بیان خوابی و اظهار اضطرابی که ناظر را از راز پنهان ا...

چنین گفت آن ادیب نکته پرداز		که درس عاشقی می‌کرد آغاز
که منظور از وفا چون گل شکفتی		حکایتهای مهر آمیز گفتی
به نوشین لعل آن شوخ شکر خند		دل مسکین ناظر ماند در بند
حدیث خوش‌ادا گلزار یاریست		نهال بوستان دوستاریست
حدیث ناخوش از اهل مودت		به پای دل نشاند خار نفرت
بسا یاران که بودی این گمانشان		که بی هم صبر نبود یک زمانشان
به حرف ناخوشی کز هم شنیدند		چنان پا از ره یاری کشیدند
که مدتها برآمد زان فسانه		نشد پیدا صفایی در میانه
خوش آن صحبت که در آغاز یاریست		در او سد گونه لطف و دوستداریست
کمال لطف جانان آن مجال است		که روز اول بزم وصال است
بسا لطفی که من از یار دیدم		به ذوق بزم اول کم رسیدم
به عیش بزم اول حالتی هست		که حالی آن چنان کم می‌دهد دست
تو گویی عیش عالم وام کردند		نخستین بزم وصلش نام کردند
به عاشق لطف معشوق است بسیار		ولی چندان که شد عاشق گرفتار
بلی صیاد چندان دانه ریزد		که مرغ از صیدگاهی برنخیزد
چو گردد مرغ اندک چاشنی خوار		بود در سلک مرغان گرفتار
چه خوش می‌گفت در کنج خرابات		به دختر شاهدی شیرین حکایات
اگر خواهی که با جور تو سازند		حیات خویش در جور تو بازند
به آغاز محبت در وفا کوش		وفا کن تا بری زاهل وفا هوش
بنای مهر چون شد سخت بنیاد		تو خواهی لطف میکن خواه بیداد
تو شمعی را که میداری به آتش		نگه دارش که گردد شعله سرکش
چراغی را که از آتش شراریست		کجا بر پرتو او اعتباریست
چنین القصه لطف آن وفا کیش		شدی هر روز از روز دگر بیش
دمی بی یکدگر آرامشان نه		به غیر ازدیدن هم کارشان نه
اگر یک لحظه می‌بودند بی هم		برون می‌رفت افغانشان ز عالم
شدی هر روز افزون شوق ناظر		به مکتب بیشتر می‌گشت حاضر
چو بی‌منظور یک دم جا گرفتی		به همدرسان ره غوغا گرفتی
که قرآن کردم از دست شما بس		نمی‌خواهم که همدرسم شود کس
مرا دیوانه کرد این درس خواندن		نمی‌دانم چه می‌خواهید از من
به یکدیگر دریدی دفتر خویش		که این مکتب نمی‌خواهم از این بیش
نظر از راه مکتب بر نمی‌داشت		بدین اندوه و این رنج عالمی داشت
دمی سد ره برون رفتی ز مکتب		که شاه من کجا رفتست یا رب
گذشته آفتاب از جای هر روز		کجا رفتست آن مهر جهانسوز
ازین مکتب گرفتندش مگر باز		و گر نه کو که با من نیست دمساز
گهی کردی به جای خویش مسکن		کشیدی سر به جیب و پا به دامن
شدی منظور چون از دور پیدا		ز روی خرمی می‌جست از جا
که ای جای تو چشم خون فشانم		بیا کز داغ دوری سوخت جانم
خوشا عشق و بلای عشقبازی		دل ما و جفای عشقبازی
خوش آن راحت که دارد زحمت عشق		مبادا هیچ دل بی‌زحمت عشق
در او غم را خواص شادمانی		ازو مردن حیات جاودانی
نهان در هر بلایش سد تنعم		به هر اندوه او سد خرمی گم
به جام او مساوی شهد با زهر		در او یکسان خواص زهر و پازهر
فراغت بخشد از سودای غیرت		رهاند خاطر از غوغای غیرت
نشاند در مقام انتظارت		که کی آید برون از خانه یارت
دمی گر دیرتر آید برون یار		ز دل بیرون رود طاقت به یکبار
شود وسواس عشقت رهزن صبر		کنی سد چاک در پیراهن صبر
لباس صبر تا دامن دریدن		گریبان چاک هر جانب دویدن
در آن راهش که روزی دیده باشی		ز مهرش گرد سر گردیده باشی
روی آنجا به تقریبی نشینی		سراغش گیری از هر کس که بینی
که گردد ناگهان از دور پیدا		نگاهش جانب دیگر به عمدا
به شوخی دیده را نادیده کردن		به تندی از بر عاشق گذردن
به هر دیدن هزاران خنده پنهان		تغافل کردنی سد لطف با آن
بدینسان مدتی بودند دمساز		دلی فارغ ز چرخ حیله پرداز
شبی چون طره‌ی منظور ناظر		به کنجی داشت جا آشفته خاطر
درآن آشفتگی خواب غمش برد		غم عالم به دیگر عالمش برد
میان بوستانی جای خود دید		چه بستان، جنتی مأوای خود دید
چنار و سرو را در دست بازی		لباس سبزه از شبنم نمازی
به زیر سایه‌ی سرو و صنوبر		به یک پهلو فتاده سبزه تر
صنوبر صوف سبز افکنده بر دوش		درخت بید گشته پوستین پوش
در آن گلشن نظر هر سو گشادی		که ناگه ز آن میان برخاست بادی
بسان خس ربود از جای خویشش		بیابانی عجب آورده پیشش
بیابان غمی ، دشت بلایی		کشنده وادیی ، خونخوار جایی
عیان از گردباد آن بیابان		ز هر سو اژدری بر خویش پیچان
ز موج پشته‌های ریگ آن بر		نمایان گشته نقش پشت اژدر
زبان اژدها برگ گیاهش		خم و پیچ افاعی کوره راهش
عیان از کاسه‌های چشم اژدر		ز هر سو لاله‌ی سیراب از آن بر
شده زهر مصیبت سبزه زارش		ز خون بیدلان گل کرده خارش
کدوی می شده خر زهره در وی		به زهر او داده از جام فنا می
پی گمگشته‌ی آن دشت اندوه		شد آتش چشم اژدر بر سر کوه
به غایت کرد هولی در دلش کار		ز روی هول شد از خواب بیدار
به خود می‌گفت این خوابی که دیدم		وزان در جیب محنت سر کشیدم
به بیداری نصیبم گر شود وای		چه خواهم کرد با جان غم افزای
از آن خواب گران کوه غمی داشت		چه کوه غم که بار عالمی داشت