علامت‌های غیرسرطانی در سرطان‌ها

متاسفانه ما عادت كرده‌ایم كه به خیلی از مسائل مهم به بهانه‌های مختلف كم‌توجهی كنیم و باز هم متاسفانه یكی از شایع‌ترین این كم‌توجهی‌ها نسبت به بدن خودمان صورت می‌گیرد. به طور مثال كمتر شده كه به تغییرات وزنمان توجه كنیم. اما باید تاكید كرد كه همین نكات بی‌اهمیت از نظر ما می‌توانند گاهی اولین نشانه‌های ابتلا به بیماری‌های مهمی مثل سرطان را تشكیل دهند.
شاید تاكنون چنین مطالبی به گوش شما نخورده باشد اما واقعیت این است كه در بعضی موارد سرطان‌ها خود را با كاهش وزن، تب، تعریق، بی‌حالی، ضعف و ناتوانی جسمانی نشان می‌دهند. درواقع سرطان‌ها مواد مختلفی از خود تولید می‌كنند كه در اصطلاح پزشكی سیتوكین نامیده می‌شوند.
سیتوكین‌ها از محل اولیه سرطان به داخل خون وارد می‌شوند و روی بخش‌های مختلف بدن اثر می‌گذارند. با این حساب اگرچه بسیاری از علائم و نشانه‌های سرطان‌ها ناشی از اثرات موضعی آنها در محل وقوع سرطان است اما برخی از علائم سرطان‌ها هم در دیگر نقاط بدن ایجاد می‌شوند كه شاید با محل اولیه تومور فاصله زیادی داشته باشند. این اثرات دوردست ناشی از همین سیتوكین‌هایی است كه به داخل خون ترشح شده‌اند و به جای جای بدن رسیده‌اند.
یك بیمار مبتلا به سرطان ریه را در ذهن خود تصور كنید. اگر تا حالا برخی از این بیماران را دیده باشید حتما آنها را با فرو رفتن گیجگاه و لاغری شدید در ذهن تصور می‌كنید.
این مسأله تنها محدود به سرطان ریه نیست و در بسیاری از سرطان‌های دیگر نیز دیده می‌شود. معمولا هر چه سرطان پیشرفته‌تر باشد، كاهش وزن هم بیشتر می‌شود اما این یك قانون كلی نیست.
علائم دیگری از این نوع نیز وجود دارد. به طور مثال بسیاری از سرطان‌ها موادی از خود تولید می‌كنند كه با اثر بر بخش‌هایی از مغز، اشتهای فرد را از بین می‌برند. این كاهش اشتها هم در كنار عوامل دیگر بر لاغر و نحیف شدن فرد اثر می‌گذارد. تب هم به همین ترتیب از اثر مواد ترشحی سرطان‌ها بر مغز حاصل می‌شود. این علامت به ویژه در انواعی از سرطان‌ خون مثل لنفوم‌ها یك علامت مهم و گاهی شوم محسوب می‌شود.
اما باید توجه داشت كه گاهی اوقات تب در یك بیمار سرطانی ناشی از خود سرطان نیست. به طور كلی بسیاری از سرطان‌ها باعث می‌شوند كه دستگاه ایمنی بدن در برابر عفونت‌ها تضعیف شود و بنابراین به راحتی به عفونت‌های فرصت‌طلب مبتلا شود. پس این تب‌ها در مبتلایان به سرطان باید بسیار مهم تلقی شوند و فورا با مراجعه به پزشك متخصص مورد پیگیری قرار گیرند. در مورد تعریق شبانگاهی هم ذكر این نكته ضروری است.
اما ضعف‌ و بیحالی از دیگر علائم مهم مبتلایان به سرطان است. این بیماران اكثرا عادت دارند كه چنین علائمی را به شیمی درمانی یا پرتودرمانی‌های خود نسبت دهند و به همین دلیل در برخی موارد به طور سر خود اقدام به قطع این درمان‌ها می‌كنند. اما باید خاطرنشان كرد كه گاهی این علائم ناشی از خود تومور هستند و قطع درمان نه تنها باعث بهبود و برطرف شدن این علائم نمی‌شود، بلكه اوضاع را بدتر می‌كرده و فرصت را برای پیشرفت هر چه بیشتر بیماری مهیا می‌كند. اما علائم غیرسرطانی در مبتلایان به سرطان محدود به این یكی دو مورد نمی‌شود. گاهی اوقات شكل انگشت‌های این بیماران (به ویژه انگشت شصت در مبتلایان به سرطان ریه) دچار تغییر می‌شود.
گاهی اوقات نیز لكه‌های پوستی یا دیگر علائم در آنها ظاهر می‌گردد (بدون اینكه درگیری پوست توسط سرطان وجود داشته باشد.) درضمن سرطان‌ها می‌توانند حتی بدون تهاجم، وضعیت غدد داخلی بدن (یعنی همان غددی كه برای شما هورمون ترشح می‌كنند) را به هم بریزند. به طور مثال چندان ناشایع نیست كه فردی در پی ابتلا به سرطان ریه دچار اختلال عملكرد غده فوق كلیوی شود. غدد دیگر بدن مثل پانكراس یا تیروئید و هیپوفیز نیز از این اثرات در امان نیستند. پس توجه داشته باشید كه گاهی اوقات علائم سرطان با علائمی كه شما انتظار دارید به شدت تفاوت دارند.‌

دكتر علی غلامرضانژاد

منبع : روزنامه سلامت