سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا

دیابت‌ حاملگی‌ ـ gestational diabetes mellitus


دیابت‌ حاملگی‌ عبارت‌ است‌ از دیابتی‌ كه‌ تنها در خانم‌های‌ حامله‌ به‌ وجود می‌آید. دیابت‌ حاملگی‌ در 3-2% تمام‌ حاملگی‌ها دیده‌ می‌شود. احتمال‌ بروز آن‌ در بعضی‌ از قومیت‌ها بیشتر است‌.
ـ علایم‌ شایع‌:
معمولاً علامت‌ واضحی‌ وجود ندارد. امكان‌ دارد در معاینات‌ دوران‌ حاملگی‌ معلوم‌ شود كه‌ جنین‌ بزرگتر از حد طبیعی‌ است‌. تشخیص‌ بر مبنای‌ آزمایش‌ قند خون‌ بین‌ هفته‌های‌ 48-24 حاملگی‌ در خانم‌هایی‌ كه‌ قبلاً سابقه‌ دیابت‌ نداشته‌اند صورت‌ می‌گیرد. در صورتی‌ كه‌ سابقه‌ دیابت‌ حاملگی‌ در حاملگی‌های‌ قبلی‌ وجود داشته‌ باشد، انجام‌ آزمایش‌ قند خون‌ در زمانی‌ زودتر توصیه‌ می‌شود.
ـ علل‌ بیماری:
به‌ هنگام‌ حاملگی‌، امكان‌ دارد بدن‌ نتواند انسولین‌ كافی‌ برای‌ نگاه‌ داشتن‌ قند خون‌ در حد طبیعی‌، تولید كند.
ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:
۱. چاقی‌ (خصوصاً زنانی‌ كه‌ چاقی‌ شكمی‌ دارند شبیه‌ سیب‌ ).
۲. افزایش‌ قابل‌ توجه‌ وزن‌
۳. سابقه‌ خانوادگی‌ دیابت‌
۴. سابقه‌ تولد نوزادی‌ كه‌ بزرگتر از حد طبیعی‌ برای‌ سنش‌ بوده‌ است‌.
۵. سن‌ مادر بالای‌ 25 سال‌
۶. سابقه‌ حاملگی‌ یا بیشتر
۷. سابقه‌ مرگ‌ بدون‌ توجیه‌ جنین‌ یا مرده‌زایی‌
۸. سابقه‌ دیابت‌ حاملگی‌ در حاملگی‌های‌ قبلی‌
ـ پیشگیری‌:
با این‌ كه‌ راه‌ اختصاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ وجود ندارد، اما با رعایت‌ برخی‌ نكات‌ می‌توان‌ خطر را برای‌ مادر یا جنین‌ كمتر كرد: كم‌ كردن‌ وزن‌ قبل‌ از حاملگی‌ در صورتی‌ كه‌ اضافه‌ وزن‌ وجود داشته‌ باشد، و نیز ارزیابی‌ پیش‌ از حاملگی‌ زنانی‌ كه‌ در مرز دیابت‌ قرار دارند یا سابقه‌ دیابت‌ حاملگی‌ داشته‌اند.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
كلید درمان‌ موفقیت‌آمیز و تضمین‌ سلامت‌ نوزاد در دست‌ خود مادر است‌. مادر باید انگیزه‌ كافی‌ و توانایی‌ و اراده‌ تغییر شیوه‌ زندگی‌ خود را داشته‌ باشد. در بعضی‌ از خانم‌های‌ حامله‌، تنها رعایت‌ رژیم‌ غذایی‌ كافی‌ است‌، اما در بعضی‌ دیگر، ممكن‌ است‌ برای‌ درمان‌ نیاز به‌ انسولین‌ وجود داشته‌ باشد. معمولاً اجازه‌ داده‌ می‌شود زایمان‌ خود به‌ خود شروع‌ شود و به‌ طور طبیعی‌ انجام‌ گیرد. اما اگر جنین‌ آنقدر بزرگ‌ باشد كه‌ امكان‌ به‌ دنیا آمدن‌ از راه‌ طبیعی‌ وجود نداشته‌ باشد، سزارین‌ انجام‌ خواهد گرفت‌. دیابت‌ حاملگی‌ معمولاً با تولد نوزاد برطرف‌ می‌شود.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. وجود مقادیر زیاد و بیش‌ از اندازه‌ مایع‌ در كیسه‌ آب‌ رحم‌
۲. زایمان‌ زودرس‌
۳. امكان‌ دارد در زنان‌ حامله‌ای‌ كه‌ قند خونشان‌ را خوب‌ كنترل‌ نكرده‌اند نیاز به‌ القای‌ زایمان‌ وجود داشته‌ باشد.
۴. مسمومیت‌ حاملگی‌ (پره‌اكلامپسی‌)
۵. ندرتاً سقط‌
۶. احتمال‌ بروز دیابت‌ در غیر از زمان‌ حاملگی‌ در آینده‌ برای‌ مادر بیشتر می‌شود.
۷. ناهنجاری‌های‌ مادرزادی‌ (ندرتاً رخ‌ می‌دهند مگر این‌ كه‌ دیابت‌ از قبل‌ از حاملگی‌ وجود داشته‌ باشد (در قلب‌ یا ریه‌ نوزاد). نوزاد ممكن‌ است‌ بزرگتر از حد طبیعی‌ باشد. اگر مادر قند خون‌ خود را خوب‌ كنترل‌ نكند، احتمال‌ بروز اختلالات‌ متابولیك‌ در نوزاد بیشتر خواهد بود (پایین‌ افتادن‌ قندخون‌، پایین‌ افتادن‌ كلسیم‌ خون‌).
ـ درمان‌:
درمان‌ مشتمل‌ است‌ بر تغییر در رژیم‌ غذایی‌ و ورزش‌ در حد متوسط‌. برای‌ انجام‌ تغییرات‌ لازم‌ از اعضای‌ خانواده‌ خود كمك‌ بگیرید. طریقه‌ پایش‌ قندخون‌ در منزل‌ را یاد بگیرید. در ابتدا، اندازه‌گیری‌ قند خون‌ باید تا 6 بار در روز انجام‌ شود. وقتی‌ سطح‌ قندخون‌ به‌ حد مطلوب‌ رسید و تغییر رژیم‌ غذایی‌ با موفقیت‌ انجام‌ گرفت‌، با نظر پزشك‌ می‌توان‌ دفعات‌ اندازه‌گیری‌ قندخون‌ را كم‌ كرد.
ـ داروها:
اگر قندخون‌ با رژیم‌ غذایی‌ و ورزش‌ در محدود طبیعی‌ قرار گیرد، نیازی‌ به‌ دارو نیست‌. امكان‌ دارد برای‌ بعضی‌ از خانم‌هایی‌ كه‌ نتوانند با رژیم‌ غذایی‌ و ورزش‌ قند خون‌ خود را كنترل‌ كنند انسولین‌ تجویز شود.
ـ فعالیت‌:
معمولاً برنامه‌ای‌ متعادل‌ شامل‌ ورزش‌ و نرمش‌هایی‌ كه‌ به‌ بدن‌ فشار وارد نمی‌آورند توصیه‌ می‌شود. وزش‌، حتی‌ برای‌ مدتی‌ كوتاه‌، می‌تواند اثرات‌ مثبت‌ فراوانی‌ داشته‌ باشد. برنامه‌ ورزشی‌ خود را به‌ دقت‌ پیگیری‌ كنید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
تغییر در رژیم‌ غذایی‌ جنبه‌ مهمی‌ از درمان‌ به‌ شمار می‌رود و دستورات‌ غذایی‌ خاصی‌ داده‌ خواهد شد. رعایت‌ رژیم‌ غذایی‌ توصیه‌ شده‌ باعث‌ كاهش‌ خطرات‌ برای‌ مادر و جنین‌ می‌شود. این‌ تغییرات‌ غذایی‌ عبارتند از: افزایش‌ فیبر غذایی‌، محدود كردن‌ چربی‌ غذایی‌، حذف‌ شیرینی‌های‌ سنگین‌ از رژیم‌ غذایی‌، و پایش‌ میزان‌ كالری‌ دریافتی‌ برای‌ جلوگیری‌ از افزایش‌ وزن‌ بیش‌ از اندازه‌. مشورت‌ با متخصص‌ تغذیه‌ غالباً توصیه‌ می‌شود. وی‌ می‌تواند آموزش‌ لازم‌ را به‌ شما بدهد، به‌ سؤالات‌ تغذیه‌ای‌ شما پاسخ‌ بگوید، و مشوق‌ دایمی‌ شما در رعایت‌ رژیم‌ غذایی‌ باشد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر در پیگیری‌ و رعایت‌ رژیم‌ غذایی‌ یا برنامه‌ ورزشی‌ توصیه‌ شده‌ مشكل‌ داشته‌ باشید.
۲. اگر شما بین‌ هفته‌ 24 تا 28 حاملگی‌ هستید و تاكنون‌ از نظر دیابت‌ حاملگی‌ آزمایش‌ نشده‌اید.
۳. اگر پس‌ از تشخیص‌ دیابت‌ حاملگی‌، هرگونه‌ علامتی‌ در شما به‌ وجود آمده‌ كه‌ شما را نگران‌ كرده‌ است‌.


همچنین مشاهده کنید