حاشیه رفتن

عبارت شكلی بالا كنایه از بیان مطلبی است كه با موضوع مناسب ولی لازم و ضروری به نظر نمی رسد .
آورده اند كه ...
بطوریكه میدانیم لغت حاشیه از حشو و به معنی زاید آمده است .
سابقاً كه صنعت چاپ اختراع نشده بود ، دانشمندان و محققان وقتی كتابی را مطالعه می كردند نظرات و عقاید خویش را در عبارت مختصر و معلقی در حاشیه همان كتاب می نوشتند . حاشیه بر متن نوشتن كه آنرا به اصطلاح دیگر تحشیه یا حاشیه نویسی می گویند چون كاری ساده و آسانتر از تألیف بوده است ، لذا این عمل از قدیم تعمیم پیدا كرد و صاحبنظران از این رهگذر برای اظهار نظر در رد یا تكمیل نظر مؤلف كتاب ، بیشتر استفاده می كردند . برای آنكه تاریخچه و كیفیت حاشیه نویسی كاملاً روشن شود بهتر دانستیم كه از لغتنامهٔ دهخدا كه به مقصود نزدیك تر است در این مورد استفاده كنیم . از آنجا كه حاشیه نویس بر كتب و اظهار نظر در تألیف دیگران آسانتر از تالیف است ، از قدیم عمومیت بسیار یافته است و لیكن پیش از این اندكی محدودتر حاشیه های این دوره ها عموماً واضح و روشن تر از متن می باشد .
بر عكس در دوران صفوی و قاجاریه كه می توان آن را دورهٔ حاشیه نویسی نامید ، عدهٔ حاشیه نویسان بسیار و عبارت حاشیه از متن پیچیده تر شد و هر قدر در تاریخ پیش رویم ، این خاصیت آشكارتر می شود .

منبع : شمیم