توسعه و بهداشت

اينکه بهداشت براى توسعهٔ اقتصادى و اجتماعى يک موضوع اساسى است روز به روز بيشتر تشخيص داده مى‌شود. در دههٔ ۱۹۶۰ به‌طور معمول گمان مى‌کردند که پيشرفت اقتصادى اجتماعى براى افزايش سلامت مردم کشورهاى رو به پيشرفت ضرورى نيست و از طريق ايجاد خدمات بهداشت عمومى نوين به تنهايى مى‌توان پيشرفت اساسى و سريع به‌دست آورد. با اين طرز تفکر نقش انسان در فرآيند توسعه به‌شدت دست‌کم گرفته شده بود.

در سال‌هاى بين ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷ در اين باره بازانديشى قابل توجهى به‌عمل آمده تغييرات عميقى در نظريهٔ اقتصادى به‌وجود آمد، و روزبه‌روز بيشتر آشکار شد که پيشرفت اقتصادى به تنهائى نمى‌توانند مشکلات بزرگى مانند ناداري، گرسنگي، سوء تغذيه و بيمارى را حل کند. و به جاى آن موضوع‌هاى غير اقتصادي (مانند آموزش، کار مثمر، مسکن، برابري، آزادى و شأن انسان و رفاه او) به‌صورت اهداف راهبردهاى پيشرفت درآمد. تازه‌ترين تجربه‌هاى چند کشور رو به پيشرفت (مانند سرى‌لانکا، کوستکاريکا و ايالت کرالا در هندوستان) راهى را که طى آن سلامت، بخشى از پيشرفت را تشکيل مى‌دهد، نشان مى‌دهند. به‌عنوان مثال ايالت کرالا در هندوستان که درآمد سرانه‌ٔ آن در حدود ۱۲۶ دلار و کمتر از متوسط درآمد کشور هند است از نظر اميد زندگي، کم بودن ميرائى شيرخواران و ديگر نشانگرهاى بهداشتى و اجتماعى از ديگر ايالت آن کشور پيش افتاده است زيرا کوشش‌هاى مربوط به بهداشت به‌طور همزمان با پيشرفت در ساير بخش‌ها مانند آموزش، رفاه اجتماعي، و اصلاحات ارضى تقويت شد. توأم بودن پيشرفت عمومى و بهداشت به روشنى ثابت شده و هنگامى که يکى از آنها آغاز شود نقطهٔ آغاز آن ديگرى است و بر عکس.

چون بهداشت بخش تلفيقى پيشرفت است همهٔ بخش‌هاى جامعه بر بهداشت اثر مى‌گذارند. و به‌عبارت ديگر از اين پس خدمات بهداشتى تنها به‌عنوان مجموعه‌اى از اقدامات منحصراً پزشکى در نظر گرفته نمى‌شوند بلکه زير نظامِ نظام کلى اقتصادى اجتماعى به‌شمار مى‌آيند.

در تجزيه و تحليل نهائى سلامت انسان و رفاه او هدف غائى توسعه است.

توسعهٔ بهداشت

توسعهٔ بهداشت عبارت است از: فرآيند پيشرفت پيوستهٔ بهبود حالت سلامت جامعه و نتيجهٔ آن افزايش سطح رفاه جامعه و نشانهٔ آن نه تنها کاهش بار سنگين بلکه رسيدن به سلامت مثبت جسمى و روانى مرتبط با عملکرد اقتصادى و تلفيق اجتماعى رضايت‌بخش، مى‌باشد.

مفهوم توسعهٔ بهداشت از نظر تفاوت آن با تدارک خدمات پزشکى يک انديشهٔ سياسى جديد و بر پايهٔ اين اصل اساسى است که دولت‌ها مسؤول سلامت مردم خود هستند و مردم هم در عين حال بايد حق و وظيفه در مشارکت، توسعهٔ بهداشت خود - به‌صورت انفرادى يا گروهى - داشته باشند.

توسعهٔ بهداشت در توسعهٔ اقتصادى و اجتماعى سهم داشته و از آن ناشى مى‌شود. بنابراين بر توسعهٔ بهداشت در برنامه‌ها و سياست‌هاى سازمان ملل تأکيد بسيار مى‌شود. مثلاً بانک جهانى اعتبارات اجزاء بهداشتى برنامه‌هاى توسعهٔ اقتصادى را تأمين مى‌کند و ‌UNDP هم مانند بانک جهانى روزافزونى به توسعهٔ بهداشت دارد.