نقش راهبردی و استراتژیک روابط عمومی در سازمان

دنیای امروز بدون هیچ شبهه‌ای پذیرفته است كه روابط عمومی در سطوح استراتژیك و عالی سازمان قرار دارد و جایگاه كارگزار روابط عمومی در درون تیم رهبری سازمان یا هیأت مدیره است چرا كه اصولاً روابط عمومی یك مدیریت استراتژیك است و یا در مدیریت استراتژیك سازمان نقش اساسی دارد. حتی در جوامع فراصنعتی عالی‌ترین مدیران سازمانها از میان كارگزاران روابط عمومی انتخاب می‌شوند.
در مدیریت استراتژیك تلاش بر این است كه در جهان امروزی چه جایگاهی را به خود اختصاص داده‌ایم و نه پرداختن به این موضوع كه آرزو داشتیم در چه جایگاهی بودیم، بلكه باید ببینیم به كجا می‌خواهیم برسیم. استراتژی به ارزیابی تغییرات رقابتی محیط پرداخته، پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری شركت و یا سازمان را برای رسیدن به مقصود در شرایط عینی مشخص می‌كند. یعنی استراتژی طرح واحدی است، همه جانبه و یا تلفیقی كه نقاط ضعف و قوت را با فرصت‌ها و تهدیدات محیطی مربوط ساخته و دستیابی به اهداف اصلی سازمان را میسر می‌كند و یا به عبارتی مدیریت استراتژیك فرآیند اتخاذ تصمیماتی است كه منجر به توفیق ادامهٔ حیات و یا مرگ مؤسسه می‌شود.
با توجه به اینكه سازمان باید بتواند تهدیدها و نقاط قوت خود را بشناسد. باید پرسید برای این كار چه نهاد و عنصری بهتر از روابط عمومی وجود دارد. در واقع روابط عمومی وزارت اطلاعات یك سازمان و شركت است. لذا باید عنصر اطلاعاتی داشته باشد تا بتواند اطلاعات را جذب كند و اطلاعات را تهیه كند. در این صورت روابط عمومی نقش استراتژیك پیدا می‌كند و می‌تواند در كنار مدیریت سازمان قرار گیرد و در هدفگذاری، تبیین رسالت سازمان و تعیین استراتژی‌های آن ایفای نقش كند. یعنی هر جا كه تصمیم استراتژیك اتخاذ می‌شود، مدیر روابط عمومی در آنجا حضور پیدا می‌كند. در واقع باید روابط عمومی جزو استراتژیست‌های سازمان باشد و از طرف دیگر برای این كار باید همه عناصر و وسایل و ابزار مورد نیاز خود را داشته باشد.
● نقش تصمیم‌گیری روابط عمومی‌ در سازمان
"پاولیك" و "پیرسون" دو تن از صاحب‌نظران روابط عمومی بر این باورند كه روابط عمومی، نوع خاصی از همكاری در روند تصمیم‌گیری است. همچنین اسكات كاتلیپ، ‌نقش‌های روابط عمومی را به ترتیب شامل «تكنسین ارتباطات»، «تسهیل‌گر تصمیم گیری» و متخصص اجرایی "اتخاذ كننده تصمیم»، ذكر می‌كند كه خود نشانگر ارتقاء سطح كارآیی و عملكرد روابط عمومی در فرآیند تصمیم‌گیری است.
در مجموع،‌ نقش روابط عمومی را در نظام تصمیم‌گیری می‌توان در چهار شكل مشخص كرد :
۱) تسهیل‌گر فرآیند تصمیم‌گیری از طریق تأمین اطلاعات مورد نیاز :
سنجش مستمر محیط، پیگیری روند انتقال اطلاعات بین سازمان و محیط، ایفای نقش دفاعی در برابر ورود اطلاعات اضافی، پالایش، تسهیل و گزینش اطلاعات مناسب و سازماندهی آنها برای ارائه به تصمیم‌گیران برای اخذ تصمیمات مناسب در این نقش ایفا می‌شود.
۲) تصمیم‌سازی :
روابط عمومی گرچه در شكل ابزاری آن در اوایل قرن بیستم، صرفاً ‌تسهیل تصمیم‌گیری بود ولی در آستانهٔ قرن بیست و یكم و در شكل مدیریتی آن، از توان تصمیم‌سازی برخوردار است. روابط عمومی با مطالعه مشكلات و منازعات موجود پیرامون سازمان در واقع در نقش بهداشت و پزشك سازمانی ظهور می‌یابد و پس از تحقیق دربارهٔ مشكل و تشخیص مناسب عوامل بوجود آورنده آن، برنامهٔ مناسب و پیشنهاد عملی خود را برای اتخاذ تصمیم در اختیار مدیریت سازمان می‌گذارد.
۳) تأثیرگذاری بر فرآیند و ساخت نظام تصمیم‌گیری و عضویت در گروه تصمیم‌گیری (ائتلاف حاكم بر سازمان) :
روابط عمومی علاوه بر تسهیل‌گری و تصمیم‌سازی، بر فرآیند تصمیم‌گیری نیز تأثیر می‌گذارد و بعضاً با ورود به جریان تصمیم‌گیری تصمیمات را با انتظارات افكار عمومی هماهنگ می‌سازد و به این ترتیب به دموكراتیزه شدن نظام تصمیم‌گیری در سازمان كمك می‌‌‌كند. تلاش روابط عمومی با انجام این اقدامات، پیوستن به ائتلاف حاكم بر سازمان و عضویت در گروه تصمیم‌گیری سازمان است.
۴) اصلاح تصمیمات سازمانی :
نقش دیگر روابط عمومی در فرآیند تصمیم‌گیری، مطالعهٔ واكنش گروههای مختلف مخاطبان در برابر پیام‌ها و رفتارهای سازمانی است. به عبارتی روابط عمومی با ایجاد نظام بازخورد به سازمان كمك می‌كند تا تصمیمات نامناسب خود را شناسایی كرده و به بهبود آنها مبادرت كند تا از این طریق، اعتبار و شهرت سازمان خدشه‌دار نشود. وقوف به اهمیت روابط عمومی در نظام تصمیم‌گیری و استفاده از آن در این فرآیند، می‌تواند ابزار مناسبی برای بهبود مدیریت سازمانی باشد.
طرح و تأكید بر نقش‌های روابط عمومی در نظام تصمیم‌گیری سازمان می‌تواند به بهبود نظام تصمیم‌گیری در سازمان منجر شود.
● نقش روابط عمومی در مشاوره به مدیران سازمان
ارایهٔ مشاوره به مدیریت سازمان از نقش‌های مهم روابط عمومی نوین محسوب می‌شود. در این نقش روابط عمومی حلقه واسطه ارتباطی بین مدیریت و مخاطبان سازمان است كه این كار خلاء فقدان شریان ارتباطی را بین مدیریت و مخاطبان پر می‌كند. در این خصوص، روابط عمومی اطلاعات بدست آمده از اشخاص و گروههای مهم را به مدیریت منتقل می‌كند تا مدیریت به هنگام تعیین خط مشی از آنها به عنوان بازوی مدیریت برای اخذ تصمیمات و فعالیت‌های آتی سازمان استفاده كند این كار بیش از بیش نقش تعیین كننده روابط عمومی را در سازمان مشخص می‌كند.
روابط عمومی برای آن كه بتواند مشاور قابل اعتماد و مطمئنی برای مدیر باشد، باید برنامه‌ریزی و سازماندهی كند؛ به گونه‌ای كه بتواند به اطلاعات مورد نیاز سازمان در ابعاد گوناگون دست یابد. بدیهی است كه محدوده اطلاعات گسترده هستند و از امور اداری تا سازمان‌های رقیب را دربرمی‌گیرد. علاوه بر سنجش افكار عمومی درون سازمانی،‌ بهترین سازماندهی برای تدوین و تهیهٔ اطلاعات، ایجاد «هسته مشورتی» با شركت كارشناسان فعال، باانگیزه و با تخصص‌های مختلف زیر نظر مدیریت روابط عمومی است.

منصور ساعی