واقعیتهایی در مورد سرطان ریه

● سرطان ریه چیست ؟
سرطان ریه شایعترین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان و زنان به حساب می آید. به نظر می رسد. که شیوع آن در بعضی نژداها نظیر مردان سفید و آفریقایی - آمریکایی کمتر باشد. بطور کلی ۲ نوع سرطان ریه وجود دارد.
● علل سرطان ریه چیست ؟
اصلی ترین علت بروز سرطان ریه سیگار کشیدن می باشد. دود سیگار بیش از ۴۰۰۰ نوع ماده شیمیائی دارد که اغلب آنها سرطان زا می باشند. هر وسیله دیگری نظیر پیپ یا قلیان نیز شرایطی مشابه سیگار دارد.
هر چه مدت زمان استفاده از سیگار و مقدار مصرفی آن در روز بیشتر باشد، شانس بروز سرطان نیز بالاتر خواهد بود.اما در صورت قطع سیگار سالانه شانس بروز سرطان بطور قابل ملاحظه ای کم خواهد شد، بطوریکه بعد از ۱۰ سال از ترک آن شانس ابتلا به ۳/۱ تا نصف مورادیکه هنوز سیگار می کشند،خواهد رسید. بعلاوه ترک سیگار منجر به کاهش قابل ملاحظه سایر بیماریهای وابسته به سیگار نظیر بیماریهایی قلبی سکته مغزی، آمفیزم و برونشیت مزمن خواهد شد.
بعلاوه باید گفت که بسیاری از مواد شیمیایی موجود در سیگار برای کسانیکه بطور غیر مستقیم در معرض آن قرار دارند می تواند خطرناک باشد و منجر به بروز سرطان ریه شود.
در ایالات متحده بنظر می رسد که دومین علت بروز سرطان ریه گاز رادون می باشد. این گاز به راحتی می تواند از جداره خانه ها، و از طریق لوله ها و فاضلاب شهری انتشار پیدا کند و از آنجایی که فرد نمی تواند این گاز را ببیند یا بوی آن را حس کند، تنها راه ارزیابی فرد با این گاز ، اندازه گیری آن می باشد. تماس با رادون همراه با کشیدن سیگار به میزان قابل ملاحظه ای شانس ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد.
علت دیگر بروز سرطان ریه تماس با مواد شیمیایی موجود در محیطهای کاری می باشد. از این میان آزبستوز ، از جمله مواد شناخته شده در این گروه است. اما علاوه بر آن به مواد دیگری نظیر اورانیوم ، آرسنیک و بعضی مشتقات نفتی نیز باید اشاره شود. زمانیکه تماس های شغلی همراه با سیگار کشیدن باشد، شانس ابتلا به سرطان ریه چند برابر خواهد شد.
سرطان ریه برای رشد نیاز به مدت زمان زیادی دارد. اما تغییراتی که در ریه ایجاد می شود تقریباً از همان ابتدای تماس با مواد سرطان زا شروع می شود. بالافاصله بعد از شروع تماس یکسری سلولهای خاص در داخل پوشش جداره مجاری هوایی قرار می گیرند. این سلولها غیرطبیعی بوده و در صورت ادامه تماس سلولهای بیشتری پدید می آیند و زمینه برای ایجاد سرطان فراهم می شود.
● سرطان ریه چگونه قابل تشخیص می باشد ؟
در مراحل اولیه این سرطان هیچگونه علامتی ایجاد نمی کند. معمولاً زمانی که علایم ظاهر می شوند ، سرطان در مراحل پیشرفته است. علایم سرطان ریه شامل : سرفه مزمن ، خشونت صدا، خلط همراه با خون،کاهش وزن و کاهش اشتها، تنگی نفس تب بدون هیچ علامت مشخص ، خس خس ، تکرر بیماریهایی نظیر برونشیت یا ذات الریه و درد قفسه سینه می باشد.
این علایم در سایر بیماریهای ریوی نیز ممکن است وجود داشته باشد. بنابراین در صورت وجود این علایم می باید به پزشک مراجعه نمود تا علت آن مشخص شود. زمانیکه فرد برای معاینه مراجعه می کند، پزشک سؤالات متفاوتی در مورد تاریخچه پزشکی فرد و نیز تماس با مواد سرطان زا را از وی خواهد کرد، بعلاوه وی بیمار را معاینه نیز می کند.
اگر بیمار دارای سرفه های خلطی باشد، خلط باید از نظر وجود سرطان بررسی شود. بعلاوه ممکن است عکسبرداری از قفسه سینه یا سی تی اسکن نیز به منظور شناسایی هرگونه حالت غیر طبیعی در ریه ها درخواست شود. بعلاوه ممکن است به منظور مشاهده مستقیم مجاری تنفسی و ریه ها و نمونه گیری یا بیوپسی از تومور از وسیله ای بنام برونکوسکوپ، نیز استفاده شود. تمامی موارد مذکور از جمله راههایی است که برای تشخیص سرطان ربه مورد استفاده قرار می گیرد.
ممکن است از نوع خاصی سی تی اسکن استفاده شود که در آن می توان سرطانهای بسیار کوچک که شانس درمان بالاتری دارند را مورد شناسایی قرار داد. مجموعه مطالعات انجام شده برروی روشهای تشخیصی نشاندهنده کارایی آن در تشخیص زود هنگام سرطانها، حتی باندازه های کوچک می باشد.
در صورت تشخیص سرطان باید تستهای دیگری نیز انجام شود تا مشخص شود که آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است یا نه. این اطلاعات به پزشک کمک می کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کند. این تستها شامل سی تی اسکن ، ام آر آی و اسکن استخوان می باشند.
● سرطان ریه چگونه درمان می شود؟
نوع درمانی که برای سرطان ریه انتخاب می شود بر اساس نوع سرطان ، اندازه تومور ، محل آن و وسعت آن و وضعیت عمومی مریض، متفاوت می باشد. چندین روش درمانی وجود دارد که می تواند به تنهایی یا بصورت ترکیبی مورد استفاده قرار بگیرند که شامل موارد ذیل است.
▪ جراحی:
در این روش در مراحل اولیه سرطان کاربرد دارد. نوع جراحی به محل تومور بستگی دارد. بعضی از سرطانها بعلت اندازه و محل خاصی که دارند قابل در آوردن با جراحی نیستند.
▪ پرتو درمانی:
در این روش ها از پرتوهای X پر انرژی برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده می شود. این روش می تواند در ترکیب با شیمی درمانی یا جراحی مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از این روش می توان درد و انسداد راههای هوایی را تسکین داد.
▪ شیمی درمانی:
در این روش از داروهای خاص برای مقابله با سرطان استفاده می شود. این داروها از طریق رگ قابل تزریق می باشند. اما فرمهای خوراکی آن نیز قابل هستند. این روش می تواند همراه با جراحی مورد استفاده قرار بگیرد. بعلاوه در مراحل پیشرفته سرطان به منظور تسکین علایم قابل استفاده است. در تمامی مراحل سرطان سلول کوچک نیز می توان از این روش استفاده نمود.
● چگونه می توان از سرطان ریه جلوگیری نمود؟
▪ اگر شما سیگاری هستید، آنرا ترک کنید.
▪ اگر شما سیگاری نیستید در محیط کار یا محیطهای عمومی عاری از آلودگی با دود سیگار یا هرگونه آلاینده قرار بگیرید.
▪ از وجود دود سیگار در خانه پرهیز کنید.
▪ اگر شما در محیطهای کار با گرد و غبار و بخارهای مختلف در تماس هستید در مورد نحوه حفاظت خود سؤال کنید.
▪ هرگز سیگار نکشید چرا که در صورت کار در محیط های آلوده شانس ابتلای شما بسیار زیادتر خواهد بود.

منبع : دانشگاه علوم‌پزشکی بوشهر