاى مختلف آنها بخوبى تعريف شده است و راهنماى اجرا، روش‌هاى کار و وقت مشخصى دارند.

۲. روش‌هاى نمره‌گذارى بدقت مشخص شده است.

۳. اعتبار و پايانى آنها از طريق تجارب زياد مورد تأييد قرار گرفته است.

ابزارهاى محقق ساخته در غياب ابزارهاى استاندارد، طراحى و بکار برده مى‌شوند، هرچند هيچ محقق ورزيده و مجربى از ابزار محقق ساخته، در صورت وجود ابزار استاندارد استفاده نمى‌کند. در واقع، کاربرد ابزار محقق ساخته زمانى است که ابزار استاندارد براى تحقيق وجود نداشته باشد. در آن صورت، محقق ناگزير است زحمت زيادى را متحمل شود و نسبت به طراحى ابزار مورد نياز اقدام کند.