جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
خطوط ملل مجاور عربستان
ملل سامى که از هر طرف با اعراب مربوط بودن به قرار ذيل است: | |
عبريان، آراميان، نبطيان، سريانيان، کلداينان، حميريان يمن، اقوام ثمود و بنىليحان، صفويان و خطوطى که اين ملل بدان چيز مىنوشتند به قرار ذيل است: | |
- خط عبرى: که از اصل فنيقى گرفته شده بود و آن را 'قلمعبري' مىناميدند و بعد از خلطه با آراميان و واقعهٔ اسارت بابل خط مذکور را تغيير دادند و از گردهٔ خط آرامى خطى اختيار کردند و بعد از تکميل آن را خط آشورى يا خط مربع نام نهادند. | |
۱. نمونهاى از قلم نبطى متأخز در قرن اول و دوم و سوم ب م که از کتيبههاى پطرا و غيره بهدست آمده. | |
۲. نمونهاى از حروف (نقش نماره) از قرن چهارم ب م و اين هم نوعى از قلم نبطى است. | |
۳. نمونهٔ ديگر ازخط نبطى مستخرج از کتيبهٔ زبد و حران مربوط به قرن ششم ب م. | |
۴. نمونهاى از حروف عربى معروف به کوفى متعلق به قرن اول هجرى . | |
- خط نبطى : که آن هم از خط آرامى گرفته شده و از اصل آن به خط فنيقى مىرسد، و با تصرفاتى که در آن بهعمل آمد اصل و ريشهٔ خط کوفى را بهوجود آورد. | |
- خط سُريانى : که اصلاح شدهٔ خط آرامى است و در تمام دورهٔ ساسانيان و ديرى بعد از اسلام يگانه خط علمى و مشهور مشرق شناخته مىشد و در مراکز علمى مهمى مانند شهر 'اُدسْ Edessa (۱) ' در الجزيره و شهر جُنديشاپور در اهواز و ساير بلاد عراق اين خط نوشته مىشده است و اين خط بعد از غلبهٔ مغول بر بلاد اسلام از ميان رفت. | |
(۱) . ادس يا ادسا ـ که آن را به سريانى 'اورهي' و به عربى 'الرّها' مىناميدند نام يونانى شهرى است در الجزيره که امروز آن را 'اورفا' گويند، و آن شهر مرکز دولت اُوسُروَن' بوده است که مرحوم پيرنيا آن را 'خُسُروَنْ' ناميده است، و اين دولت غالباً با دولت ايران 'پرثوي' هم پيمان بوده است. | |
- خط کلدانى که باقيماندهٔ خط آرامى و با خط نبطى نزديک بوده است. | |
- خط سبا يا 'سَبَئي' که اصلاح شدهٔ خط 'مُسنَدْ' بود و از اصل فنيقى گرفته شده و در يمن متداول بوده است. | |
- خطوط ثمودى و لحيانى که در غرب و شمال حجاز نوشته مىشده و شعبهاى از خط 'سبا' بوده است. | |
- خطوط 'صفوي' منسوب به سرزمين 'صفاة' که در سوريه نزديک کوه لبنان قمستهاى بسيارى از آن کشف شده است (۲) و به خط نبطى قديم شباهت داشته است. | |
(۲) . براى تکميل اطلاع از اين خطوط لازم است به تاريخالغات الساميه تأليف دکتر اسرائيل ولفنسون مدرس جامعهٔ مصر طبع قاهره رجوع کنيد. | |
- خط نطسورى اين خط در ميان نسطوريان ـ مسيحيان پيرو کليساى مشرقى معروف به 'نسطوري' رايج بوده و نوعى از خط سطرنجيلى و سُريانى محسوب مىشده است و ما در جدول زيرين از لحاظ اهميت اين خط و خط سريانى را نشان دادهايم. | |
از خطوط نامبرده خط ثمودى و لحيانى و صفوى و همچنين نبطى را مىتوان از امهات خطوط عربى شمرد، ولى هيچکدام مربوط به خود عرب نيست، و از خود عرب در سرزمين حجاز و يثرب تا امروز آثار خطى که منسوب به عرب و مربوط به ايام و تواريخ معروف آن جماعت باشد بهدست نيامده است اما کتيبههائى که داراى لغات عربى و اسامى عربى باشد به خط صفوى و آرامى و نبطى و ثمودى پيدا مىشود ليکن از ايام و تواريخ عرب اشاره و ذکرى در آنها نيست و معروفتر از همه 'کتيبهٔ نماره ـ تاريخ اين کتيبه ۳۲۸ بعد از ميلاد است. نماره قصرى بوده کوچک از رم در کوه لبنان.' است و از 'امرءالقيس بن عمرو ملک حيره' که بر سنگ گور او نقش است ديگر 'کتيبهٔ زبد ـ به تاريخ: ۵۱۱ ب.م زيد نام خرابهاى است بن قنسرين و نهر فرات' و ديگر 'کتيبهٔ حَرّان ـ به تاريخ ۵۶۸ ب.م در منطقهٔ شمالى از کوه 'دروز' برسنگى روى سر در کنيسه' و ديگر 'کتيبهٔ امالجمال ـ اين کتيبه هنوز انتشار نيافته است.' است و قديمىترين اين کتيبهها که از امرءالقيس باشد تاريخ آن سنهٔ ۳۲۸ بعد از ميلاد مسيح است. (براى شرح و تفصيل رجوع کنيد: تاريخالغات الساميه ـ مصر ص ۱۸۹ ـ ۱۹۴) | |
قرائت اين کتيبه که دانشمند خاورشناسان 'ليتمان' خوانده است. و از اول سطر که از راست به چپ است دو حرف افتاده دارد: | |
(بنصر) الاله شرحو بر امت منفو و ظبى بر مرالقيس | |
و شرحو بر سعدو و سترو و سريحو (بتميمي) | |
و اين کلمهٔ آخر به قلم سريانى است و باقى به قلم عربى مرکب و مفاد اين کتيبه اسم کسانى است که در بناى کنيسه سعى کردهاند. | |
- ترجمه اين کتيبه به فارسى: | |
به يارى خدا شرحو پسر امت منفو و ظبى پسر امرءالقيس و شرحو پسر سعد و وسترو و شريحو بتميمي. | |
قرائت اين کتيبه توسط (ليتمان) | |
اَنا شُرَحيل بن ظَلُمو بنَيتُ ذَالمَرَ طول سنة ۴۶۳ بعد مَفسدِ خَيبر بَعم. يعني: من شر ـ حيل بن ظالم بنا کردم اين مرطول را سنهٔ ۴۶۳ بعد از واقعهٔ فساد 'خيبر' به يکسال (۳) . و اين کتيبه هم به خط عربى و مرکب است. | |
(۳) . عبارت 'مفسد خيبر به عام' را استاد ليتمان توانست بخواند و اشاره است به غزوهٔ يکى از امراء غسانى در قلاع خيبر و از کتابالمعارف ابنقتيبه استناد جسته است که گويد: | |
'ثم ملک بعده الحرث بن ابى شمر .... و کان غزا خيبر فسبى من اهلها ... الخ' |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انتخابات عراق احمد وحیدی حسن روحانی حجاب مجلس شورای اسلامی دولت نیکا شاکرمی مجلس رهبر انقلاب شهید مطهری رسانه
ایران هواشناسی سیل آتش سوزی یسنا تهران روز معلم قوه قضاییه پلیس معلم شهرداری تهران آموزش و پرورش
قیمت خودرو سهام عدالت قیمت طلا دولت سیزدهم مالیات طلا بازار خودرو قیمت دلار خودرو بانک مرکزی حقوق بازنشستگان ایران خودرو
مهران غفوریان موسیقی تلویزیون سریال عمو پورنگ ساواک سینمای ایران عفاف و حجاب تبلیغات مسعود اسکویی سینما دفاع مقدس
رژیم صهیونیستی فلسطین اسرائیل غزه جنگ غزه آمریکا روسیه ترکیه حماس نوار غزه انگلیس اوکراین
استقلال فوتبال پرسپولیس علی خطیر سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر تراکتور جواد نکونام لیگ برتر ایران رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا
ناسا هوش مصنوعی فناوری اپل گوگل اینستاگرام تلفن همراه کولر
طب سنتی خواب فشار خون کبد چرب دیابت