پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

پیشینه


ايران سرزمين سنگ بوده و منابع سرشارى از انواع آن دارد. همچون مرمر، سنگ سياه، پشم يزدي، سنگ سماق، سنگ آهکي، سنگ ميکا و ... . سنگ‌تراشى و حکاکى روى سنگ از دوران‌هاى قديم در اين سرزمين وجود داشته است.
  پيشينه
در هنر ايران آثار سنگ‌تراشى نسبتاً کم يافت مى‌شود. معمارى تخت‌جمشيد و نقوش برجسته پرشکوه آن از دوره هخامنشى نشانگر اوج کاربرد سنگ‌تراشى در تاريخ معمارى ايران است. ظروف سنگى براى پخت و پز بکار مى‌رفته و ديزى‌هايى که با سنگ ميکاى خاکسترى يا سياه ساخته مى‌شده، با گذشت سال‌ها سخت‌تر شده؛ از مراکز سنگ‌تراشى کنونى در ايران مشهد و قم را مى‌توان نام برد. براى کارهاى ظريف‌تر از سنگ سبز کرمان استفاده مى‌شود، که گران‌تر است و بسيار سخت مى‌باشد. از سنگ مشهد براى ساختن ظروف تزئينى حکاکى شده براى سوغات استفاده مى‌شود. در قم نيز سنگ مرمر استفاده مى‌شود و با آن ظروف ساخته مى‌شود.
  شيوهٔ کار
در هنر سنگ‌تراشى، به‌وسيلهٔ کمانه‌اى دستگاه سنگ‌تراشى را به‌حرکت در مى‌آورند و زه‌کمان به دور يک محور چوبى که با قير به سنگ متصل شده قرار دارد. و با مهارتى که در حرکت کمانه دارد، رويهٔ بيرونى سنگ را صاف مى‌کند.
در حکاکى با دست، سنگ را با تيشه آنقدر مى‌تراشند تا به صورت نهايى در آيد. سپس درون آن را با ميله يا ميخ مخصوص خالى مى‌کنند و با قلم نازک‌ترى پرداخت مى‌کنند. سپس شکل بيرونى آن را کامل و با تيشه صاف مى‌کنند و براى پرداخت نهايى از سوهان استفاده مى‌کنند.
در حال حاضر دستگاه‌هاى الکتريکى معمول شده است. اين صنعت اکنون براى ساخت کاسه، بشقاب، شکلات‌خوري، گلدان، ليوان و انواع سرويس‌هاى روميزى و ... بکار مى‌رود.


همچنین مشاهده کنید