بوندس لیگا از آغاز تاکنون

در سال ۱۹۳۲ فلیكس لینه مان ،رئیس فدراسیون وقت فوتبال آلمان پیشنهاد برگزاری یك لیگ حرفه ای فوتبال را مطرح كرد كه در آن باشگاه ها برای قهرمانی در آلمان با هم مبارزه كنند. اما این پیشنهاد با مخالفت فدراسیون های منطقه ای مواجه شد. تا دهه شصت قهرمانی آلمان از طریق مسابقه بین قهرمانان لیگ های منطقه ای در بازی های گروهی و سپس دیدار فینال مشخص می شد.
در سال ۱۹۶۲ پس از اینكه تیم ملی فوتبال آلمان در جام جهانی شیلی در مرحله یك چهارم نهایی بازی ها حذف شد، هرمان نوی برگر ،رئیس آن زمان فدراسیون فوتبال آلمان، دوباره پیشنهاد تأسیس بازی های سراسری فوتبال را داد. در ۲۸ جولای آن سال فدراسیون فوتبال در دورتموند رای به برگزاری این مسابقات در فصل ۶۴-۱۹۶۳ را داد.
●تاریخچه بوندس لیگا
در ابتدا بوندس لیگا با ۱۶ تیم آغاز به كار كرد كه پنج تیم از لیگ جنوب، پنج تیم از لیگ غرب، سه تیم از شمال، دو تیم از جنوب غربی و یك تیم از شهر برلین با هم به رقابت پرداختند. هر تیم در دیدارهای رفت و برگشت به مصاف تك تك تیم های دیگر می رفت و در نهایت تیمی كه بیشترین امتیاز را از مجموع دیدارها كسب می كرد، به مقام قهرمانی فوتبال آلمان می رسید.
تیم های اصلی حاضر در بوندس لیگا عبارت بودند از:
▪منطقه شمال: اینتراخت برانشوایگ، وردربرمن، هامبورگ.
▪منطقه غرب: بوروسیادورتموند، اف.ث. كلن، مایده ریش (امروز: دویسبورگ)، شالكه ۰۴ و پرویسن مونستر
▪منطقه جنوب غرب: اف.ث. كایزرزلاترن، اف.ث. زار بروكن
▪منطقه جنوب: اینتراخت فرانكفورت، كارلسروهه، اف.ث.نورنبرگ. مونیخ ،۱۸۶۰ فا.اف.ب. اشتورتگارت
▪منطقه برلین: هرتابرلین
تا سال ۲۰۰۱ مسابقات بوندس لیگا تحت نظر فدراسیون فوتبال آلمان و پس از آن زیر نظر لیگ فوتبال آلمان (DFL) برگزار شد.
●دهه ۶۰
در فصل ۶۵-۱۹۶۴ هرتابرلین به دلیل پرداخت دستمزدهای بالا به بازیكنانش جریمه و مجبور شد در لیگ منطقه ای (لیگ دسته دوم آن زمان) شركت كند. در همان فصل باشگاه های كارلسروهه و شالكه ۰۴ هم دو تیم سقوط كننده به دسته پایین تر بودند كه هر دو باشگاه به این موضوع اعتراض كردند. بلافاصله تصمیم گرفته شد كه تعداد باشگاه های لیگ به ۱۸ تیم افزایش یافته و در آن فصل هیچ تیمی به دسته دوم نرود. بنابر دلایل سیاسی فدراسیون فوتبال آلمان باشگاه تاسمانیا ۱۹۰۰ را نیز در لیگ جای داد. این باشگاه با وجود شروع فصل با پیروزی، پس از یك فصل، به عنوان بدترین تیم تمام تاریخ بوندس لیگا با هفت ركورد منفی بوندس لیگا (حداقل تعداد گل زده [۱۵] و بالاترین تعداد گل خورده [۱۰۸]، كمترین امتیاز [۸]، كمترین پیروزی [۲]، بیشترین شكست [۲۸]، كمترین تعداد تماشاگر در یك بازی [۸۲۷] و طولانی ترین سری بازی بدون پیروزی [۳۱ بازی پی درپی]) دوباره به دسته دوم سقوط كرد.
در سال ۱۹۶۵ دو باشگاه به نام های بوروسیا مونشن گلادباخ و بایرن مونیخ به دسته اول صعود كردند كه پس از مدت كوتاهی بر كل بوندس لیگا تسلط یافتند.
●دهه ۷۰
در آغاز دهه ۷۰ بوندس لیگا به دلیل رسوایی تقلب در بازی ها به میزان چشمگیری اعتبار خود را از دست داد كه البته در آلمان لطمه زیادی به علاقه فوتبالدوستان و هواداران وارد نكرد، علت آن هم قهرمانی در جام ملت های ۱۹۷۲ اروپا و جام جهانی ۱۹۷۴ در كشور خودشان در مقابل هلند بود. بوروسیا مونشن گلادباخ به عنوان اولین باشگاه، در این دهه توانست دو سال پیاپی (۷۱ - ۱۹۷۰) قهرمان آلمان شود. بلافاصله پس از آن بایرن مونیخ عنوان قهرمانی را هت تریك كرد (۱۹۷۲ - ۱۹۷۳ - ۱۹۷۴)، كه تاكنون فقط باشگاههای مونشن گلادباخ (۱۹۷۵تا ۱۹۷۷) و خود بایرن (۱۹۸۵ تا ۱۹۸۷ و ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱) موفق به تكرار آن شده اند. بهترین پیروزی در تاریخ بوندس لیگا نیز در كارنامه مونشن گلادباخ است كه در سال ۱۹۷۸ در مقابل بوروسیا دورتموند۱۲ بر صفر به پیروزی رسید.
●دهه ۸۰
در این دهه كاهش چشمگیر تماشاگران در ورزشگاه های آلمان مشاهده شد كه علت آن هم بیش از هر چیز انتقال ستاره های بوندس لیگا به لیگ های كشور های خارجی بود، به علاوه ظهور اوباشگری در فوتبال این كشور. در همین زمان به دلیل درخشش و موفقیت بوریس بكر و اشتفی گراف، علاقه تماشاگران فوتبال بیشتر به سمت ورزش تنیس معطوف شد.در سال ۱۹۸۶ تعطیلی ۸ هفته ای زمستانی تصویب شد، چرا كه در ماه های زمستان بسیاری از ورزشگاه ها غیرقابل استفاده بوده و در نتیجه بازی ها انجام نشده و یا قطع می شدند، به علاوه با این كار با عدم استقبال تماشاگران به علت سردی هوا مقابله می شد.
●دهه ۹۰
در سال ۱۹۹۱ فدراسیون فوتبال جمهوری دموكراتیك آلمان به فدراسیون فوتبال جمهوری فدرال آلمان ملحق شد. با ادغام لیگ دو كشور در یكدیگر، باشگاه های اف.ث.هانزاروستوك و دینامودرسدن از لیگ آلمان شرقی وارد بوندس لیگا شدند. بنابراین فصل ۹۲-۱۹۹۱ بوندس لیگا با حضور ۲۰ باشگاه انجام گرفت.
از شروع دهه ۹۰ دوباره بوندس لیگا محبوبیت روزافزونی نزد آلمانی ها پیدا كرد. علت آن از یك طرف موفقیت تیم ملی این كشور بود (مقام اول جهان در سال ۱۹۹۰ و مقام اول اروپا در سال ۱۹۹۶) و از طرفی در رسانه ها در سال های اخیر استفاده های تجاری از بوندس لیگا شد كه بعضاً درخشش و محبوبیت بیش از اندازه ستارگان بوندس لیگا را به همراه داشت.
●سال های ۲۰۰۰ به بعد
در۲۴ آگوست سال ۲۰۰۳ بوندس لیگا چهلمین سال تولد خود را با دیداری بین تیم های هامبورگ و بایرن مونیخ جشن گرفت. در سال ۲۰۰۴ ستاره های قهرمانی لیگ برای عناوین قهرمانی كسب شده در چارچوب بوندس لیگا مرسوم شد.
فصل بعدی بوندس لیگا تحت الشعاع رسوایی تقلب در سال ۲۰۰۵ قرار گرفت كه رسوا شدن داوری به نام روبرت هویتسر باعث آن شد و تحقیقات از وی تقلب در فوتبال باشگاهی آلمان را برملا ساخت. هویتسر اعتراف كرد كه در بازی های بوندس لیگای ،۲ جام حذفی و لیگ منطقه ای تبانی كرده است. البته هنوز مدركی دال بر تقلب در مسابقات بوندس لیگای ۱ بدست نیامده است.
در این سالها بوندس لیگا در سطح بین المللی نیز روبه ضعف و زوال آورده است. در ارزش گذاری پنج ساله یوفا، لیگ آلمان پله پله پایین آمده و در حال حاضر در رده لیگ پرتغال و هلند قرار دارد. با این وجود روزبه روز بر تعداد تماشاگران این لیگ افزوده می شود. ۳۰۶ دیدار فصل ۲۰۰۵-۲۰۰۴ را بالغ بر ۵۶/۱۱ میلیون نفر (میانگین ۷۸۱/۳۷ نفر) تماشا كردند، بیش از تماشاگران لیگ های اسپانیا، ایتالیا و انگلیس.
در سطح اروپا نیز بالاترین تماشاگر را باشگاه بوروسیا دورتموند با ۲۳۵/۷۷ نفر داراست. افزایش تعداد تماشاگران، بیش از هر چیز به ورزشگاههای جدیدالتأسیس و یا بازسازی و مدرن شده و نیز علاقه روزافزون به فوتبال مربوط می شود.
هر شنبه راس ساعت چهار و نیم، زمانی است كه جزیی از زندگی مردم آلمان شده است. ساعت چهار و نیم شنبه ها هزاران نفر راهی ورزشگاهها می شوند، میلیونها نفر در انتظار شروع گزارش بازی گوش به رادیو داده و یا از طریق تلویزیون بازی های بوندس لیگا را دنبال می كنند. هیچ تئاتر یا اپرایی نتوانسته تا این اندازه باعث همسویی و همصدایی مردم شده و نزد عموم محبوبیت پیدا كند.

مریم دری منش

منبع : روزنامه همشهری