جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

ساحل بندرگز، دریای خزر


  درياى خزر، درياى خزر
مهم‌ترين منابع آبى جذب جهانگرد در استان گلستان، درياى خزر و سواحل زيباى آن با چشم‌اندازها و مناظر بسيار بديع، دلنشين و ديدنى است و همواره مسافران بسيارى را از دور و نزديک به سوى خود جلب مى‌کند. درياى مازندران از ظرفيت‌ها و قابليت‌هاى بس بالايى در زمينه بهر‌ه‌برداى جهانگردى برخوردار است که در نوع خود شايد کم‌نظير باشد. سواحل و کرانه‌هاى درياى خزر در پيوند با جلگه سرسبز و کوه‌هاى بلند سر به فلک کشيدهٔ البرز، از ديدنى‌ترين و جالب‌ترين نقاط استان است.
درياچهٔ خزر ۴۳۸ هزار کيلومتر مربع وسعت دارد و بزرگ‌ترين درياچهٔ جهان به شمار مى‌رود. سواحل جنوبى آن از خليج حسينقلى تا آستارا به خط ساحلى ايران مربوط است. سواحل گوشهٔ جنوب شرقى، قسمتى از ضلع جنوبى و شرقى درياى خزر به استان گلستان (به خصوص شهرستان‌هاى بندر ترکمن و کردکوي) محدود است. کناره‌هاى دريا عموماً پست و ماسه‌زار و در بعضى نقاط به صورت تپه‌هاى ماسه‌اى ساحلى در آمده است.
درياى خزر نقش تعيين‌کننده‌اى در آب و هواى سواحل شمال ايران دارد. مى‌توان گفت که زيبائى‌هاى کم‌نظير گرگان به موجوديت و حفظ شرايط زيستى اين دريا بستگى دارد.
در محدودهٔ استان گلستان دو اسکله بندر گز و بندر ترکمن با کارکرد تفريحى و تفرّجى، از تفرجگاه‌هاى مهم استان و از اماکن مطلوب جهت گذران اوقات فراغت شهروندان و مسافران محسوب مى‌شود.
  ساحل بندرگز، درياى خزر
ساحل زيبا و آرام بندرگز در حاشيهٔ درياى خزر و در فاصلهٔ ۳ کيلومترى شمال جادهٔ آسيائى تهران - مشهد واقع شده و امکانات تفريحى و اقامتى و رفاهى مناسبى براى استراحت و استفاده بازديدکنندگان دارد.
  ساحل دريا، استان بوشهر
سواحل درياى عمان و خليج‌فارس به دلايل پراکندگى جمعيت، فقدان زيربنا و ساير محدوديت‌ها تا به امروز از نظر جهانگردى مورد توجه قرار نگرفته است. گرماى شديد در فصل تابستان و عدم تمايل جهانگردان به سفر در اين فصل از علل اصلى اين محدوديت‌ها است، ولى اين بدان معنا نيست که اين سواحل جاذبه‌اى براى جهانگردان ندارد. امروزه مناطق ساحلى خليج‌فارس محل تردد بسيارى از بازرگانان داخلى و خارجى است. نزديکى بوشهر به آبادان، شيراز، بندرعباس، کويت، بحرين و ساير کشورهاى عرب حوزهٔ خليج‌فارس از مزيت‌هاى آن براى جذب جهانگرد به ويژه در فصل زمستان مى‌باشد.
سواحل استان بوشهر از لحاظ ساختارى به دو نوع متمايز و جالبِ ماسه‌اى و صخره‌اى تقسيم مى‌شود. بخش سواحل صخره‌اى به دليل ساختمان آهکى و انجام عمل فرسايش‌هاى آبى، چشم‌اندازهاى بسيار زيبا و ديدنى ايجاد کرده است. از آب‌هاى نزديک سواحل مى‌توان براى شنا، قايقرانى، ‌ کرجى‌رانى و اسکى روى آب استفاده کرد. بنابراين دوستداران ورزش‌هاى آبى مى‌توانند در اين منطقه علاوه بر استفاده از هواى مطبوع بهارى و آفتاب به ورزش‌هاى آبى مورد علاقهٔ خود نيز بپردازند. همچنين تماشاى صيد صدف و مرجان که توسط غواصان بومى انجام مى‌گيرد خالى از لطف و هيجان نخواهد بود.
برخى از سواحل خليج‌فارس به ويژه در حواشى ماسه‌اى به دليل کيفيت مطلوب از ارزش‌هاى تفرجگاهى ساحلى درجهٔ يک برخوردارند و مى‌توانند با تجهيز و بهره‌بردارى مناسب به کانون‌هاى سياحتى تبديل شوند.
  سواحل، استان هرمزگان
در طول ۵ ماه از سال، هنگامى که قسمت اعظم ايران و نيز نواحى شمالى آمريکا و اروپا را برف و يخبندان و سرما فرا گرفته است، سواحل و جزاير خليج‌فارس خوش‌ آب و هوا، ‌ آرام و زيباست. هواى معتدل پاييز و زمستان، امواج ملايم دريا، دسته‌هاى فراوان ماهى در کناره‌ها و اطراف ساحل و گروه‌هاى پرندگان زيباى دريايى که در گوشه و کنار و بر روى آب‌ها بيتوته کرده‌اند، مناظر بديع و روح‌نوازى را فراهم مى‌آورند.
سواحل خليج‌فارس دو تيپ ساحلى متمايز و جالب ماسه‌اى و صخره‌اى دارند. به دليل ساختمان آهکى قسمت‌هاى صخره‌اى که در اثر کوبش امواج آب فرسايش يافته‌اند. در اين صخره‌ها خلل و فرج جالب توجهى ايجاد شده و چشم‌اندازهاى زيبايى به وجود آمده است. سواحل ماسه‌اى آن نيز در برخى نواحى از نظر درجه‌بندى بسيار ممتاز و زيبا است. با انجام پاره‌اى از اقدامات حفاظتى و ايجاد استخرهاى پيوسته به آب دريا، امکانات استفادهٔ ‌مطلوب براى شنا، قايق‌رانى، کرجى‌رانى و اسکى روى آب را مى‌توان فراهم کرد. دوستداران ورزش‌هاى تابستانى مى‌توانند در زمستان از هواى مطبوع بهارى آن لذت ببرند و به ورزش‌هاى مورد علاقهٔ خود بپردازند. هم‌چنين مى‌توان تورهاى مسافرتى جهت تماشاى صيد صدف و مرجان توسط غواصان بومى و انجام آن را در حضور جهانگردان ايجاد کرد. سواحل بندر لنگه، بندرعباس، جاسک و سواحل جزاير استان مناسب‌ترين نقاط براى ديدار از اين شگفتى‌هاى طبيعى است.
   سواحل و گردش‌گاه‌هاى آبى درياچه‌ها، استان آذربايجان شرقى
درياچهٔ اروميه بزرگ‌ترين آبگير داخلى و مهم‌ترين درياچهٔ دايمى ايران است که در شمال غرب فلات ايران و غرب آذربايجان شرقى از شمال به جنوب کشيده شده و از نظر طبيعى، آذربايجان را به دو بخش شرقى و غربى تقسيم کرده است.
به عقيدهٔ جغرافى‌دانان، درياچهٔ اروميه يکى از درياچه‌هاى نادر غيرعادى جهان است که آب آن از نمک اشباع شده است و از نظر اندازه، عمق، ترکيب‌ شيميايى، انواع رسوبات، اکولوژى و گردش آب خصوصيات ويژه‌اى دارد. به دليل همين تنوع بيولوژيکى، به عنوان پارک ملى در فهرست آثار بين‌المللى ميراث طبيعى به ثبت رسيده است.
  سواحل و درياچه‌ها، استان سيستان وبلوچستان
قسمت جنوب استان سيستان و بلوچستان با يکى از بزرگ‌ترين منابع آبى کشور (درياى عمان) همجوار است. اين همجوارى موقعيت ويژه‌اى را براى بهره‌‌بردارى‌هاى جهانگردى و تفرجگاهى و انواع ورزش‌هاى آبى از سواحل درياى عمان به ويژه در ايام زمستان فراهم آورده است.
در کناره‌هاى اين دريا به خصوص در قسمت جنوبى شهرستان چابهار، صخره‌هاى بزرگى در اثر پيش‌روى آب درياى عمان و فرسايش سنگ‌هاى رسوبى به وجود آمده‌اند که خلل و فرج ناشى از فرسايش آب در آن‌ها، چشم‌اندازهاى بسيار زيبايى را ايجاد کرده است. از اين قسمت - به خصوص در هنگام غروب آفتاب - مى‌‌توان به عنوان يکى از زيباترين سواحل ايران ياد کرد.
قسمت‌هائى از سواحل درياى عمان ارزش‌هاى ممتاز تفرجگاهى و استراحت‌گاهى دارند. همچنين از برخى نواحى که اقدامات حفاظتى نظير نصب تور در آن‌ها انجام شده است به منظور شنا، قايقرانى، کرجى‌رانى و اسکى روى آب و ساير ورزش‌هاى آبى استفاده مى‌شود. علاقمندان به ورزش‌هاى آبى و اسکى روى آب مى‌توانند از اين امکانات ساحلى استفاده کنند.
  منابع آبى و تفرجگاه‌ها، استان كهكلويه‌وبويراحمد
وضعيت جغرافيايى و اقليمى استان کهگيلويه و بويراحمد زيبايى‌هاى طبيعى خاصى به اين استان بخشيده است. درياچهٔ مور زرد زيلايى، درياچه کوه گل، ‌ تالاب‌ها، رودخانه‌هاى متعدد، چشمه‌ها و سرآب‌هاى زياد، زمينه‌هاى بسيار مساعدى را جهت بهره‌بردارى‌هاى توريستى و تفرجى فراهم آورده‌اند. حواشى رودخانه‌‌ها در پيوند با چشم‌انداز زيباى قلل و ارتفاعات از يک طرف و زيبايى آبشارهاى بلند و پرآب مارگون، بهرام بيگى، کنج بنار و آبشار ياسوج و دهها چشمه و سرآب از طرف ديگر، اين استان را به يکى از زيباترين مناطق تفرجى و ايرانگردى مبدل کرده است.
  منابع و تفرجگاه‌هاى آبى، استان هرمزگان
خليج‌فارس گذرگاه دريايى مهم است که ايران را از طرف جنوب، و از طريق استان‌هاى هرمزگان و بوشهر به آب‌هاى آزاد جهان مربوط مى‌کند. خليج‌فارس در هر دوره از تاريخ ايران نقش خاصى را ايفا کرده است. اين خليج از آنجايى که بر سر راه دريايى خاورميانه واقع شده، اهميت نظامى و ژئوپوليتيکى ويژه‌اى در منطقهٔ خاورميانه دارد. از طرف ديگر وجود اين منابع عظيم آبى امکانات بالقوه و بالفعل بسيار جالب توجهى را در امر توسعهٔ ايرانگردى و جهانگردى فراهم آورده است.
خليج‌فارس در عرصه‌هاى مختلف داراى جاذبه‌هاى عظيم توريستى است. اين زمينه‌ها اقليم و آب و هوا، زمستان مناسب، آفتاب و سواحل زيبا، ورزش‌هاى مختلف آبى، وجود گونه‌هاى مختلف پرندگان و آبزيان و ... را در بر مى‌گيرد.
  هامون جازموريان، ايرانشهر
در اصطلاح محلى پوشش گياهى را جاز مى‌نامند و انبوهى و کثرت آن را موريان مى‌گويند. به همين سبب، اين ناحيه به جازموريان معروف شده است. اين درياچهٔ‌ فصلى، در غرب بلوچستان قرار دارد و نيمى از آن در استان کرمان واقع شده است. مساحت حوضه آبريز آن ۰۰۰‚۶۹ کيلومترمربع و ارتفاع آن از سطح دريا ۳۰۰ متر است. محدودهٔ ‌آبگير کامل درياچه در مواقع پرآبى ۳۳۰۰ کيلومترمربع و در مواقع کم‌آبى بطور متوسط ۲۵۰۰ کيلومترمربع است.
هامون جازموريان مابين کوه‌هاى مکران و شاهسواران قرار دارد که از شرق به غرب تقريباً به طول ۳۰۰ کيلومتر و از شمال به جنوب به عرض ۱۰۰ کيلومتر گسترده شده است. رودهاى هليل‌رود و بمپور به اين هامون مى‌ريزند. برخلاف تمام هامون‌هاى بستهٔ درونى ايران، خاک‌هاى هامون جازموريان چندان شور نيست و زمين آن از قلوه‌سنگ‌ها و لايه‌هاى شنى و آهکى تشکيل شده است. هامون جازموريان در دوره‌هاى اخير زمين‌شناسى مسدود شده است و سابقاً رودهاى هليل‌رود و بمپور در جنوب غربى آن به درياى عمان مى‌ريختند. چين‌خوردگى زمين، دره را مسدود ساخته و آن را به صورت هامون کنونى درآورده است. هامون جازموريان برخلاف هامون‌هاى ديگر، آب شيرين دارد و شورى آن بسيار کم است. علت شيرينى آب آن به اين دليل است که آب در آن ساکن نيست و زهکش طبيعى دارد. در فصول بارانى در قسمت‌هاى عميق اين درياچه آب مشاهده مى‌شود، ولى در ساير مواقع به شکل مرداب و باتلاق در مى‌‌آيد.
  هامون چاه‌غيبى (گابى)، خاش
اين هامون در جنوب غربى خاش واقع شده و مرکز تجمع سيلاب‌هاى فصلى است. مانند ساير هامون‌ها در بهار داراى آب و در ساير فصول به شکل مرداب در مى‌آيد.
  هامون ماشكيل، سراوان
اين درياچه در نزديکى مرز ايران و پاکستان واقع شده است. رودهايى که به آن وارد مى‌شوند عبارتند از : ماشکيل يا ماشکيد و شاخه‌هاى سيميش و رختک که از دامنه‌هاى شرقى کوه‌هاى مرزى جارى مى‌شود. اين درياچه واجد ارزش‌هاى زيست محيطى است.
  درياچه كيو (كي‌يو)، خرم‌آباد
درياچة كيو در كنار پاركي به نام كيو در خرم‌آباد واقع شده است و آب آن از چشمه تأمين مي‌شود. اين درياچه، زيبايي خاصي به شهر بخشيده است. مساحت آن هفت هكتار و عمق آن بين سه تا هفت متر است. اين درياچه از ارزش‌هاي توريستي درون‌شهري برخوردار است. علاوه بر اين درياچه‌ها، 12 تالاب كوچك و بزرگ نيز نزديك شهر پل دختر وجود دارد و يك تالاب هم در 12 كيلومتري جنوب شهر بروجرد دامن گسترده است كه مجموعة اين تالاب‌ها، علاوه بر زيبايي‌هاي چشم‌گير، زيستگاهي مناسب براي جانوران آبزي و پرندگان بومي و مهاجر مي‌باشند.
  درياچه گَهَر (گل گَهَر)، اليگودرز
در دامنة ‌اشترانكوه، درياچه‌هاي دائمي و شيرين «گَهَر بالا» و «گَهَر پايين» گسترده شده‌اند. اين درياچه از ذوب برف‌هاي اشترانكوه و انباشت آب آن در پشت سد يا آب‌بندي كه از ريزش كوه پديد آمده، به وجود آمده است. فراواني نسبي آب‌هاي ورودي به اين درياچه باعث مي‌شود، سرريز آب آن به درياچة پاييني (بزرگ) بريزد. طول درياچة ‌اصلي گهر را 1/5 كيلومتر و عرض متوسط آن را 600 متر برآورد كرده‌اند. حداكثر عمق درياچه 28 متر و مساحت آن در حدود 100 هكتار است. درياچة گهر مانند آبگيري است كه از چشمه‌ها‌، آبشارها و سراب‌هاي اشترانكوه پر شده و آب آن در تابستان و زمستان ثابت است. بيش‌تر سطح درياچة گهر در زمستان يخ مي‌بندد. انواع بوته‌ها، درختان تنومند بيد، ‌گياهان و گل‌هاي زيباي پيراموني، اطراف درياچه را به صورت يك پارك طبيعي شگفت‌انگيز در‌ آورده است. زيبايي خيره‌كننده و چشم‌‌اندازهاي بديع درياچه سبب شده است هر ساله، با وجود سختي راه، انبوهي از مردم لرستان، استان‌هاي اطراف و ديگر نقاط كشور، با پاي پياده يا سواره به ديدن درياچه و زيبايي‌هاي آن بروند و چند روزي از اوقات فراغت خود را در آنجا سپري كنند.
  


همچنین مشاهده کنید