جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

بیماری‌ انسداد ریوی‌ مزمن‌ ـ chronic obstructive pulmonary disease


بیماری‌ انسداد ریوی‌ مزمن‌ اصطلاحی‌ است‌ كه‌ برای‌ انسداد مزمن‌ مجاری‌ هوایی‌ ناشی‌ از آمفیزم‌، برونشیت‌ مزمن‌، آسم‌، یا تركیبی‌ از این‌ اختلالات‌ به‌ كار می‌رود. غالباً، تركیب‌ شامل‌ برونشیت‌ و آمفیزم‌ است‌. بروز این‌ بیماری‌ مرتباً در حال‌ افزایش‌ است‌. مردان‌ بیشتر از زنان‌ دچار این‌ بیماری‌ می‌شوند (تا همین‌ اواخر، مردان‌ بیشتر از زنان‌ سیگار می‌كشیدند).
ـ علایم‌ شایع‌:
امكان‌ دارد علایم‌ تا سنین‌ میانسالی‌ ظاهر نشوند، با این‌ كه‌ عقیده‌ بر این‌ است‌ كه‌ بیماری‌ از همان‌ اوایل‌ دوران‌ بزرگسالی‌ آغاز می‌شود. برونشیت‌: سرفه‌ مكرر یا حملات‌ سرفه‌ قطاری‌ كه‌ معمولاً خلط‌دار است‌. تنگی‌ نفس‌: تنگی‌ نفس‌ كه‌ طی‌ چندین‌ سال‌ بر شدت‌ آن‌ افزوده‌ می‌شود. وجود خلطی‌ كه‌ ضخیم‌ است‌ و به‌ سختی‌ می‌توان‌ آن‌ را خارج‌ كرد. رنگ‌ و خصوصیات‌ خلط‌ برحسب‌ این‌ كه‌ عفونت‌ وجود داشته‌ باشد یا نه‌، متغیر است‌.آمفیزم: غالباً در مراحل‌ اولیه‌ علامتی‌ وجود ندارد.
گاهی‌ بروز عفونت‌های‌ مكرر در ریه‌ها یا لوله‌های‌ نایژه‌ای‌، خس‌ خس‌ یا سرفه‌ در حد كم‌، خلط‌ در حد خیلی‌ كم‌، كاهش‌ وزن‌.
ـ علل‌ بیماری:
آسیب‌ به‌ ریه‌ها به‌ علت‌ التهاب‌ و تحریك‌ نایژه‌ای‌ ناشی‌ از:
۱. كمبود آنتی‌تریپسین‌ (یك‌ آمفیزم‌ ارثی‌)
۲. شاید عفونت‌ ویروسی‌
۳. مواجهه‌ شغلی‌ با مواد تحریك‌كننده‌ (مثلاً در مورد آتش‌نشانان‌)
۴. سیگار كشیدن‌
۵. آلودگی‌ هوا
ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:
۱. پیری‌
۲. سیگار كشیدن‌
۳. بروز ذات‌الریه‌ ویروسی‌ در اوایل‌ زندگی‌
۴. سابقه‌ خانوادگی‌ آلرژی‌، یا بیماری‌های‌ تنفسی‌ و ریوی‌
۵. قرار گرفتن‌ در معرض‌ دود سیگار (به‌ خصوص‌ بزرگسالانی‌ كه‌ والدین‌ آنها سیگار می‌كشیدند)
ـ پیشگیری‌:
اجتناب‌ از سیگار كشیدن‌ مهمترین‌ كاری‌ است‌ كه‌ می‌توان‌ انجام‌ داد. اجتناب‌ از قرار گرفتن‌ در معرض‌ دود سیگار نیز اهمیت‌ دارد زیرا یكی‌ از عوامل‌ خطر به‌ حساب‌ می‌آید. هم‌اكنون‌ مطالعاتی‌ در جریان‌ هستند تا مشخص‌ شود كه‌ آیا روشی‌ برای‌ شناسایی‌ زودهنگام‌ این‌ بیماری‌ وجود دارد یا خیر.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
۱. طول‌ عمر كاملاً متغیر است‌. در بیماران‌ جوان‌تر امكان‌ دارد پیش‌آگهی‌ خوب‌ باشد، در حالی‌ كه‌ در بیماران‌ مسن‌تر پیش‌آگهی‌ بدتر است‌، به‌ خصوص‌ اگر مشكلات‌ دیگری‌ مثل‌ تند شدن‌ ضربان‌ وجود داشته‌ باشد. همچنین‌ بیمارانی‌ كه‌ در ارتفاع‌ حدود 1100 متر به‌ بالا زندگی‌ می‌كنند طول‌ عمرشان‌ كمتر است‌.
۲. كاهش‌ تدریجی‌ كار ریه‌. اما با درمان‌ می‌توان‌ علایم‌ را كاهش‌ داد و از عفونت‌ها پیشگیری‌ كرد. درمان‌ به‌ شما كمك‌ خواهد كرد تا زندگی‌ فعال‌ و پر بارتری‌ داشته‌ باشید.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. عفونت‌های‌ مكرر؛ اضطراب‌ و یا افسردگی‌
۲. سایر عوارض‌ عبارتند از: پرفشاری‌ خون‌ ریوی‌، قلب‌ ریوی‌ (منظور قلبی‌ كه‌ در اثر مشكل‌ ریه‌ خود دچار مشكل‌ شده‌ است‌)، پلی‌سیتمی‌ (پر خونی‌) ثانویه‌، تشكیل‌ حفره‌هایی‌ در ریه‌، و نارسایی‌ تنفسی‌
ـ درمان‌:
۱. امكان‌ دارد آزمایشات‌ تشخیصی‌ شامل‌ موارد زیر باشند: آزمایش‌ خون‌، بررسی‌ كار ریه‌، سی‌تی‌ اسكن‌، عكس‌ گرفتن‌ از نایژه‌ها با ماده‌ حاجب‌، و عكس‌ قفسه‌ سینه‌
۲. اهداف‌ كلی‌ درمان‌ عبارتند از: تخفیف‌ علایم‌، كند كردن‌ روند پیشرفت‌ بیماری‌، و جلوگیری‌ از بروز عوارض‌
۳. درمان‌ در منزل‌ معمولاً كافی‌ است‌، اما اگر عفونت‌ رخ‌ دهد یا علایم‌ بدتر شوند امكان‌ دارد بستری‌ كردن‌ در بیمارستان‌ ضروری‌ باشد.
۴. ترك‌ سیگار اهمیت‌ زیادی‌ دارد: از قرار گرفتن‌ در معرض‌ دود سیگار و مواد تحریك‌كننده‌ نیز باید اجتناب‌ شود.
۵. نصب‌ سیستم‌ تهویه‌ مطبوع‌ فیلتردار در منزل‌ نیز ممكن‌ است‌ كمك‌كننده‌ باشد.
۶. وضعیت‌ سلامت‌ نایژه‌ها را می‌توان‌ با استنشاق‌ بخار آب‌، تخلیه‌ نایژه‌ها به‌ كمك‌ تغییر وضعیت‌ بدن‌، و فیزیوتراپی‌ مخصوص‌ قفسه‌ سینه‌ بهبود بخشید.
۷. واكسن‌ پنوموواكس‌ (برای‌ پیشگیری‌ از ذات‌الریه‌ ناشی‌ از باكتری‌ پنوموكك‌) و سالانه‌ یك‌ بار واكسن‌ آنفلوانزا
۸. با پیشرفت‌ بیماری‌ ممكن‌ است‌ نیاز به‌ اكسیژن‌ وجود داشته‌ باشد.
ـ داروها:
۱. داروهای‌ گشادكننده‌ نایژه‌ تجویز می‌شوند. اول‌ این‌ درمان‌ امتحان‌ می‌شود و پس‌ از ارزیابی‌ پاسخ‌ به‌ آن‌، دوز دارو طوری‌ تنظیم‌ می‌شود تا اثرات‌ جانبی‌ به‌ حداقل‌ برسند.
۲. آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ عفونت‌
۳. آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ عفونت‌
۴. امكان‌ دارد داروهایی‌ برای‌ اضطراب‌ یا افسردگی‌ توصیه‌ شود، اما این‌ داروها باید با احتیاط‌ مصرف‌ شوند زیرا بیمار نباید زیاده‌ از حد تحت‌ اثرات‌ آرام‌بخش‌ و خواب‌آوری‌ این‌ داروها قرار گیرد.
۵. تجویز آنتی‌تریپسین‌ در مواردی‌ كه‌ كمبود آن‌ وجود دارد.
ـ فعالیت‌:
بی‌تحركی‌ طولانی‌مدت‌ باعث‌ افزایش‌ ناتوانی‌ می‌شود. اگر بیماری‌ قلبی‌ شدیدی‌ وجود نداشته‌ باشد، لازم‌ است‌ كه‌ بیمار برنامه‌ ورزشی‌ منظمی‌ را دنبال‌ كند (معمولاً پیاده‌روی‌). اقداماتی‌ مثل‌ كار درمانی‌، بازتوانی‌ كاری‌، و فیزیوتراپی‌ نیز شاید توصیه‌ شوند.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود، اما تغذیه‌ مناسب‌ برای‌ حفظ‌ سلامت‌ مهم‌ است‌. روزانه‌ حداقل‌ 10-8 لیوان‌ مایعات‌ بنوشید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ بیماری‌ انسداد ریوی‌ مزمن‌ را دارید.
۲. اگر تب‌ به‌ علایم‌ اضافه‌ شود یا درد قفسه‌ سینه‌ افزایش‌ یابد.
۳. اگر در خلط‌ خون‌ ظاهر شود یا خلط‌ ضخیم‌ شود.
۴. اگر حتی‌ در زمانی‌ كه‌ استراحت‌ می‌كنید یا سرفه‌ ندارید نیز تنگی‌ نفس‌ داشته‌ باشید.


همچنین مشاهده کنید