جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

قو، قى


قوّت پير به چانه‌اش است
قورباغه آوازخوان شده بيات گاو مى‌خواند
رک: بلبلان خاموش و خر در عرعر است
قورباغه هر کارى بکند همان وزغ است
قورى لب طلائى، نه قند داره نه چائى! (عا).
عبارت يا مصراعى است مستخرج از يک ترانهٔ قديمى عاميانه که در انتقاد از يک مجلس عروسى و يا هجو عروس و داماد مى‌خوانده و به دنبال آن چنين مى‌افزوده‌اند:
    عروس به اين کوتاهى
    داماد به اين سياهى
    دَمبل و دَيمبول نقّاره
    عروس............. نداره
قوز به شقيقه چه‌کار دارد
رک: لوبيا چيتى چه ربطى دارد به سبيل گربه؟
قوزى بالاى قوزم آمد، ببين چه به روزم آمد! (عا).
نظير:
درد خودم کم بود غُر غُر همسايه هم روش آمد
ـ جن کم بود يکى هم از ديوار پريد!
ـ سُرناچى کم بود يکى هم از غوغه آمد!
قول بزرگان نبوَد جز عمل (خواجو کرمانى)
رک: فعل آمد حصهٔ مردان مرد (مولوى)
  قول سه کس نيست به دهر استوار شاعر و قرعه‌زن و اخترشمار (ميرخسرو، به نقل از آنندراج)
رک: شاعر دروغ‌زن باشد
قول مرد اسکناس است
رک: سرِ مرد برود قولش نمى‌رود
قول مردان جان دارد (از جامع‌التمثيل)
رک: سرِ مرد برود قولش نمى‌رود
قول مرد يکى است
قول مرد يکى است، تا حالا مى‌گفتم: آرى، حالا مى‌گويم: نه!٭
نظير: نه مى‌دهم نه حاشا مى‌کنم!
      ٭به مزاح به‌کار برند
قوم و خويش گوشت هم را بخورند استخوانشان را پيش غريبه نمى‌اندازند
رک: گوشت يکديگر را بخورند استخوانشان را پيش غريبه نمى‌اندازند
قوى را زندگى مرگِ ضعيف است
مقا: ز مرگ خر بوَد سگ را عروس
قياس مع‌الفارق کار شيطان است
قيامت گرچه دير آيد بيايد (از مجمع‌الامثال)
قيمت خانه به همسايه است
نظير: همسايه را بپرس خانه را بخر
قيمت دُرّ نه از صدف باشد (سنائى)
نظير: قيمت هميان و کيسه از زر است (مولوى)
قيمت زعفران چه داند خر؟
رک: خر چه داند قيمت قند و نبات
قيمت شکر نه از نى است بلکه آن خاصيت وى است (سعدى)
رک: آدمى را نسبت به هنر بايد نه پدر
قيمت کالا نگردد کم به طعن مشترى (سلمان ساوجى)
نظير:
نرخ گوهر نشکند هرگز به طعن مشترى (اين‌يمين)
ـ نرخ گُهر به طعن خريدار نشکند (عمعق بخارائى)
    ـ سنگ بد گوهر اگر کاسهٔ زرّين شکند قيمت سنگ نيفزايد و زر کم نشود (سعدى)
نيزرک: ابر را بانگ سگ زيان نکند
قيمت گوهر چه داند هر که نابينا بوَد ٭
رک: کور کجا نقش قندهار کجا
٭تنگ چشمان را نيايد روى زيبا در نظر  ...................... (خواجو)
قيمت هر کس به‌قدر همّتِ والاى اوست٭
٭سربلندى بين که دائم در سرم سوداى اوست .......................... (قاسم انوار)
قيمه درست کنم حاجى بدش مياد، قورمه درست کنم گلين باجى بدش مياد (عا).
يعنى نمى‌دانم به ساز کدام يک برقصم؟


همچنین مشاهده کنید