منسوجات صنعتی و کاربرد آن

● منسوجات صنعتی چیست؟ (Technical Textile)
این منسوجات به‌منظور کاربرد و کارائی صنعتی تولید می‌گردند، در طراحی این منسوجات علاوه بر در نظر گرفتن عامل صنعتی عوامل دیگری چون زیبائی نیز به‌کار برده می‌شود و در عین حال صنعتی بودن دارای ظاهری زیبا و شیک می‌باشند (فرش و کفپوش‌ها جزء، منسوجات صنعتی محسوب نگردیده مگر این‌که از این منسوجات در داخل ماشین، هواپیما یا قایق استفاده گردند. منسوجات صنعتی در حدود ۴۰% از کل تولیدات صنایع نساجی جهان را شامل گردیده و به‌نظر می‌رسد که رشد فزاینده‌ای نسبت به دیگر محصولات صنایع نساجی خواهد داشت.
● موارد کاربردی منسوجات فنی
فضائی ـ دریائی ـ نظامی ـ ایمنی ـ حمل و نقل ـ ساخت و ساز (ژئوتکستایل) ـ عمرانی کاربرد داشته و هم‌چنین در ساخت و تولید انواع فیلترها ـ لباس‌های ضد گلوله ـ باند زخم ـ نوارهای پرده ـ کیسه هوای اتومبیل ـ شبکه‌های ایمنی ـ تسمه نقاله.
صنایع اتومبیل‌سازی یکی از بزرگترین بازار فروش منسوجات فنی و در نوع خود متنوع‌ترین آن‌ها است. دامنه کاربرد آنها از نخ لاستیک اتومبیل، شیلنگ و کمربندهای ایمنی گرفته تا عایق‌های صوتی و حرارتی و کامپوزیت‌های مستحکم شده نساجی جهت بدنه و قطعات مورد اتصال حتی در پوشش داخلی اتومبیل از جمله روکش‌های صندلی، کف خودرو، صندوق عقب و داشبرد. به‌عنوان منسوجات فنی محسوب می‌گردند زیرا با توجه به‌خصوصیات مشخصه و درخواست‌های زیاد آنها تولید و آزمایش می‌گردند.
▪ کاربردهای پزشکی: محصولات متنوع طبی، بهداشتی نساجی از میزان بسیار محصولات یک بار مصرف نوزادان، پوشک و نوار بهداشتی تا تولید محصولات ویژه و خاص به‌میزان بسیار زیاد مورد استفاده در تصفیه خون، نخ جراحی، انواع پروتز و اخیراً وسیله نگهدارنده رشد بافت‌ها.
● منسوج نبافته
منسوجات بدون بافت منسوجاتی منحصر به فرد یکنواختی بوده که دارای گستره کاربرد زیادی می‌باشند. منسوجات بدون بافت یک صفحه تولید شده به‌صورت تار عنکبوتی یا از توده الیاف بوده که الیاف آن به‌صورت مستقیم و موازی و یا به‌صورت راندم جهت داده شده‌اند و این الیاف به‌وسیله اصطکاک و یا چسب به‌هم متصل شده که می‌تواند بیک لایه بافته شده تاری، پودی، حلقوی تاری، حلقوی پودی، تافتینگ به‌وسیله نخ یا الیاف فیلامنت دوخته و یا متصل شوند و یا به وسیله روش مرطوب و یا سوزن زنی نمدی شوند که از این مقولات کاغذ مستثنی است. اصطلاح نمدسوزنی در مورد محصولات بدون بافتی است که به روش سوزن زنی مکانیکی نمدی شده‌اند و روش متداول و گسترده‌ایست که کاربردهای بهداشتی، پزشکی و ژئوتکستایل وسیعی دارد. تکنولوژی تولید منسوجات بدون بافت روشی است برای تولید یک لایه منسجم بدون استفاده و نیاز ریسندگی.
● قدمت
منسوجات بی‌بافت دارای خصوصیات طراحی شده منحصر به‌فرد، قابلیت کاربرد گسترده و قیمت مناسب هستند این ویژگی‌ها سبب گردیده تا امروزه به‌طور گسترده‌ای از آنها در زمینه‌های مختلف از کاربردهای خانگی. نساجی و پوشاک و پزشکی گرفته تا انواع مصارف صنعتی استفاده گردد. این محصولات دارای ساختاری شبیه پارچه هستند ولی همانند پارچه‌های معمولی از کنار هم قرار دادن و درگیر ساختن نخ‌ها بافته نشده‌اند، بلکه در طی فرآیندهای مختلفی و در اکثر موارد مستقیماً از الیاف تبدیل به سطح پارچه مانندی شده‌اند. بدون آن که عمل بافت در مورد آنها صورت گرفته باشد، از این رو به‌عنوان منسوجات بی‌بافت خوانده می‌شوند.
اگر چه تولید این قبیل محصولات از قدمت بساری برخوردار است و شاید به توان نمد را به‌عنوان اولین نمونه از منسوجات بی‌بافت دانست ولی آنچه امروزه به‌عنوان منسوجات بی‌بافت خوانده می‌شود و نقش گسترده‌ای در زندگی امروزی ایفاء می‌نماید حاصل تکنولوژی امروز در زمینه‌های مختلف به‌ویژه عرضه انواع مختلف الیاف مصنوعی می‌باشد که سبب گسترش چشمگیر این منسوجات بوده است. گسترش چشمگیر این منسوجات بوده است. منسوجات بی‌بافت محصول زمانه امروز هستند که با تکنولوژی‌های نوین و توسط صنایع جدید برای کاربردهای تازه و نیازهای جدید که هر روز ایجاد می‌گردد تولید می‌شوند.
● تاریخچه
تولید بنیادی منسوجات بی‌بافت برای اولین بار در آمریکا صورت گرفت و در اوایل دهه ۱۹۵۰ توسط دولت مورد حمایت واقع شد. محققان نیروی دریائی این کار را برای جمع‌آوری از میکروفیلتر رادیو اکتیو در بخش بالائی اتمسفر آغاز کردند و وسعت این برنامه در اواسط دهه ۱۹۶۰ آغاز شد، پنج سال بعد یک مدل با موفقیت برای محصولات میکرو الیاف ثابت شد.
● سیر تکاملی منسوجات بدون بافت
از آنجا که بشر همواره سعی داشته که جهت بهبود وضعیت خود الهاماتی از مسائل و رخدادهای طبیعی اطراف خود بگیرد، امروزه با توجه به برتری‌ها و موقعیت‌های صنعتی می‌توان تعداد زیادی از رخدادهای طبیعی مواد را با منسوجات بدون بافت و لایه زنبوری را با ساختان لایه‌های مرطوب در منسوجات بدون بافت و ساختمان‌های لیفی توسعه یافته در بعضی از گیاهان را با لایه‌های تار عنکبوتی کار شده مقایسه نمود.
این محصول از الیاف پلی‌استر ۵/۱ دنیر تا ۱۲ با طول ۶۰ ـ ۱۲۰ میلی‌متر تولید می‌گردد. امروزه علاوه بر الیاف پلی‌استر که مصرف عمومی‌تری دارد از الیاف پلی‌پرو پیلن نیز در کاربرهای خاص در تولید این محصول عمومی‌تری دارد از الیاف پلی‌پرو پیلن‌نیر در کاربرهای خاص در تولید این محصول استفاده می‌نمایند، علت استفاده بیشتر از الیاف پلی‌استر به‌دلیل تولید داخلی بودن آن است که در کارخانه پلی‌اکریل اصفهان تولید می‌گردد.
ضخامت لایه‌های تولید شده براساس وزن هر متر مربع تعیین می‌گردد بر این اساس بنا به تقاضا بازار لائی‌ها از وزن ۴۰ کرم بر متر مربع تا ۲۸۰ گرم بر متر مربع تولید می‌گردد.
از این محصول در تولید انواع کاپشن و اورکت و کیسه خواب و لحاف و پوشاک آماده به‌عنوان عایق حرارتی در سطح وسیعی استفاده می‌شود و عمده تولید به این امر اختصاص می‌یابد و با توجه به افزایش رو به رشد صادرات کشورمان در زمینه پوشاک و لباس آماده نیاز به این محصول هر روز بیشتر می‌گردد.
این محصول ماده اولیه اصلی در تولید اسکاج ظرفشوئی بشمار می‌آید. از این محصول در تولید ماسک‌های ضد گردوغبار و پزشکی و آزمایشگاهی که کاربردهای فراوانی در کارخانجاتی مانند سیمان، گچ، آرد ریسندگی، حلاجی و... دارد استفاده می‌گردد از این محصول در فرآیند فیلتراسیون در صنعت بهداشت و خدمات استفاده ‌های وسیعی به‌عمل می‌آید.
امروزه در کشورهای پیشرفته از منسوجات نبافته در بستر بزرگراه‌ها و ریل‌های راه‌آهن برای تثبیت زیر سازی از محصولات تولیدی منسوجات نبافته استفاده می‌گردد هم‌چنین از این تولیدات در ایزولاسیون بام‌ها، استخرها و موارد مشابه استفاده می‌گردد. امروزه در پوشش داخلی خود روهای سواری از انواع محصولات نبافته استفاده می‌گردد.
منسوجات بی‌بافت دارای پتانسیل توسعه و رشد زیادی بوده است آمار نخر رشد در سال‌های ۱۹۹۰ ـ ۲۰۰۰ نشان می‌ٔهد محصولات منسوجات بی‌بافت در حدود ۵% رشد داشته که تا سال ۲۰۱۰ تا ۷% رشد خواهد رسید. براساس آمار و اطلاعات EDNA بیش از ۸/۳۸% از محصولات بی‌بافت (بهداشتی ـ پزشکی) می‌باشند.
● تعاریف
بنا به تعریف صورت گرفته در استاندارد ۱۹۸۰: ۹۰۹۲ ISO منسوجات بی‌بافت عبارتند از یک ورقه، صفحه یا لایه از الیاف که به‌صورت جهت دار یا تصادفی در اثر درگیری لیف و الیاف‌ها به‌طریق فعل و انفعالات مکانیکی، حرارتی یا شیمیائی به‌هم متصل گردیده و به‌صورت صفه‌ای صاف یا دارای منفذ که از الیاف‌های تفکیک شده یا از پلاستیک‌های ذوب شده ساخته شده‌اند. منسوجات بی‌بافت توسط بافت با نخ یا تریکو بافی و یا از طریق تبدیل الیاف به نخ به‌وجود نیامده‌اند.
▪ الیاف: برای آنکه ماده‌ای دارای ویژگی‌های لیفی باشد باید دارای نسبت طول به قطر بالا بوده و ویژگی‌های مناسب برای فرآیندهای تبدیلی به منسوجات را دارا باشد. از جمله مهم‌ترین این خصوصیات می‌توان به‌ویژگی‌های استحکامی مناسب (مانند استحکام و ازدیاد طول تا پارگی) انعطاف‌پذیری، پایداری خوب در برابر عوامل محیطی (همچون نور، رطوبت و قابلیت انحلال پائین) پایداری حرارتی مناسب و غیره اشاره نمود.
الیاف مورد استفاده در تولید منسوجات بی‌بافت می‌توانند دارای منشاء طبیعی یا مصنوعی باشند. الیاف تشکیل دهنده ممکن است به‌صورت الیاف کوتاه یا فیلامنت‌های مداوم بوده یا در محل (در مرحله تولید لایه) تشکیل شوند.
● گسترش و کاربرد منسوجات بی‌بافت در دنیا
استفاده جهانی از منسوجات بی‌بافت در زمینه‌های مختلف با سرعت زیادی در حال گسترش می‌باشد.
امروزه منسوجات بی‌بافت در اکثر بخش‌های زندگی وارد شده‌اند اما این حضور در بسیاری موارد محسوس نمی‌باشد.
در جدول تولید جهانی منسوجات بی‌بافت در سال ۱۹۹۹ (برحسب تن) میزان تولید جهانی منسوجات بی‌بافت و سهم هر یک از مناطق دنیا در سال ۱۹۹۹ نشان داده شده است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود آمریکای شمالی و اروپای غربی بیش از دو سوم منسوجات بی‌بافت دنیا را تولید می‌نمایند. این حجم گسترده از تولیدات تنها در خود آن کشورها به‌مصرف داخلی نمی‌رسد بلکه مقدار زیادی از آن با توجه به مصرف آنها در تولید محصولات دیگر به سایر نقاط دنیا صادر می‌گردد.
● کاربردهای عمده منسوجات بی‌بافت عبارتند از:
الف) کاربردهای شخصی و بهداشتی: انواع پوشک بچه، نوار بهداشتی، پوشک بزرگسالان، انواع محلفه‌های یک بار مصرف بیماران، پوشاک زیر یک بار مصرف
ب) کاربردهای پزشکی: لباس‌های یک بار مصرف پرسنل اتاق عمل (کلاه ـ ماسک)، ملحفه بیمارستانی، وسایل آزایشگاهی، باند و پوشش‌های زخم
ج) کاربردهای صنعتی: انواع فیلترهای هوا، گازها، مایعات، عایق‌های صوتی، حرارتی، رطوبتی و... منسوجات پوشش داده شده، صنایع الکترونیک، صنایع فضائی، چرم مصنوعی
د) کاربردهای خانگی: پوشش‌های کف (فرش ماشینی و موکت)، فیلترهای خانگی (هواکش ـ کیسه جاروبرقی)، کیسه چای، رومیزی و وسایل تزئینی، کیسه لباس، کفش رو فرشی، کیسه مواد غذائی، لحاف و کیسه خواب
هـ) صنایع پوشاک: لایه داخلی البسه: لایه‌های چسبی، لایه‌های داخلی البسه: لایه‌های چسبی، لایه‌های داخلی کفش، حوله‌های یک بار مصرف
و ـ صنایع اتومبیل: عایق‌های حرارتی و صوتی، فیلترهای هوا، روغن و سوخت، کف پوش‌ها و تزئینات داخلی اتومبیل
ز) صنایع ساختمانی و کشاورزی، انواع عایق‌هاق صوتی و حرارتی و رطوبتی، لایه‌های حفاظت و پایدار کننده خاک (برای فونداسیون ساختمان‌ها، جاده‌ها، فرودگاه‌ها، سدها و...)، پوشش لوله‌ها
بیش از یک سوم منسوجات بی‌بافت مصرفی در صنایع بهداشتی (عمدتاً انواع پوشک و نواربهداشتی و مانند آن) به مصرف می‌رسد.
البته موضوع مشخص دیگر نشان دهنده گستره وسیع استفاده از این دسته محصولات در سایر زمینه‌ها می‌باشد.
این آمار خود بیانگر اهمیت هرچه بیشتر منسوجات بی‌بافت و لزوم توجه هرچه بیشتر به آن در کشورمان ایران می‌‌باشد. لازم است به‌عنوان یک محصول اصلی و نیازمند به آن توجه بیشتری نموده که می‌تواند ضمن آنکه نقش مهمی در تأمین نیازهای روبه گسترش داخلی (با توجه به جوان بودن جمعیت کشور و ارتقاء روز افزون سطح بهداشت عمومی) ایفاء نماید صدور آن و یا محصولات (انواع پوشک و نوار بهداشتی) به خارج از کشور به‌ویژه کشورهای همجوار با توجه به شرایط جمعیتی و توسعه‌ای تقریباً مشابه) فراهم گردد. ولی آنچه که این امکان را فراهم خواهد نمود ارائه تولیداتی با کیفیت مطلوب و در حد استانداردهای جهانی است.
برای این منظوردر کنار استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته و مناسب برای تولید محصول مورد نظر مواد اولیه مرغوب و مناسب لازم است دانش فنی لازم در زمینه تولید، کاربردای نهائی، ویژگی‌های مورد نظر و عوامل مؤثر بر کیفیت محصول فراهم گردد. نخستین لازمه آن شناخت بیشتر و کامل‌تر عوامل مؤثر در این زمینه است.
▪ شماره تعرفه: در بازارهای بین‌المللی برای کد بندی محصولات یا کالاهای عرضه شده در صادرات و محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی اکثراً از دو نوع طبقه‌بندی استفاده می‌شود.
یکی از این طبقه‌بندی‌ها نام‌گذاری بروکسل و دیگری طبقه‌بندی مرکز استاندارد تجارت بین‌المللی می‌باشد. روش طبقه‌بندی مورد استفاده در بازرگانی خارجی ایران طبقه‌بندی بروکسل است که بنا بر نیاز و کاربردهای خاص موجود بعضاً تقسیم بندی‌های بیشتری در زیر تعرفه‌های انجام گرفته است. شماره تعرفه ۱۱/۵۸ کد سیستم هماهنگ شده ۰۰/۸۱۱۵ حقوق گمرکی ۱۵% سود بازرگانی ۱۰% استاندارد محصول: جهت جلب اعتماد مصرف کنندگان محصول تولیدی و نیز رعایت کلیه نکات مربوطه و کنترل کیفیت توجه به استانداردهای موجود امری ضروری است به‌طور کلی در مورد هر محصول استانداردهای مختلف ملی و بین‌المللی وجود دارد. استانداردهای مختلف ملی و بین‌المللی وجود دارد. استانداردهای ملی توسط مؤسسه استانداردها و تحقیقات صنعتی ایران تهیه می‌گردد و کلیه تولید کنندگان محصول ملزم به رعایتاین استانداردها می‌باشند، با توجه به اینکه مؤسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین‌المللی استاندارد (iso) می‌باشند و از آخرین پیشرفت‌های علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده می‌نمایند همچنین شرایط کلی و نیازمندی‌های خاص کشور را مورد توجه قرار می‌دهد استانداردهای ذکر شده در این مورد مطابق با استانداردهای جهانی بوده کاملاً قابل قبول و لازم‌الآجرا است در این طرح شماره استاندارد منسوج نبافته ۱۷۲۱ می‌باشد.
● بررسی امکانات فروش
بررسی امکانات فروش برای محصول تولید شده در هر واحد جدید صنعتی می‌تواند عامل بسیار مؤثری در ارزیابی موقعیت اقتصادی این گونه واحدها باشد در این ارتباط با در نظر گرفتن ویژگی‌های خاص هر صنعت وضعیت تولیدات داخلی و میزان مصارف و نیازهای داخلی (برمبنای انواع کاربرد محصول) مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد و یا تعیین میزان کمبود تولید داخلی محصول باید سهم قابل کسب بازار برای واحدهای جدید ارزیابی گردد از سوی دیگر ویژگی‌های خاص هر صنعت ممکن است امکانات ویژه‌ای را برای فروش و بازاریابی محصولات آن فراهم آورد که در هر مورد باید به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.
● بررسی روند مصرف
عمده مصرف لایی‌ها در صنعت پوشاک می‌باشد و با توجه به پیشرفت صنایع پوشاک در ایران نیاز به انواع لائی‌ها را به‌طور روزافزون افزایش یافته است هم‌چنین متنوع بودن محصولات لائی هر روز کاربرد دیگری برایش پیدا می‌کنند که خود دلیلی بر افزایش مصرف آن می‌باشد.
صادرات: با توجه به کاربرد محصول که بیشتر در لباس و لحاف و کیسه خواب و... لباس آماده در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است می‌توان نتیجه گرفت که صادرات این محصول زیاد می‌باشد و اگر کمی به کیفیت محصول دقت شود پیش‌بینی می‌شود که صادرات محصول به‌صورت مستقل (نه با لباس) رشد فراوانی داشته است.
● بررسی قیمت فروش محصول مشابه
پارامترهای مختلفی بر قیمت فروش محصول مؤثر خواهد بود که برخی از پارامترهای مهم بشرح ذیل می‌باشد.
۱) قیمت مواد اولیه مصرفی که یکی از مهمترین هزینه‌های متغیر تولید می‌باشد و نقش عمده‌ای را در تعیین قیمت تمام شده محصول دارد
۲) منطقه احداث واحد به‌خصوص از لحاظ دسترسی به منابع تأمین مواد اولیه و کانون‌های مصرف محصول هزینه‌های مربوطه را تحت تأثیر قرار خواهد داد
۳) هزینه‌ نیروی انسانی مورد نیاز تأثیر مستقیم در هزینه‌های متغیر تولید و قیمت تمام شده محصول دارد
۴) نوع تکنولوژی مورداستفاده از طریق تأثیر بر سرمایه‌گذاری کیفیت محصول تولیدی و میزان ضایعات و... بر قیمت فروش محصول مؤثر خواهد بود.
۵) ظرفیت تولید واحد بر روی قیمت فروش محصول مؤثر است به این ترتیب که افزایش ظرفیت تولید از طریق سر شکن نمودن هزینه‌های سربار باعث کاهش قیمت تمام شده محصول می‌گردد.
با توجه به نکات فوق قیمت فروش محصول تولید شده علاوه بر اینکه می‌بایست هزینه‌های تولید را تأمین نماید باید در حدی باشد که بتواند سهمی از بازار را به دست آورد هم‌چنین در صورتی که صادرات محصول تولیدی نیز مدنظر قرار گیرد قیمت گذاری باید به‌نحوی باشد که رقابت با تولید کنندگان خارجی امکان‌پذیر باشد با توجه به استعلام قیمت انجام شده محصول داخلی برای هر کیلوگرم از آن مبلغ ۱۰۰۰۰ ریال تا ۱۲۰۰۰ ریال استعلام گردیده است.
● کاربرد چسب‌ها در تولید منسوجات بی‌بافت
استفاده از چسب‌هایکی از روش‌های استحکام بخشی به تار عنکبوتی منسوج بی‌بافت است، آنها اساساً سبب چسبیدن مؤثر الیاف محتوی تارعنکبوتی به‌هم می‌شوند، به‌طور کلی یکی منسوج بی‌بافت حداکثر استحکام ممکن خود را در حداقل مقاومت خمشی وقتی بدست می‌آورد که نقاط تقاطع الیاف منقطع در تار عنکبوتی به‌وسیله چسب‌ها بطرزی محکم و مرتبط با هم پیوند خورده باشند و اجزاء افزودنی در چسب بتوانند در این تقاطع یک اثر اگرچه پیوند دهی مؤثر، تحرک الیاف را نسبتاً محدود می‌کند ولی موجب پایداری موقعیت الیاف در صورت داشتن ساختاری باز در تار عنکبوتی می‌شوند. از این رو روش پیونددهی اثری واضح بر مشخصات اولیه و در نهایت بر محصول پایانی خواهد گذاشت. تولید منسوجات بسته‌بندی مواد عذائی یکی از موارد عمده کاربرد تکنولوژی لایه‌گذاری به کمک هوا محسوب می‌شود. بیشتر فروش‌های این بخش در مصارفی نظیر کیسه‌های چای و قهوه، لفاف‌های نگهدارنده و پدهای جاذب گوشت صورت می‌گیرد، این در حالیست که پیش از این در تولید پدهای جاذب گوشت عمدتاً از دستمال‌های چند لایه استفاده می‌شد.
تکنولوژی لایه‌گذاری به کمک هوا همجنان نیز راهکاری مؤثر برای استفاده از مواد فوق جاذب جهت بسته‌بندی مواد غذائی در طراحی‌ها و اشکال متنوع محسوب می‌شود. سابق بر این در تولید کالاهای بسته‌بندی مواد غذائی از دستمال‌های چند لایه استفاده می‌شد که عمدتاً بر روی یک فیلم محافظ دوخته می‌شد، اما این‌گونه محصولات ارزان قیمت معایب و نواقصی داشتند که عرصه را برای به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدیدتر و پیشرفته‌تر باز کرد.
سیستم‌های لایه‌گذاری به کمک هوا با به‌کار گیری طیف وسیعی از الیاف مصنوعی، روش‌ها و تکنولوژی‌های متنوع ایجاد اتصال قادرند قدرت جذب، استحکام‌تر، نرمی، میزان جذب کنترل شده، قابلیت نگهداری سیال و مناطق و سطوح آبگریز را در کالاهای تولید شده ایجاد نمایند که این ویژگی‌ها کلیه پارامترهای مهم و تأثیرگذار جهت بسته بندی مواد غذائی به‌شار می‌روند. به‌علاوه با استفاده از تکنولوژی لایه‌گذاری به کمک هوا امکان تولیدساختارهای چندگانه و در نتیجه دستیاب به قدرت جذب مورد نظر با صرف کمترین هزینه‌ها وجود دارد و عمده تولیدات محصولاتی جاذب جهت مصارف بهداشتی و مراقبت‌های شخصی دربر می‌گیرد، محصولاتی نظیر پدهای نگهدارنده، غذا، پوشک‌های بچه، پدهای چاپگر و محصولات فیلتری نیز از اهمیت زیادی برخوردارند.
یکی از جدیدترین تولیدات محصولاتی محتوی SAF است که با به‌کارگیری تکنولوژی لایه‌گذاری به کمک هوا ساخته شده‌اند. مهم‌ترین خواسته‌های بازار در حال حاضر دستیابی به‌قدرت جذب مطلوب است، لذا میزان تقاضا برای محولات تولید شده با استفاده از تکنولوژی لایه‌گذاری به کمک هوا به سرعت رو به افزایش است، بازار این محصولات را به‌عنوان کالاهائی زیباتر، با ضخامت کمتر و قدرت جذب بالاتر از پدهای قدیمی می‌توان نام برد.
یکی دیگر از محصولات مدرن بر پایه تکنولوژی تشکیل وب و ایجاد اتصال به کمک هوا می‌باشد. تولیدات مغزی دار تنها محصولاتی بوده که با استفاده از تکنولوژی و بدون استفاده از چسب‌ها و بیندرهای مصنوعی تولید می‌شود. لایه‌های منسوج Core Super به شکل رول‌های بی‌بافت و طراحی ویژه این محصول باروزنه‌های در حد میکروباعث شده که این پدهای جاذب عصاره‌های طبیعی جدا شده را نگه می‌دارد.
موارد دیگر تولیدات منسوج نبافته بسته چای و قهوه‌های تک‌نفره بوده که از دو منسوج فیلتری متفاوت برای لایه‌های زیری و روئی آن ساخت.
● کاربردهای منسوج بی‌بافت
۱) مصارف بیمارستان: لباس و ملحفه و حوله‌های اتاق عمل
۲) مصارف پزشکی: چسب زخم، گاز استریل، دستمال‌های مرطوب، انواع پد و پنبه‌ها
۳) مصارف بهداشتی: کهنه‌های بچه، دستمال‌های گردگیری
۴) مصارف صنعتی: دستمال‌های گردگیری ماشین‌آلات، دستمال‌های تمیز کننده شیشه اتومبیل
۵) مصارف خانگی: دستمال‌های گردگیری، دستمال سفره، رومیزی، پرده
۶) مصارف پوشاکی: لائی لباس
۷) مصارف اتومبیل و خودرو: لائی داخل بالشت سر ـ لائی‌های داخل تشک خودرو
۸) مصارف تکنیکی: انواع فیلیترهای صنعتی، لباس‌های ایمنی، پوشش سقف و بام
۹) مصارف عایق کاری: عایق‌های ضد آب و محافظ لوله‌ها
۱۰) مصارف راه‌سازی: زهکشی، ترمیم جاده و اتوبان‌ها
● وضعیت موجود
منسوج نبافته با سابقه‌ای ۳۰ ساله و حضور ۱۲۰ واحد تولید و فرآوری منسوجات پزشکی، صنعتی، خانگی در سطح کشور علاوه بر جذب نیروی و اشتغال تعداد قابل توجهی از نیروی کار در بخش‌های صنعتی، بازرگانی و خدماتی از جنبه تولید به‌عنوان یکی از کالاهای مورد توجه از لحاظ قیمت ارزان ووزن سبک آن جایگاه خاصی را در مباحث اقتصادی، اجتماعی دارد.
● مواد اولیه
▪ صنعت منسوجات نبافته آمریکا
ـ رشد سریع و قابل توجه منسوجات نبافته.
ـ آمریکا بزرگترین بازار فروش منسوجات نساجی جهان را دارا است.
ـ صنعت منسوجات نبافته تشکیل شده از ۵۵۰ کارخانه است.
ـ کارخانجات مذکور کوچک و جزء صنایع کوچک محسوب می‌گردند.
ـ بیش از ۱۶۰،۰۰۰ اشتغال شغلی ایجاد نموده است.
بالغ بر ۴۰$ بیلیون دلار فروش سالانه دارد
ـ صنعت منسوجات نبافته آمریکا به لحاظ تکنولوژی پیشرفته و محصولات سرآمد و پیشتاز در جهان است.
● ژئو تکستایل و منسوجات نبافته
ژئو تکستایل‌ها دارای دو نوع کلی منسوج (بافته) و غیر مسنوج (نبافته) بوده که بر پایه پلی‌استر و پلی‌پروپیلن و یا ترکیبی از سایر مواد پلیمری و با ضخامت و ابعاد مختلف تولید و ارائه می‌گردند که با توجه به مقاومت‌های مکانیکی دارای کاربردهای متنوعی شامل تقویت، بستر، کاهش ضخامت لایه‌های گوناگون خاک (اساس و زیر اساس)، جلوگیری از ایجاد ترک در روکش‌های آسفالت، جدا کننده بین لایه‌های گوناگون خاک جهت جلوگیری از تداخل دانه‌بندی‌ها بیکدیگر، فیلتراسیون و سیستم‌های زهکشی، لایه‌های محافظتی ورق‌های ژئوممبران در تقابل نیروهای پانچ و هم‌چنین به‌عنوان یک المان سازه‌ای در طراحی و ساخت خاکریزها، شیب‌های خاکی و دیوارهای حائل کاربرد دارد.
تحقیق و بررسی پروژه‌های انجام شده در سال‌های ۱۹۸۵ لغایت ۱۹۹۷ درباره تأثیر ضدآب سازی پارچه‌های ژئو تکستایل در روکش جاده حاکی از قابلیت پارچه مذکور در روکش آسفالت می‌باشد. قابلیت پارچه مذکور در روکش آسفالت می‌باشد. مطالعه و بررسی Pourkhosrow (۱۹۸۵ در اوکلاهما برای ارزیابی عملکرد پارچه‌های ژئوتکستایل در به تعویق اندازی ترک خوردگی بازتابی (reflective) و کاهش نفوذ آب به درون ترک‌های روکش AC قبلی جاده به آنجا رسید که بعد از دو سال قطعه‌هائی از جاده برای آزمایش و بررسی در جائی که ترک‌ها از طریق روکش AC قبلی جاده به آنجا رسید که بعد از دو سال قطعه‌هائی از جاده برای آزمایش و بررسی در جائی که ترک‌ها از طریق روکش قبلی بازتاب یافته بود برداشته شد، آزمایشات نشان داد که جائی‌که ژئوتکستایل منسوج نبافته پلی‌پروپیلن استفاده شد، پارچه اشباع شده با آسفالت هنوز دست نخورده باقی مانده است از مزایای ژئوتکستایل: می‌توان به عمر فراوان آن در خاک (با توجه به عدم تجزیه‌پذیری)، افزایش عمر سیستم‌های طراحی شده، کاهش هزینه‌های مصالح مصرفی در زمان ساخت و هم‌چنین هزینه‌های تعمیر و نگهداری و به‌طور کلی کاهش هزینه‌های جاری و آنی پروژه‌ها اشاره نمود.
● زمینه‌های کاربرد ژئو تکستایل
ژئوتکستایل‌ به‌خاطر ایفای نقش‌های متنوع دارای زمینه‌های کاربردی فراوانی می‌باشد که عمده آن عبارتند از:
۱) زیرسازی جاده: ژئوتکستایل در این کاربرد به شرایط محیط در یک یا چند نقش اصلی به‌کار می‌رود در جاده‌سازی، بین بستر و موادسنگی اساس واقع می‌گردد. در فیلتراسیون، با فیلتر کردن آب چه به‌طور فشرده در اثر نیروهای دینامیکی و چه جریان ثابت، در حالی‌که آب را از خود عبور می‌دهد از ورود خاک نرم به درون لایه سنگی اساس و لایه‌های زهکش جلوگیری می‌کند. در نقش مستحکم‌سازی، موجب استحکام مواد نرم و ریز بستر می‌شود و با توزیع فشار منطقه‌ای و موضعی از فرو رفتن مواد سنگی و دانه‌ای پی‌به درن مواد ریز بستر نرم و مرطوب جلوگیری می‌کند و هم‌چنین زهکشی در جاده را بهبود می‌بخشد.
۲) روکش جاده: در این کاربرد ژئوتکستایل دارای دو مکانیزم برای بهبود عملکرد روکش می‌باشد. اول اینکه به‌عنوان لایه میانی با جذب تنش و فشار از انتشار ترک خوردگی بازتابی از روکش قدیمی به روکش جدید جلوگیری کرده و یا به تعویق می‌اندازد و دوم به‌عنوان لایه ضد رطوبت از ورود نزولات آسمانی و مایعات سطحی از طریق ترک‌های آسفالت به درون ترک‌های روکش قبلی و متعاقباً بروز گسیختگی روکش در اثر یخ‌زدگی و نفوذ به درون لایه زیرین و مرطوب‌سازی بستر و گسیختگی جاده جلوگیری می‌نماید.
آغشته‌سازی ژئو تکستایل با قیر و آسفالت، یک لایه غیر قابل نفوذ را نسبت به آب‌های سطحی به‌وجود می‌آورد، به خاطر قرابت الیاف پلی‌مری با مواد نفتی، جذب قیر و مواد اتصال به پارچه ژئو تکستایل به‌خوبی صورت می‌گیرد.
۳) زیرسازی خط آهن: ژئو تکستایل دراین کاربرد موجب تثبیت خط آهن می‌گردد و با توجه به شرایط محل یک یا چند نقش اصلی را ایفا می‌کند. ژئوتکستایل در نقش جداسازی، بین موادسنگی بالاست و بستر ریل واقع می‌گردد. وقتی مواد ریز بستر در اثر حرکت قطار و نیروی کوبش آن به درون لایه سنگی بالاست پمپاژ می‌شود و می‌تواند سطح نامتوازنی را برای خط آهن به‌وجود آورد و باعث کاهش سرعت و یا حتی خارج شدن قطار از ریل گردد که این معضل با یک ژئو تکستایل جداساز رفع می‌گردد.
۴) سدسازی: کاربرد ژئو تکستایل در زمینه سدسازی برای جلوگیری از نشست آب از بدنه سدو تخریب تدریجی آن می‌باشد. در این کاربرد از ژئوتکستایل سنگین به‌عنوان لایه محافظ غشاء ژئو ممبرین که نقش لایه غیر قابل نفوذ را نسبت به آب بازی می‌کند استفاده می‌شود، ژئوتکستایل همچنین به‌عنوان زهکش سطحی دیواره سد و انتقال رطوبت به زهکش‌های پای سد عمل می‌کند.
۵) کنترل فرسایش: در این کاربرد ژئو تکستایل جانشین فیلترهای دانه‌بندی شده پرهزینه در زیر پوشش سنگی می‌گردد در زمینه فرسایش شامل کانال‌های زهکش، سواحل، پل و سیستم‌های حفاظت از خوردگی سازه‌ها در اثر آب خوردگی می‌باشد.

مهندس مینو فضائلی، کارشناس وزارت صنایع و معادن

منبع : ماهنامه نساجی امروز