بنفشه آفریقایی

● مقدمه
بنفشه آفریقایی یكی اززیباترین گیاهان گلداراست كه نه تنها دارای گلهایی زیبا بلكه شاخ و برگ آن نیز ازجذابیت خاصی برخورداراست . پرورش بنفشه آفریقائی اصلی كاردشواری است ولی واریته ها و هیبریدهای جدید آن قویتر و پرگل تر می باشند و درصورت رعایت برخی اصول،پرورش آنها موفقیت آمیز خواهد بود.
● رویشگاه اصلی
اولین گیاه بنفشه آفریقایی كه ارغوانی رنگ بود در آفریقا و توسط Baron Walter von St.Paul كشف شد و از آن تاریخ تا كنون طیف وسیعی از این گیاه با انواع رنگها و الگوهای رشدی تولید گردیده است كه بخشی از آن نتیجه كاشت و هیبریدگیریهای متعدد ازتاریخ ۱۸۹۲ به بعد می باشد.
● عادت رشدی
گیاهی علفی،همیشه سبزودائمی،فاقد سا قه به شكل رزت با گلهایی بسیار زیبا است.بلندی آن به حدود ۱۰سانتیمتر و گستردگی آن حدود۲۵ سانتیمتر می رسد.
● برگ
برگها نسبتاً سبز تیره،قلبی شكل،مخملی،واجد دمبرگ بلند،گوشتی،حداكثر به طول ۸ سانتیمتر،با سطح فوقانی سبز رنگ و سطح تحتانی سبز مایل به قرمز می باشند.
● گل
به صورت مجموعه های ۲تا ۸ تایی از گلهای واجد پنج لوب ،به عرض ۵/۲ سانتیمتر واقع برروی ساقه هایی بالاتر از برگها و در تمام طول سال ظاهر می شوند.
● نور مناسب
در صورت پرورش درمحیطی بانوركافی به طور مرتب گل می دهند بویژه در زمستان نورمستقیم آفتاب برای این گیاهان ضرورت كامل دارد.منبع تأمین كننده نورمی تواند آفتاب صبحگاهی یا نور حاصل از چراغهای سیمابی یا مهتابی باشد، نكته مهم آن است كه منبع نور نباید حرارت زیاد تولید كند و فقط ساعات روشنایی درطول یك روز و فاصله از منبع نورانی اهمیت دارد بهمین علت نور پنجره جنوبی و شرقی در زمستان و پنجره غربی در تابستان و بهاربرای آنها مناسب است.هنگامی كه نور كافی به این گیاه نرسد برگهای آن به سمت بالا متمایل می شوندو تعداد گلها نیزكاهش می یابد،در صورت رفع مشكل گیاه به حالت طبیعی خود برمی گردد.
برای آن كه گیاه درزمستان نیز گل بدهد باید در تمام مدت شب از نور مصنوعی استفاده كنیم.برای این منظور دوعدد چراغ فلورسنت ۴۰وات در ارتفاع ۳۰ سانتیمتری بالای بوته و به مدت ۱۴ ساعت از غروب تا طلوع آفتاب روشن می نماییم.
● آبیاری
بهترین روش آن است كه آبیاری از بالا صورت گیرد اما دقت كنید تاج گل و جوانه های كناری خیس نشوند.در صورتی كه تمایل به آبیاری از پایین دارید گلدان را بیش از نیم ساعت در آب قرار ندهید زیرا سیستم ریشه ای در بنفشه آفریقایی كوچك و ظریف است و اگر بطور مداوم در آب قرار گیرد خطرپوسیدگی آن را تهدید می كند.البته در مدت گلدهی خاك گلدان باید مرطوب،اما نه خیس،باشد و در سایر موارد كه گیاه در مرحله گلدهی نیست اجازه دهید خاك بین دو آبیاری خشك شود.تنش سرمایی برای این گیاه بسیار مضر می باشد به همین علت از آب شیر با دمای معمولی استفاده كنید و هیچگاه آب سرد به گیاه ندهید و حتی از خیس كردن ساقه و برگ گیاه با آب سرد خودداری كنید.آب سنگین نیزبرای این گیاه مضر است.
● رطوبت مناسب
محیط اطراف این گیاهان باید مرطوب باشد و رطوبت بین۹۵-۷۵ درصد برای آنها بسیار مناسب است.به منظور افزایش رطوبت محیط می توان تعدادی اسفنج مرطوب در اطراف آنها قرار داد و یا گلدان حاوی آنها را با گلدانهای برگی دریك مجموعه قرار داد.
● دمای مناسب
درجه حرارت محیط اطراف این گیاهان باید ثابت و مداوم باشد و تغییر ناگهانی برای آنها مضر است.این گیاهان نسبت به سرما نیز حساس می باشند و حداقل دمای مناسب برای آنها ۱۵درجه سانتیگراد (۵۹درجه فارنهایت) است به همین علت در شبهای سرد زمستان گیاهان را از كنار پنجره بردارید.
● خاك مناسب
این گیاهان به خاك غنی نیاز دارند و خاك جنگلی نرم و قابل نفوذ یا تورب با كمی خاك برگ برای آنها مناسب است.
● كوددهی
بنفشه های آفریقایی را باید درهر آبیاری با یك كود رقیق حاوی فسفر بالا(۱۴-۱۲-۳۶) تغذیه نمود.
هیچگاه غلظت كود را از میزان توصیه شده بالاتر نبرید و خاك را هر۲تا۳ ماه یكبار شستشو دهید و اجازه دهید خاك با خروج كامل آب از زهكش كف گلدان كاملاً شسته شود.با اجرای یك برنامه كود دهی منظم و مداوم املاح در خاك گلدان تجمع می یابند و در صورت عدم شستشوی خاك، ریشه ها صدمه می بینند.
● گلدان مناسب
با توجه به حساسیت این گیاه نسبت به سرما بهتر است آنها را در گلدانهای پلاستیك پرورش دهیم و ازگلدانهای سفالی استفاده نكنیم زیرا سفال در طول ماههای سرد،سرما را جذب می كند و نتیجه این تنش سرمایی در گیاه قهوه ای شدن و مرگ برگها است. در صورت ضرورت تعویض گلدان این كار را در بهار انجام دهید.
● تكثیر
الف) تقسیم بوته مادری،تعدد تاجها باعث برهم زدن الگوی رشد در گیاه مادری می شود. به كمك نوك یك چاقوی تیز، گیاهكهای جدید را از گیاه مادر جدا كنید و دقت نمایید كه هریك از آنها واجد تعدادی ریشه باشند.سپس هریك را در گلدان جداگانه ای قرار دهید و خاك آنرا تا زمان استقرار كامل گیاه به طور دائم مرطوب نگه دارید.
ب) قلمه برگی، تكثیر این گیاهان به كمك قلمه های برگی به آسانی صورت می گیرد.برگی سالم و عاری از حشرات را انتخاب كرده و از ساقه جدا نمایید. ۵ سانتیمتر از دمبرگ آن را باقی بگذارید و اضافه طول آنرا حذف كنید و در عمق كم با زاویه ۴۵ درجه در یك گلدان حاوی خاك(تورب یا ماسه نرم) مرطوب قرار دهید. قبل از هر آبیاری خاك آنرا لمس كنید اگر ذرات به دست شما نچسبید آن را آبیاری كنید.زمان مناسب برای این روش تكثیر تابستان و در حرارت ۲۱- ۱۸ درجه سانتیگراد است. ظرف مدت ۴ تا۶ هفته گیاهان جدید در پایه دمبرگ تشكیل می شوند.زمانی كه بلندی گیاهان تازه تشكیل شده به ۵ سانتیمتررسید آنها را جدا نمایید و جداگانه در گلدانهای ۵/۷ سانتیمتری قرار دهید.این گیاهان ظرف مدت یكسال باید گل بدهند .
ج ) بذر،در اوایل بهار در حرارت ۲۱- ۱۸ درجه سانتیگراد می توان گیاه را بوسیله بذر تكثیر نمود
● آفات
آفات شایع برروی بنفشه های آفریقایی،شپشك آرد آلود و كنه سیكلامن می باشند شپشك آردآلود،در سطح زیرین برگها و در گلها مخفی می شوند و از شیره پرورده گیاه تغذیه می نمایند.كلیه برگها و گلهایی را كه به شدت آلوده می باشند حذف كنید،در این امر غفلت نكنید زیرا حفظ برگها و گلهای آلوده باعث می شود كه هیچگاه نتوانید آفت را از محیط دور كنید.اقدام بعدی كه معمولاً در محیط منازل توصیه می شود آن است كه كلیه قسمتهای گیاه را با پنبه مرطوب كاملاً تمیز نمایید.در صورت شدت مشكل ، گیاهان را از فضای داخل منزل خارج نمایید و در محیطی مناسب به كمك یك سم فسفره مانند مالاتیون اسپری نمایید.
كنه سیكلامن،با چشم غیرمسلح دیده نمیشوند و در رویشهای جدید ایجاد دردسر می كنند.به همین علت كنترل آنها مشكل است.علایم این آفت آن است كه رویشهای جدید به رنگ خاكستری متمایل می شوند و یا برگهای جدید به صورت متراكم و در هم رشد می كنند.هرگاه اینگونه علایم را در هر یك از گیاهان بنفشه آفریقایی دیدید بلافاصله گیاه آلوده را از بین ببرید و به خاطر داشته باشید گیاهان آلوده را به هیچ عنوان نمی توان درمان كرد.

منبع : سازمان پارک ها و فضای سبز تهران