سه شنبه, ۲۸ فروردین, ۱۴۰۳ / 16 April, 2024
مجله ویستا

كم‌خونی‌ هِمولیتیك‌ ـ anemia hemolytic


كم‌خونی‌ هِمولیتیك‌ عبارت‌ است‌ از تخریب‌ زودتر از موعد گلبول‌های‌ قرمز بالغ‌. در این‌ حالت‌ مغز استخوان‌ قادر نیست‌ با سرعت‌ كافی‌ گلبول‌های‌ قرمز جدید تولید كند تا جایگزین‌ گلبول‌های‌ قرمز تخریب‌ شده‌ شوند. هِمولیز لفظی‌ است‌ كه‌ برای‌ تخریب‌ گلبول‌های‌ قرمز به‌ كار می‌رود.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. خستگی‌
۲. حالت‌ تنگی‌ نفس‌
۳. ضربان‌ قلب‌ نامنظم‌
۴. بزرگ‌ شدن‌ طحال‌
۵. زردی‌ (زرد شدن‌ پوست‌ و چشم‌ها، تیرشدن‌ رنگ‌ ادرار)
ـ علل‌ بیماری:
۱. اغلب‌ علت‌ ناشناخته‌ است‌.
۲. مصرف‌ برخی‌ داروها، از جمله‌ بعضی‌ داروها بدون‌ نسخه‌، كه‌ باعث‌ آسیب‌ به‌ گلبول‌های‌ قرمز می‌شوند.
۳. گاهی‌ در بدن‌ پادتن‌هایی‌ كه‌ برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌ تولید می‌شوند، به‌ علت‌ نامعلومی‌ به‌ گلبول‌های‌ قرمز حمله‌ می‌كنند. این‌ واكنش‌ گاهی‌ به‌ دنبال‌ تزریق‌ خون‌ آغاز می‌شود.
۴. بیماری‌های‌ ارثی‌ مثل‌ اسفروسیتوز ارثی‌، كمبود آنزیم‌ گلوكز ـ 6 ـ فسفات‌ دهیدروژناز (G6PD) ، كم‌خونی‌ فقر آهن‌، یا تالاسمی‌ فاویسم‌ یك‌ نوع‌ كم‌خونی‌ همولیتیك‌ است‌ كه‌ به‌ دنبال‌ خوردن‌ باقلا رخ‌ می‌دهد. در بعضی‌ افراد، به‌ خصوص‌ یونانی‌ الاصل‌ها، شایع‌ است‌. این‌ بیماری‌ به‌ علت‌ نقص‌ زیست‌ شیمیایی‌ ارثی‌ روی‌ می‌دهد.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
سابقه‌ خانوادگی‌ كم‌خونی‌ همولیتیك‌، استفاده‌ از هرگونه‌ دارو.
ـ پیشگیری‌:
هیچ گاه دارویی را كه قبلاً كم خونی همولیتیك در شما ایجاد كرده است مصرف نكنید.اگر سابقه خانوادگی كم خونی همولیتیك وجود دارد (انواع ارثی)، پیش از بچه دار شدن مشاوره ژنتیكی انجام دهید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
اگر كم‌خونی‌ همولیتیك‌ در یك‌ فرد ارثی‌ نباشد و به‌ طور اكتسابی‌ ایجاد شده‌ باشد، معمولاً می‌توان‌ با حذف‌ علت‌، مثلاً یك‌ دارو، آن‌ را درمان‌ كرد. گاهی‌ ممكن‌ است‌ لازم‌ باشد كه‌ طحال‌ برداشته‌ شود. اگر كم‌خونی‌ همولیتیك‌ ثانویه‌ به‌ یك‌ بیماری‌ زمینه‌ساز رخ‌ داده‌ باشد، سرنوشت‌ بیمار با سیر بیماری‌ زمینه‌ساز گره‌ خورده‌ است‌. اگر كم‌خونی‌ همولیتیك‌ ارثی‌ باشد، در حال‌ حاضر روشی‌ برای‌ درمان‌ آن‌ وجود ندارد. اما در عین‌ حال‌ می‌توان‌ علایم‌ را تخفیف‌ داد یا كنترل‌ كرد. تحقیقات‌ علمی‌ در زمینه‌ علل‌ و درمان‌ ادامه‌ دارد، بنابراین‌ امید به‌ یافتن‌ درمان‌های‌ بهتر و مؤثرتر نیز وجود دارد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
بزرگ‌ شدن‌ طحال‌ به‌ مقدار زیاد، كه‌ باعث‌ افزایش‌ تخریب‌ گلبول‌های‌ قرمز توسط‌ آن‌ می‌شود. درد، شوك‌، و وضعیت‌ جدی‌ای‌ كه‌ در اثر همولیز (تخریب‌ گلبول‌های‌ قرمز) ممكن‌ است‌ ایجاد شود.
ـ درمان‌:
آزمایشات‌ تشخیصی‌ شامل‌ آزمایش‌ خون‌ و بررسی‌های‌ مختلف‌ روی‌ آن‌ است‌. درمان‌ برحسب‌ وضعیت‌ و نوع‌ همولیز، در هر فرد متفاوت‌ است‌. با پرهیز از مصرف‌ برخی‌ داروها یا غذاها كه‌ باعث‌ همولیز می‌شوند، می‌توان‌ جلوی‌ بعضی‌ از انواع‌ را گرفت‌. امكان‌ دارد برداشتن‌ طحال‌ توصیه‌ شود.
ـ داروها:
داروهای‌ سركوب‌كننده‌ ایمنی‌ (مثل‌ پردنیزون‌) برای‌ كنترل‌ واكنش‌ پادتن‌ها معمولاً تجویز می‌شوند. دارو برای‌ كاهش‌ درد. برای‌ دردهای‌ جزئی‌، می‌توان‌ از استامینوفن‌ استفاده‌ كرد.
ـ فعالیت‌:
پس‌ از درمان‌، هرچه‌ زودتر فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود را آغاز نمایید. از بودن‌ در هوای‌ سرد خودداری‌ كنید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
هیچ‌ رژیم‌ مخصوصی‌ وجود ندارد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده تان‌ علایم‌ كم‌خونی‌ همولیتیك‌ را دارید.
۲. اگر دچار علایم‌ جدید و غیرقابل كنترل شده اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.
۳. اگر علایم‌ زیر هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهند: تب، سرفه، گلودرد، تورم‌ مفاصل، درد عضلانی، ادرار خونی، بروز علایم‌ عفونت‌ در هر كجای‌ بدن‌ (قرمزی‌، درد، تورم‌، تب‌)


همچنین مشاهده کنید