خشکی چشم

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. حساسیت به‌ نور زیاد شده است.

۲. دچار التهاب شبه روماتیسمی مفاصل و خشکی دهان هستید.

۳. چشم‌ها تحریک شده، قرمز، خارش‌دار، سوزش‌دار، و گاهی به‌شدت دارای آبریزش هستند.

ـ خشکی چشم نشانهٔ چیست:

پلک زدن باعث پخش کردن ورقه‌ای سه‌لایه از آب، چربی، و مخاط بر روی چشم برای شستشوی مداوم آن می‌شود. اما بعد از ۴۰ سالگی، غدد اشکی شروع به کم‌کاری کرده و دچار کمبود این ماده نرم‌کنندۀ چشم می‌شوید. این حالت احتمالاً ناشی از تغییرات هورمونی است که ترشحات بدن را کاهش می‌دهند. زنان بعد از یائسگی بیشتر گرفتار این خشکی چشم می‌شوند.

استفاده از مواد خشک‌کنندهٔ ترشحات بدن مثل داروهای ضدحساسیت - ضد احتقان، ضد افسردگی، مدر، یا مسدود‌کننده‌های بتا در هر سنی باعث خشکی چشم می‌شود. نشستن در کابین خشک هواپیما، قرار گرفتن در معرض باد، و هوای بستهٔ اتاق دارای شوفاژ یا دستگاه گرمایش نیز چشم را خشک می‌کنند. خستگی شدید، بیماری قند، یا کمبود شدید ویتامین A نیز ممکن است باعث خشکی چشم شود.

در هر حال، بدون مقدار کافی اشک برای شستن چشم و دور کردن گرد و خاک، گردهٔ گل، و میکروب‌های عفونت‌زا از آن، چشم خشک و حساس می‌شود. گذاشتن لنز در چشم خشک‌شده بسیار ناراحت‌کننده است، انگار ریگی در کفش رفته باشد. بدتر از همه، خشکی چشم ممکن است به عفونت‌های باکتریائی، ویروسی یا قارچی منجر شود که از بین رفتن دید درست را در پی دارد.

ـ درمان خشکی چشم:

اگر چشم شما کمی یا خیلی خشک شده باشد، می‌توان جریان اشک را به آن بازگرداند. پارچه‌ای گرم روی چشم بگذارید. اگر گاهی دچار خشکی چشم می‌شوید، گذاشتن پارچه‌ای گرم بر روی آن به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه و سه بار در روز باعث تحریک جریان اشک می‌شود. زیاد پلک بزنید. در هنگام خیاطی، تماشای تلویزیون، و کار با کامپیوتر فراموش می‌کنید پلک بزنید و در نتیجهٔ خیره شدن رطوبت چشم تبخیر می‌شود. پلک زدن در فاصلهٔ کار چشم را دوباره مرطوب می‌کند.

اشک مصنوعی استفاده کنید. انواع اشک مصنوعی می‌توانند خشکی مزمن چشم را نرم کنند. این فراورده‌ها حاوی سرم فیزیولوژیک و ماده‌ای پوشاننده مثل الکل پلی وینیل یا سلولوز صناعی هستند. هر وقت لازم داشتید از آن استفاده کنید و انواع مختلف آن را امتحان کنید تا ببینید کدام یک برایتان مناسب‌تر است. مثلاً انواع رقیق‌تر را باید بیشتر مصرف کرد ولی در عوض کمتر امکان تیره‌کردن دید یا باقی ماندن بر روی مژه‌ها را دارد. برای ریختن اشک مصنوعی در چشم، پلک پائین را به‌آرامی پائین بکشید و یک قطره اشک در گوشهٔ داخلی چشم بریزید و چشم را به‌مدت یک دقیقه ببندید، چون پلک زدن آن را بیرون می‌ریزد.

فرآورده‌های بدون مادهٔ محافظ به کار برید. اگر بیش از چهار بار در روز قطرهٔ چشمی مصرف می‌کنید، از انواع بدون مادهٔ محافظ آنها استفاده کنید، چون این‌گونه مواد، مثل تیموزول، در غلظت زیاد ممکن است سمی شوند و سطح چشم را آسیب برسانند. اگر خشکی چشم با استفاده از قطره‌های نرم‌کننده خوب نشد، به پزشک مراجعه کنید.

پماد مرطوب‌کنندهٔ چشم بزنید. اگر وقتی از خواب بیدار می‌شوید چشم بسیار خشک شده است، هنگام رفتن به رختخواب از پمادهای مرطوب جایگزیم اشک استفاده کنید. این پمادها حاوی پترولاتوم سفید و روغن معدنی هستند و بیشتر از قطره داوم می‌آورند. رطوبت چشم را نگه‌دارید. ورقه‌های پلاستیکی مخصوصی برای جلوگیری از تبخیر رطوبت چشم، مخصوصاً در هنگام خواب، موجود است. استفاده از این پوشش‌ها در شب مفید است.

از هدررفتن اشک جلوگیری کنید. اگر خشکی چشم با اشک مصنوعی برطرف نمی‌شود، پزشک ممکن است درپوشی کلاژنی در مجرای تخلیهٔ اشک چشم بگذارد. این درپوش حدود شش ماه در آنجا می‌ماند و از هدر رفتن قطرهٔ ریخته شده در چشم جلوگیری می‌کند. گاهی پزشک ناچار می‌شود برای همیشه این مجرا را مسدود کند.

ـ پیشگیری از خشکی چشم:

اگر در شرایط نزدیک به خشک‌شدن چشم هستید، برخی عوامل محیطی آن را بدتر کرده و باعث ناراحتی بیشتر می‌شوند. برای جلوگیری از آن این نکات را رعایت کنید. هوای اتاق را مرطوب کنید. گذاشتن دستگاه بخور یا یک کاسه آب روی رادیاتور شوفاژ در هنگام شب از خشک‌‌شدن شبانهٔ چشم جلوگیری می‌کند.

عینک بزرگ بزنید. استفاده از عینک‌هائی که طرفین چشم را بپوشاند مانع خشک شدن چشم در اثر آفتاب یا باد می‌شود. باد مستقیم به چشم‌ها نزنید. استفاده از سشوار و جریان‌های باد مستقیم به‌صورت چشم‌ها را بیشتر خشک می‌کند. این حالت مخصوصاً در مورد لوله‌های تهویهٔ هوا در هواپیما که جو آن خودبه‌خود خشک‌کنندهٔ چشم است اهمیت دارد.