جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

سنگ‌ كیسه‌ صفرا ـ gallstones


سنگ‌ كیسه‌ صفرا عبارت‌ است‌ از وجود سنگ‌ در كیسه‌ صفرا. اكثر سنگ‌های‌ كیسه‌ صفرا عمدتاً از كلسترول‌ تشكیل‌ شده‌اند، اما بعضی‌ سنگ‌ها هم‌ حاوی‌ رنگدانه‌ صفراوی‌ یا كلسیم‌ هستند. سنگ‌ كیسه‌ صفرا سرطانی‌ نیست‌. سنگ‌ كیسه‌ صفرا در نوجوانان‌ و بزرگسالان‌ در هر دو جنس‌ به‌ وجود می‌آید اما در خانم‌ها بیشتر دیده‌ می‌شود.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. تهوع‌ و استفراغ‌
۲. نفخ‌ یا آروغ‌
۳. عدم‌ تحمل‌ غذاهای‌ چرب‌ (سوءهاضمه‌، نفخ‌ و آروغ‌)
۴. زردی‌
۵. بدون‌ علامت‌ در تقریباً 40% از موارد
۶. دردی‌ كه‌ طی‌ مدتی‌ می‌گیرد و سپس‌ ول‌ می‌كند، در قسمت‌ فوقانی‌ شكم‌ در سمت‌ راست‌ یا بین‌ دو كتف‌
ـ علل‌ بیماری:
۱. خالی‌ نشدن‌ كامل‌ كیسه‌ صفرا
۲. بروز تغییراتی‌ در مخاط‌ صفراوی‌
۳. عفونت‌ در مجاری‌ صفراوی‌ كه‌ صفر از كبد در آنها به‌ جریان‌ می‌افتد.
۴. افزایش‌ غلظت‌ بیلی‌روبین‌ در صفرا. بیلی‌روبین‌ یك‌ ماده‌ زاید زردرنگ‌ حاصل‌ از گلبول‌های‌ قرمز است‌ كه‌ خون‌ آن‌ را برای‌ دفع‌ به‌ كبد حمل‌ می‌كند. بیلی‌روبین‌ در زرد بودن‌ رنگ‌ ادرار نقش‌ دارد و در صورت‌ عدم‌ دفع‌ مناسب‌ می‌تواند در خون‌ جمع‌ شده‌ و باعث‌ ایجاد زردی‌ شود.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. سابقه‌ خانوادگی‌ سنگ‌ كیسه‌ صفرا
۲. چاقی‌
۳. مصرف‌ الكل‌
۴. قرص‌های‌ ضدحاملگی‌
۵. رژیم‌ غذایی‌ پرچرب‌ و كم‌فیبر
۶. كاهش‌ وزن‌ سریع‌
۷. در خانم‌هایی‌ كه‌ فرزندان‌ زیاد به‌ دنیا آورده‌اند.
۸. وجود بیماری‌هایی‌ مثل‌ بیماری‌ سرخرگ‌های‌ قلب‌، سیروز كبدی‌، یا اختلالات‌ روده‌ كوچك.‌
۹. عوامل‌ ژنتیك‌. برخی‌ از گروه‌های‌ قومی‌ استعداد بیشتری‌ در مورد تشكیل‌ سنگ‌ در كیسه‌ صفرا دارند.
ـ پیشگیری‌:
حتی‌المقدر از عوامل‌ خطر اجتناب‌ كنید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
بسیاری‌ از افرادی‌ كه‌ سنگ‌ كیسه‌ صفرا دارند بدون‌ علامت‌ هستند. در كسانی‌ كه‌ سنگ‌ كیسه‌ صفرا باعث‌ بروز علایم‌ شده‌ است‌، می‌توان‌ با عمل‌ جراحی‌ آن‌ را معالجه‌ كرد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
عفونت‌ یا پارگی‌ كیسه‌ صفرا.
ـ درمان‌:
۱. آزمایش‌ خون‌ شامل‌ شمارش‌ سلول‌های‌ خونی‌ و بیوشیمی‌ خون‌، سی‌تی‌ اسكن‌، سونوگرافی‌، كوله‌ سیستوگرافی‌ (عكسبرداری‌ از كیسه‌ صفرا با ماده‌ حاجب‌ و اشعه‌ ایكس‌) و نیز عكسبردرای‌ ساده‌ از كیسه‌ صفرا با اشعه‌ ایكس‌
۲. اقدامات‌ درمانی‌ برحسب‌ شدت‌ علایم‌، متفاوت‌ هستند.
۳. در مواردی‌ كه‌ سنگ‌ كیسه‌ صفرا علامتی‌ ایجاد نمی‌كند می‌توان‌ با اطمینان‌ آن‌ را به‌ حال‌ خود رها كرد. این‌ نوع‌ سنگ‌ معمولاً مشكلی‌ ایجاد نمی‌كنند.
۴. اگر می‌دانید كه‌ سنگ‌ كیسه‌ صفرا دارید و الان‌ احساس‌ درد در قسمت‌ فوقانی‌ شكم‌ در سمت‌ راست‌ می‌كنید، روی‌ این‌ ناحیه‌ را گرم‌ كنید. اگر درد بدتر شود یا بیش‌ از 3 ساعت‌ ادامه‌ داشته‌ باشد، به‌ پزشكتان‌ مراجعه‌ كنید.
۵. بیمارانی‌ كه‌ درد بیش‌ از 6 ساعت‌ در آنها طول‌ كشیده‌ باشد ممكن‌ است‌ بستری‌ شوند.
۶. در بیمارانی‌ كه‌ علایم‌ شدید دارند ممكن‌ است‌ نیاز به‌ جراحی‌ برای‌ در آوردن‌ كیسه‌ صفرا و سنگ‌های‌ موجود در مجاری‌ صفراوی‌، وجود داشته‌ باشد. كیسه‌ صفرا معمولاً با روش‌ لاپاروسكپی‌ در آورده‌ می‌شود.
۷. در بعضی‌ از موارد امكان‌ دارد سنگ‌ شكنی‌ با شوك‌ ناشی‌ از امواج‌ توصیه‌ شود.
ـ داروها:
برای‌ درد و ناراحتی‌ خفیف‌ می‌توان‌ از داروهایی‌ مثل‌ استامینوفن‌ استفاده‌ كرد. داروهای‌ خوراكی‌ جهت‌ تلاش‌ برای‌ حل‌ كردن‌ سنگ‌ها. این‌ نوع‌ داروها برای‌ بعضی‌ از انواع‌ سنگ‌ها استفاده‌ می‌شوند و طول‌ درمان‌ ممكن‌ است‌ تا دو سال‌ نیز باشد.
ـ فعالیت‌:
محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد، تنها به‌ هنگام‌ حملات‌ درد باید استراحت‌ نمود.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
به‌ هنگام‌ درد، گاهی‌ مقداری‌ آب‌ بنوشید، اما غذا نخورید. در سایر زمان‌ها، یك‌ رژیم‌ كم‌چرب‌ داشته‌ باشید. خوردن‌ غذاهای‌ چرب‌ می‌تواند باعث‌ بروز حملات‌ خفیف‌ شود. اگر اضافه‌ وزن‌ دارید، رژیم‌ لاغری‌ مناسب‌ ولی‌ اصولی‌ بگیرید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید:
اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ سنگ‌ كیسه‌ صفرا را دارید. اگر تب‌ به‌ 3/38 درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر برسد. اگر درد بیش‌ از 3 ساعت‌ طول‌ بكشد.


همچنین مشاهده کنید