سیاه تخمه - سیاهدانه - علف‌ چنگ - حبه سودا - سیاه تخمه گندم

نام علمى: Agrostemma githago L

نام انگليسى: Wild savager, Corn cockle, Corn flower

گياهچه

لپه‌ها بزرگ، به طول ۳ سانتى‌متر و عرض ۱۰ ميلى‌متر، خشن، با انتهائى مدوّر که در قسمت قاعده و در ناحيهٔ دمبرگ باريک شده است. اولين برگ‌هاى حقيقى سرنيزه‌اى شکل، نوک تيز و داراى رگبرگ ميانى بزرگ هستند.

گياه کامل

- اندام‌هاى رويشى:

گياهى علفي، يک‌ساله يا دوساله، پائيزه، ايستا، به ارتفاع ۶۰ تا ۱۰۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقهٔ آن کرک‌دار و در بخش‌هاى بالا منشعب است. برگ‌هاى اين گياه، متقابل، باريک، خطى با نوک دراز، کرک‌دار و داراى رگبرگ ميانى بزرگ به پهناى ۲ تا ۱۰ ميلى‌متر است.

- اندام‌هاى زايشى :

گل‌ها بزرگ، منفرد، مستقر بر روى دمگلى بلند، با گلبرگ‌هائى ارغوانى رنگ و داراى کاسبرگ‌هائى باريک و سبزرنگ که بزرگتر از گلبرگ‌ها هستند.

در هر گياه تقريباً ۲۰۰ بذر بزرگ توليد مى‌شود. بذرها سياه‌رنگ، سه گوش و به طول ۳ ميلى‌متر هستند و از اين نظر شبيه بذر غلات دانه‌ريز هستند و به همين علت همراه آنها برداشت شده و هنگام کاشت مجدد، مزارع ديگر را آلوده مى‌کنند. بذرها در پائيز جوانه زده و زمستان را به حالت روزت سپرى مى‌کنند.

موسم گلدهى اين گياه خرداد تا شهريورماه است.

محل رشد و پراکنش

اين علف هرز اکثراً در محصولات زراعى پائيزه و به‌خصوص غلات دانه‌ريز مشاهده مى‌شود. در استان‌هاى کردستان و آذربايجان سياه تخمه از جمله مهمترين علف‌هاى هرز مزارع گندم و حبوبات به‌شمار مى‌آيد.