پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

TV ۲.۰ جلوه ای از Web ۲.۰


TV ۲.۰ جلوه ای از Web ۲.۰
● به تلویزیون شلیک کنید
اگر اهل استفاده از وب و اینترنت و فناوری های نوظهور عصر اطلاعات باشید، حتما اصطلاح وب ۲ یا معادل انگلیسی آن ۲.۰ Web به گوشتان خورده است. وب ۲یک اختراع جدید نیست، بلکه منظور از آن پوست انداختن وب و متداول شدن نسل جدیدی از خدمات تحت وب است که مهترین ویژگی مشترک همه آنها "تعاملی بودن" است. منظور آنکه اگر تا یکی دو سال قبل کاربر اینترنت بیشتر مصرف کننده اطلاعاتی بود که در فضای مجازی در اختیارش گذاشته می شد، حال او خود به تولید کننده و ارسال کننده اطلاعات مبدل شده و نقشی چشمگیر در تولید محتوا و به اشتراک گذاری آن ایفا می کند. در این زمینه می توان دهها سایت را مثال زد که شاید معروفترین آنها سایت های Online Bookmarking (به اشتراک گذاری لینک) مانند Digg یا نمونه ایرانی آن بالاترین باشد.ایده به اشتراک گذاری عکس و ویدیو برروی وب هم منجر به خلق سایت های موفقی همچون Flickr وYoutube شد. نکته دیگر در سایت های وب ۲ تکیه بر قابلیت های شبکه ای اینترنت بود که ایرانیان با راه اندازی سایت اورکات توسط یکی از مهندسان گوگل با آن آشنا شدند و هم اکنون سایت Facebook با استفاده از تجارب این سایت و دهها سایت دیگر شبکه ای الگوی موفقی از این گونه سایت ها ارائه داده است.
● TV ۲.۰ چیست؟
از مفهوم وب ۲ که بگذریم، تحولات پرشتاب دنیای ICT تاثیر انکارناپذیری بر تلویزیون داشته و موجب خلق دهها مفهوم در ارتباط با جعبه جادو شده است. کار به جایی رسیده که برخی محققان و کارشناسان اصطلاح Television ۲.۰ یا۲.۰ TV را به کار می برند. چندی قبل اد هوروویتز، جف گراهام و بلیک سنفنر از فعالان شناخته شده عرصه رسانه در ایالات متحده مقاله ای را در مجله فوربس به چاپ رساندند و ضمن اشاره به این مفهوم تصریح کردند تلویزیون که به مدت نیم قرن مردم سراسر جهان را سرگرم و از وقایع گوناگون جهان مطلع کرده، به سرعت در حال تغییر ماهیت است و در آینده نزدیک چیزی که ما به عنوان تلویزیون می شناسیم دیگر وجود نخواهد داشت.
از دید آنان اگر چه سرعت این تحولات در نقاط مختلف جهان متفاوت است، اما سرنوشت محتوم تلویزیون در همه جا کم و بیش یکسان خواهد بود.
● ویژگی های۲.۰ TV
شخصی و تعاملی شدن تلویزیون در کنار افزوده شدن ویژگی دریافت برنامه ها بر مبنای علاقه و خواست فردی (on-demand) سه نکته مهمی است که آینده این رسانه ۶۰ ساله را شکل خواهد داد.
شاید بهتر باشد برای ملموس شدن بحث مثالی عینی بزنیم. در آینده ای نه چندان دور شما در حالی که سوار بر وسیله نقلیه در حال حرکت هستید می توانید از طریق تلفن همراه خود بخش خبری و نوع اخبار مورد علاقه تان را انتخاب کرده و سپس آنها را تماشا کنید و برای زمان و نحوه پخش برنامه های محبوبتان هم برنامه ریزی کنید. اگر برنامه خاصی راندیده اید، می توانید آن را به سازندگانش سفارش دهید تا پس دریافت آن را تماشا کنید. نظرات و پیشنهادهایتان را بلافاصله برای سازندگان برنامه ها بفرستید و حتی محتوایی را که خودتان تولید کرده اید با دیگرافراد به اشتراک گذاشته و نظرات و انتقادات و پیشنهادهایشان را دریافت کنید. این چشم انداز هیجان انگیزی است که دنیای ICT در معرض دید شما قرار داده است. بنابراین اگر اصطلاح TV۲.۰ را برای توصیف این تحولات به کار ببریم، حق مطلب را ادا کرده ایم.
حال که مفهوم مورد نظرمان را تا حد امکان تشریح کردیم، برخی اصطلاحاتی را که به دنبال پیوند تلویزیون و اینترنت خلق شده اند نیز مطرح و آنها را به طور مختصر تشریح می کنیم. این امر از آن جهت ضرورت دارد که هر یک از این واژه ها کاربرد و معنای تخصصی خودشان را دارند و نباید به اشتباه به جای یکدیگر به کار برده شوند.
● TV INTERNET
منظور از این اصطلاح کلیپ های ویدیویی و برنامه هایی است که کاربران می توانند از طریق اینترنت بارگذاری کرده و بر روی تلویزیون یا رایانه شخصی مشاهده کنند. البته عدم توجه به قانون کپی رایت و بحث حقوق مالکیت معنوی دراین حوزه در مواردی دردسرساز شده و در چند مورد شبکه های تلویزیونی و برنامه سازان افراد و سایت هایی را که زمینه به اشتراک گذاری و مشاهده چنین برنامه هایی را فراهم کرده اند، تحت تعقیب قضایی قرار داده اند. همین امر موجب شکل گیری مدل تجاری TV INTERNET شده است. در قالب این مدل محتوای تلویزیونی با موافقت و هماهنگی تولیدکنندگانش برروی وب قرار می گیرد و کاربران با پرداخت پول یا به صورت رایگان قادر به مشاهده آنها خواهند بود. در اکثر مواردی که محتوا رایگان عرضه می شود، علاقمندان مجبور به مشاهده یک اگهی پیش از پخش کلیپ هستند. در مورد سایت های محبوب ویدیویی مثل Youtube بسیاری از شبکه های تلویزیونی با ثبت کانالهای اختصاصی کلیپ های ویدیویی موردنظرشان را در آنها در دسترس علاقمندان می گذارند.
در مجموع تلویزیون اینترنتی با دور زدن شیوه های سنتی ارائه محتوا (کابل، ماهواره و آنتن های تلویزیونی)، دسترسی نامحدود وآسان به برنامه های تلویزیونی را در هر زمان و مکان امکان پذیر کرده است. در ایران نیز سایت ایران سیما به نشانی HTTP://IRANSIMA.IRخدمات مشابهی به علاقه مندان ارائه می دهد. مشاهده آنلاین و همزمان برنامه های شبکه های مختلف سیما در کنار ارائه آرشیوی متنوع از این برنامه های شبکه های مختلف از نکات قوت سایت است. هر چند متاسفانه در برخی ساعات که برنامه هایی پرمخاطب و مورد توجه عمومی از شبکه های تلویزیونی پخش می شود، خدمات این سایت به دشواری قابل دسترس است.
● TV P۲P
قبل از توضیح این مفهوم باید خواننده را با شبکه های P۲P یا Peer to Peer آشنا کرد. این شبکه ها که با ابداع نرم افزار Kazaa خلق شده و محبوبیت فوق العاده ای پیدا کرده اند به افراد امکان می دهند از طریق اینترنت اطلاعات و محتویات ذخیره شده در رایانه های خود را با دیگر رایانه های متصل به اینترنت در سراسر جهان به اشتراک بگذارند. در واقع نرم افزارهای P۲P رایانه های شخصی را به سرورهایی کوچک مبدل می کنند که توانایی تبادل اطلاعات با دیگر رایانه ها را دارند. اما این شبکه ها مشکلات خاص خودشان را دارند و به علت تفاوت در پهنای باند کاربران مختلف، احتمال وجود تقاضای فراوان برای دریافت یک فایل، مشکلات مربوط به کپی رایت و غیره دچار اختلال می شوند. مجموعه این مسائل موجب شده فناوری های جدیدی در شبکه های یاد شده مورد استفاده قرار گیرد. سرآغاز فناوری های جدید P۲P برنامه کاربردی BitTorrent بود که نرم افزاری هوشمند برای به اشتراک گذاری فایل است. کار به جایی رسیده که بر طبق جدیدترین تحقیقات صورت گرفته هم اکنون بیش از ۳۰ درصد ترافیک اینترنت مربوط به BitTorrent است. از کل ترافیک BitTorrent هم ۶۰ درصد مربوط به فایل های ویدیویی است و این امر توانایی انکارناپذیر این سرویس را نشان می دهد. نکته آخرآنکه با توجه به نگرانی های مربوط به کپی رایت که به خصوص استودیوهای فیلم سازی هالیوود بر آن تاکید می کنند، فناوری های تازه ای به خصوص از سوی مایکروسافت برای ردگیری و شناسایی افرادی که به این مساله بی توجه هستند ابداع شده است.
● HD TV
این اصطلاح به تلویزیون هایی با دقت و کیفیت نمایش بالای تصاویر اشاره دارد. تا همین ۱۰ سال پیش در اکثر خانه ها از تلویزیون های ۷۲۰ یا حداکثر ۱۰۸۰ خطی استفاده می شد که نسبت طول به عرض آنها (aspect ratio ۴:۳) بود. امروزه این نسبت به ۱۶:۹ تغییریافته واز آن مهم تر آنکه تلویزیون ها بزرگتر شده و دقتشان نیز به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. تلویزیون های HD یا High Definition باریک و سبک شده اند و مدل هایی از آنها موسوم به سینمای خانگی هم روانه بازار شده است. محصولات این چنینی به رایانه ها هم وصل شده و برای امور مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. کاهش قیمت این تلویزیون ها که هم اکنون با پرداخت کمتر از ۱۰۰۰ دلار نیز قابل خریداری هستند، موجب شده بیش از ۴۰درصد خانوارهای آمریکایی از انها استفاده کنند.(قیمت ارزان ترین مدل این تلویزیون ها درایران حدود ۷۰۰ هزار تومان است.) متداول شدن استفاده از این تلویزیون ها سازندگان برنامه های تلویزیونی و به خصوص عوامل فنی را به سوی تولید برنامه هایی سوق داده که از جزییات و دقت بصری فراوانی برخوردار باشند. این مساله موجب شده کیفیت برنامه های تلویزیونی و کلیپ های ویدیویی در مقایسه با گذشته به شدت افزایش یابد و سینما که زمانی از این نظر بسیاربه خود می بالید وتلویزیون را رقیبی جدی به حساب نمی آورد، امروزه صدای گام های استوار تلویزیون را پشت سر خود احساس می کند.
● IP TV
امروزه بسیاری از تلویزیون های کابلی و شرکت های مخابراتی با صرف میلیاردها دلار به دنبال استفاده از پروتکل اینترنت (Internet Protocol) برای ارائه خدمات ویدئویی ازطریق خطوط تلفن هستند. این فناوری موجب شکل گیری مفهوم IP TV شده است. امروزه به مدد کابل های فیبر نوری پهنای باند ارتباطی آن قدرافزایش یافته که می توان تصاویر را با بالاترین کیفیت ازطریق IP TV برای کاربران ارسال کرد. یکی از جاه طلبانه ترین طرح های این حوزه با همکاری یاهو و SBC Communications در حال اجراست. در قالب این طرح با صرف ۴ میلیارد دلارهزینه تا اواسط سال ۲۰۰۸، خدمات مذکور به بیش از ۱۸ میلیون آمریکایی و ازطریق خطوطی با سرعت ۲۵ مگابیت در ثانیه ارائه خواهد شد. در ایران نمونه ای از خدمات باعنوان شبکه لبیک راه اندازی شده که از آدرس http://TV.LABBAIK.IR در دسترس است. با راه اندازی و عمومی شدن این خدمات دسترسی آسان به صدها کانال تلویزیونی، بارگذاری سریع حجم زیادی از برنامه های ویدیویی ودسترسی به دهها نوع خدمات متنوع دیگر امکان پذیر می شود.
● TV CELL PHONE
شرکت های تلفن همراه چند سالی است که دسترسی به ویدیو و برنامه های تلویزیونی ازطریق تلفن های همراه را امکان پذیر کرده اند. این برنامه ها اکثرا کوتاه و شامل اخبار، برنامه های ورزشی و نمایش های محبوب هستند. سرعت پخش دراین کلیپ ها ۱۵ فریم درثانیه است که نصف سرعت استاندارد تلویزیونی محسوب می شود. بنابراین تولید برنامه برای مشاهده برروی تلفن های همراه باتوجه به این نکته و با درنظرگرفتن نمایشگر کوچک آن از ویژگی های خاص خود برخوردار است. همچنین باید توجه داشت تلفن همراه تنها وسیله الکترونیکی است که معمولا از کنار افراد دور نمی شود و شاید از این جهت موثرترین وسیله مدرن برای انتقال پیام های رسانه ای باشد. خوشبختانه صدا و سیمای جمهوری اسلامی نیز در چند ماه اخیر مذاکراتی را برای پخش برنامه های خود بر روی تلفن های همراه آغاز کرده که به نتیجه رسیدن آن مخاطبانی جدید و گسترده تر را برای این رسانه به ارمغان خواهد آورد.
اما پوست اندازی تلویزیون محدود به پیوند خوردن آن با اینترنت نیست. تحولات فنی و حرکت به سوی فناوری دیجیتال نکته دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
شیوه دریافت سیگنال های تلویزیونی از اولین روزهایی که این وسیله مهمان خانه هایمان شد تا چند سال قبل تغییر چندانی نکرده بود، اما اندک اندک فناوری دیجیتال، رقیب پیر و از نفس افتاده اش یعنی فناوری آنالوگ را کنار می زند و شفافیت و وضوح بالای تصویر را در همه نقاط جهان برای بینندگان به ارمغان می آورد.
امروزه در بسیاری از کشورهای غرب اروپا، شمال آمریکا و خاور دور ضرب الاجل هایی برای شبکه های تلویزیونی تعیین شده تا هر چه سریع تر فناوری دیجیتال را جایگزین فناوری آنالوگ کنند. یکی از کشورهایی که این مساله را به طور جدی پیگیری می کند، ایالات متحده است. کمیسیون فدرال ارتباطات در این کشور که متولی رسیدگی به این موضوع است تاریخ ۱۹ فوریه سال ۲۰۰۹ را به عنوان ضرب الاجل خداحافظی با فناوری آنالوگ تعیین کرده است. در این تاریخ تمامی ایستگاه ها و فرستنده های تلویزیونی در سراسر خاک آمریکا استفاده از فناوری دیجیتال را آغاز کرده و سیگنال های دیجیتالی خود را از طریق فرستنده ها به خانه های مردم می فرستند.
زمانی که این تحول اتفاق بیفتد ۳۰ میلیون تلویزیون درآمریکا که از آنتن های معمولی استفاده می کنند، به جز جنگ برفک ها چیز دیگری نشان نخواهند داد. البته برای حل مشکل باید از دستگاه مبدل امواج دیجیتال استفاده کرد.
غول های صنعت تلویزیون ومدیران بسیاری ازشبکه های تلویزیونی برای آموزش مردم در این زمینه حدود ۲۰۰ میلیون دلار هزینه کرده اند و کنگره آمریکا هم ۱.۵ میلیارد دلار یارانه برای خرید مبدلهای دیجیتالی به خانوارها پرداخت خواهد کرد.
پیش بینی ها حاکی است هر شبکه تلویزیونی برای تبدیل فناوری آنالوگ به دیجیتال به حداقل ۵ میلیون دلار سرمایه گذاری نیاز دارد و شاید هزینه های ضروری از این رقم هم بیشتر شود. در این میان تولید دستگاه های مبدل سیگنال هم در آمریکا به طور انبوه آغاز شده است. قیمت تمام شده این دستگاه ها ۶۰ دلار است که ۴۰ دلار آن توسط دولت پرداخت شده و خانوارهای آمریکایی تنها ۲۰ دلار باقی مانده را می پردازند.
● مشکلات دیجیتالی شدن
علیرغم تمامی این تحولات هنوز هم نیمی ازبینندگان آمریکایی ازتوفان پیش رو خبر ندارند. بر اساس نتایج یک نظرسنجی ازهر ۵ خانوار آمریکایی تنها یکی از جزییات این مساله مطلع است و همین نکته نگرانی دست اندرکاران را برانگیخته است.
شاید جالب باشد بدانید یکی ازدلایل این همه اصرار و عجله برای دیجیتالی شدن تجربه تلخ حملات ۱۱ سپتامبراست. در آن زمان تمام کانال های ارتباطی مخابراتی و ارتباطی پلیس، آتش نشانی و نیروهای امنیتی به علت استفاده از فناوری عقب مانده آنالوگ اشغال شد و ترافیک سنگینی به وجود آمد. همین شوک دردناک باعث شد دولت آمریکا برای مهاجرت به دنیای دیجیتال در حوزه های مخابرات، تلویزیون و فناوری اطلاعات تعجیل کند.
مسوولان کارکشته کمیسیون فدرال ارتباطات بسیار زودتر و در سال ۱۹۹۶ به فکر این انتقال افتاده بودند، اما کنگره آمریکا ضرب الاجلی برای این مساله تعیین نکرد تا آنکه حادثه ۱۱ سپتامبر اتفاق افتاد. اما این بار مشکل کمبود طیف های خالی فرکانسی بود، زیرا قبلا بسیاری از این فضاهای فرکانسی توسط شرکت ها و نهادهای مختلف خصوصی و دولتی شامل اپراتورهای تلفن همراه، برخی موسسات خصوصی امنیتی و سرویس دهندگان GPS و... اشغال شده بودند. طی دو سال اخیر با سازماندهی طیف های فرکانسی موجود و خالی کردن برخی از آنها این معضل تا حدی حل شده است.
بنابراین تا ۱۳ ماه دیگر اطلاعات به شیوه ای موثرترو سریع تر، با دقت و کیفیتی باورنکردنی و با حجم بالا منتقل می شود.
گفتنی است به غیراز فرستنده های تلویزیونی، برخی اپراتورهای تلفن همراه هم هنوز از فناوری آنالوگ استفاده می کنند. این اپراتورها هم تنها تا اول ژانویه سال ۲۰۰۹ مهلت دارند با فناوری مذکور خداحافظی کنند. با این حساب شرایط کسب وکار میلیون ها آمریکایی تا یک سال دیگر دگرگون خواهد شد. البته سود اصلی این تحول را مشترکان تلفن همراه خواهند برد که صدا و تصویری شفاف و واضح دریافت کرده و دیگر شاهد قطع شدن ناگهانی مکالمه یا افت ناگهانی کیفیت آن نخواهند بود. وضعیت در مورد تلویزیون ها نیزبه همین منوال است. در دنیای دیجیتال دیگرکیفیت نامطلوب معنایی ندارد و سیگنال های شبکه های تلویزیونی یا دریافت نخواهند شد یا اگر دریافت شوند کیفیت آنها همیشه در بهترین سطح خواهد بود، حتی اگر دستگاه تلویزیون درون یک اتومبیل درحال حرکت باشد!
نویسنده: بهار امیری
منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات


همچنین مشاهده کنید