پنجشنبه, ۲۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 9 May, 2024
مجله ویستا
عجایبالبلدان تألیف ابوالمؤید بلخی
حتى چنان بود که اين کتاب را در شمار تاريخ بلعمى جاى دهيم - چه ابوالمؤيد از مقدمان عُلَماى زمان سامانيان و از شُعَرا و مورّخان و فاضلان مشهور آن زمان است، و شاهنامهٔ او که ظاهراً به نثر و نظم بوده و کتاب گرشاسب يا گرشاسپنامهٔ او که مأخذ گرشاسپنامهٔ اسدى طوسى است و تاريخ سيستان فصولى از آن روايت کرده است شهرت بهسزائى دارد و عوفى در لبابالالباب (طبع ليدن - ج ۲ ص ۲۶) وى را از شُعَراى زمان سامانيان ياد کرده و قطعهٔ لطيفى نيز بدو نسبت داده است، اما متأسّفانه آثار او همه به تاراج حادثات رفته است و از آنها جز نامى بر جاى نمانده است مگر کتابى ناقص که نسخهٔ خطى از آن در دست نگارنده است موسوم به 'عجايبالبلدان' - اين نام در پشت کتاب ديده شد و در متن کتاب ذکرى از اين نام نيامده است - که بدون شک از تأليفات ابوالمؤيد بوده است. اما در سالهاى بعد ديگران در آن کتاب دستها بردهاند و حوادث سنهٔ ۵۶۲ و شعبان سنهٔ ۶۰۶ در آن کتاب ديده مىشود و معلوم است که مردى از اهل آذربايجان ظاهراً از مردم مراغه درآن کتاب دست داشته است و در تمام کتاب دستکارى شده و از کُهنگى عبارات آن کاسته شده است. |
آغاز اين کتاب: |
'چنين گويد ابوالمؤيد البلخى رحمةاللهعليه که مرا از طفلى هوس گرديدن عالم بود و از بازرگانان و مردم اهل بحث عجايبها بشنيدم و آنچه در کتب خواندم جمله بنوشتم و جمع کردم و از بهر پادشاه جهان امير خراسان ملک مشرق ابوالقسم نوحبنمنصور موليٰ اميرالمؤمنين تا او را از آن مطالعه مؤانست بُوَدْ و حق نعمت او را گزارده باشم که بر من و عالميان واجب است توفيق ميسر باد' . |
آغاز اين کتاب: |
چنين گويد ابومطيع بلخى که در هندوستان درختى است بر سر کوهى در ميان دريا و ميان آن درخت چهل در خانه است ده در دکان از سطبرى آن درخت و آن دکانها هميشه پرمتاعها و قماشها گوناگون و بر هر متاعى بهاء آن نوشته تا هر فقيرى يا اهريمنى (ظ: اميري) و هر کس که متاعى خواهد بخرد و هر جنسى بچند (ظ: بچيند) و آنجا هيچ مردم نباشند چنانچه ايشان را ببينند چون کشتى آنجا رسد بدارند و در آن دکانها و خانها روند و نرخها بخوانند بهاء برسنجند و بنهند و آن متاع بردارند و بروند و هرگز کس آنجا مردم نديده است و اگر کسى چيزى برگيرد و بهاء آنجا ننهد از ميان درخت بيرون نتواند آمدن و هرچند که گردند راه بيرون آمدن نيابند چون متاع را باز بهجا نهند يا بهاء آن، راه يابند و بيرون آيند و اين سخت عجب است' . |
آغاز کتاب به خوبى مىرساند که اين کتابى بوده است که ابوالمؤيد براى ابوالقسم نوحبنمنصور موليٰ اميرالمؤمنين (۳۶۵-۳۸۷) گرد آورده است و تاريخ سيستان نيز در چندجا از چنين کتابى نام مىبرد و گاهى آن را به نام کتاب 'عجايب برّ و بحر' و گاه به نام 'کتاب بلدان' اشاره مىکند و از آن چيزها نقل مىنمايد و از آن چيزها نقل مىنمايد و از آن جمله در صفحهٔ ۱۷ گويد: |
'بوالؤيد گويد و اندر کتاب بُنْدِهْشتِ' - اصل: ابندهشتى - گبرکان نيز بگويد (معلوم مىشود که ابوالمؤيد از بندهشن نقلى کرده است) که يکى چشمه بود در هيرمند برابر بُسْت و آب همى برآمدى و ريگ و زر برآميخته، چنانکه آن روز که کمتر حاصل شدى کم از هزار دينار زر ساو نبودي، افراسياب آن را به بند جادوئى ببست، گفت اين خزينهاى است، و چنين گفتهاند که هم به سرِ هَزاره (يعنى سه هزار سال بعد از زردشت، براى تفصيل رجوع کنيد به: تاريخ سيستان ص ۱۷ حاشيهٔ ۳) باز شود و باز منفعت به حاصل آيد. به مشيةالله و کوه توژکى خود معروف است و مشهور که نقره همى بيرون آمد و اکنون اگر خواهند هم بيرون آيد ... بوالمؤيد ديگر همىگويد که اندر سيستان يکى کوه است که آن همه خماهنست (خماهن سنگى است به غايت سخت و تيرهرنگ به سرخى مايل و به عربى صندل حديدى گويند و بعضى گويند نوعى از آن آهن است) و هر خم آهنى که آن نيک است از آن کوه برخاسته به روزگار' . |
همچنین مشاهده کنید
- رسالهٔ استخراج و رسالهٔ شش فصل
- مقدمهٔ شاهنامهٔ منثور
- اَلْاَبْنیَه عن حقایِقِالْاَدْویةَ
- حدودالعالم منالمشرق الیالمغرب
- عجایبالبلدان تألیف ابوالمؤید بلخی
- ترجمهٔ تفسیر طبری
- مقدمهٔ شاهنامهٔ منثور (۲)
- ترجمهٔ تاریخ طبری به فارسی تألیف ابوعلی محمدبنمحدالبلعمی (۲)
- ترجمهٔ تاریخ طبری به فارسی تألیف ابوعلی محمدبنمحدالبلعمی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران انتخابات سیدابراهیم رئیسی دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی روز دختر رافائل گروسی رئیس جمهور سید ابراهیم رئیسی رهبر انقلاب حجاب مجلس
قتل تهران پلیس هواشناسی شهرداری تهران وزارت بهداشت بارش باران آموزش و پرورش سیل فضای مجازی سلامت قوه قضاییه
گاز دولت مسکن خودرو قیمت دلار مالیات قیمت طلا قیمت خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی
نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون ازدواج کتاب محمدمهدی اسماعیلی سینمای ایران سریال دفاع مقدس تئاتر موسیقی سینما
هواپیما دانشجویان دانش بنیان اینوتکس
رژیم صهیونیستی اسرائیل جنگ غزه فلسطین آمریکا رفح حماس روسیه حمله به رفح نوار غزه ترکیه مصر
رئال مادرید فوتبال استقلال پرسپولیس لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ لیگ برتر بازی باشگاه استقلال لیگ برتر ایران ذوب آهن نساجی
تبلیغات اینترنت اپل سامسونگ ناسا عیسی زارع پور آب گوگل مایکروسافت
سرطان هندوانه کنسرو بیماران خاص آسم سنگ کلیه بیمه سبزیجات اعتماد به نفس