جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

هجرت‌های‌ تاریخ‌ساز


هجرت‌های‌ تاریخ‌ساز
در طول‌ تاریخ‌، بشر همواره‌ بنا به‌ دلایل‌ مختلف‌، از شهری‌ به‌ شهری‌ یا از کشوری‌ به‌ کشوری‌ دیگر در حال‌ هجرت‌ بوده‌ است‌. گاه‌ این‌ هجرت‌ منجر به‌ رونق‌ و پیشرفت‌ زندگی‌ شده‌ و گاه‌ صدمات‌ جبران‌ناپذیری‌ بر زندگی‌ وی‌ وارد آورده‌، اما هیچگاه‌ مهاجرت‌ متوقف‌ نشده‌ و از بین‌ نرفته‌ است‌.
اولین‌ مهاجرت‌ جمعی‌ ایرانیان‌ را باید مهاجرت‌ بزرگ‌ زرتشتیان‌ به‌ هندوستان‌ عنوان‌ کرد که‌ به‌ دلیل‌ جبر و فشار سیاسی‌ مذهبی‌ به‌ شبه‌قاره‌ هند مهاجرت‌ کردند و در آنجا جامعه‌ پارسیان‌ هند را به‌ وجود آوردند.
مهاجرت‌های‌ ایرانیان‌ به‌ غرب‌ را که‌ اثرات‌ اجتماعی‌، سیاسی‌ فراوان‌ در جامعه‌ ایران‌ داشته‌ است‌ باید از حدود یک‌ قرن‌ پیش‌ مورد بررسی‌ قرار داد که‌ گروهی‌ مانند سید جمال‌الدین‌ اسدآبادی‌ و میرزا ملکم‌خان‌ و... در دوران‌ پادشاهی‌ قاجار آگاهانه‌ دل‌ به‌ سفر بستند و گروهی‌ دیگر که‌ این‌ بار از سوی‌ حکومت‌ مرکزی‌ قاجار و شخا عباس‌میرزا که‌ به‌ دلیل‌ شکست‌ از روسیه‌ فکر می‌کرد مشکل‌ ایران‌ عدم‌ آگاهی‌ به‌ دستاوردهای‌ تکنولوژیک‌ غرب‌ است‌، برای‌ دستیابی‌ به‌ آگاهی‌ تکنولوژیک‌ به‌ کشورهای‌ اروپایی‌ اعزام‌ شدند تا پس‌ از بازگشت‌ بتوانند با دستیابی‌ به‌ روند ساختن‌ توپ‌ و دیگر ادوات‌ مدرن‌ غربی‌ شکست‌های‌ پی‌درپی‌ ایران‌ از روسیه‌ را جبران‌ کنند.
اثرات‌ مهاجرت‌های‌ اعتراضی‌ ایرانیان‌ نسبت‌ به‌ حکومت‌ قاجار یا اعزام‌ گروهی‌ از سوی‌ حکومت‌ بی‌تردید صفحه‌ تاریخ‌ معاصر ایران‌ را برای‌ آشنایی‌ با غرب‌ ورق‌ زده‌ و چاپ‌ روزنامه‌هایی‌ مانند کاوه‌ در برلین‌، قانون‌ در لندن‌، حبل‌المتین‌ در کلکته‌، ثریا در مصر و... اثرات‌ آن‌ را صدچندان‌ کرد و به‌ این‌ ترتیب‌ بود که‌ مهاجرت‌ ایرانیان‌ آنها را با پدیده‌ و تکنولوژی‌ غرب‌ بیشتر و بیشتر آشنا کرد.
● هجرت‌های‌ تاریخ‌ساز در اسلام‌
۱. هجرت‌ پیامبر از مکه‌ به‌ مدینه‌ (مبدا تاریخ‌ هجری‌)
یکی‌ از مهمترین‌ هجرت‌های‌ تاریخی‌ که‌ در نتیجه‌ مبدا تاریخ‌ هجری‌ مسلمانان‌ نیز بود، هجرت‌ پیامبر از مکه‌ به‌ مدینه‌ است‌. پیامبر هنگامی‌ که‌ فشار دشمنان‌ اسلام‌ و سران‌ مکه‌ را می‌بیند، از طرف‌ خدا مامور به‌ هجرت‌ و خروج‌ از مکه‌ می‌شود و حضرت‌ علی‌ در شبی‌ که‌ به‌ لیله‌البیت‌ معروف‌ است‌ در بستر رسول‌ خوابیده‌ و نبی‌ اکرم‌ در شب‌ پنجشنبه‌ اول‌ ماه‌ ربیع‌ سال‌ ۱۴ بعثت‌ از مکه‌ خارج‌ می‌شود.
البته‌ در راه‌ رسیدن‌ به‌ مدینه‌، حضرت‌ محمد(ص) سختی‌های‌ بسیاری‌ را به‌ واسطه‌ تعقیب‌ مشرکین‌ متحمل‌ شدند.
۲. هجرت‌ امام‌ حسین‌ از مکه‌ به‌ سوی‌ کوفه‌
اهمیت‌ هجرت‌ امام‌ حسین(ع) از مکه‌ به‌ کوفه‌ بر همگان‌ روشن‌ است‌.
امام‌ حسین‌ اعمال‌ حج‌ را در آن‌ مراسم‌ نیمه‌ تمام‌ گذاشته‌، پس‌ از طواف‌ خانه‌ خدا و سعی‌ بین‌ صفا و مروه‌ در هشتم‌ ذی‌الحجه‌ که‌ یکی‌ از روزهای‌ مهم‌ حج‌ است‌، به‌ سوی‌ عراق‌ حرکت‌ کردند و نهایتا این‌ حرکت‌ منتج‌ به‌ ثبت‌ واقعه‌ قیام‌ عاشورا در تاریخ‌ شد.
● هجرت‌ تاریخ‌ساز انقلاب‌
نقش‌ هجرت‌های‌ امام‌ خمینی‌ نیز در تاریخ‌ انقلاب‌ اسلامی‌، غیرقابل‌ انکار است.بعد از آنکه‌ امام‌ به‌ عراق‌ تبعید گردیدند رژیم‌ شاه‌ که‌ از سکوت‌ امام‌ ناامید شد، دست‌ به‌ فعالیت‌های‌ سیاسی‌ برای‌ محدود کردن‌ ایشان‌ یا اخراج‌ ایشان‌ از عراق‌ زد.
امام‌ که‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ حاضر به‌ ترک‌ مبارزه‌ نبودند تصمیم‌ به‌ مهاجرت‌ از عراق‌ به‌ سمت‌ سوریه‌ گرفتند اما به‌ علت‌ تیرگی‌ روابط‌ عراق‌ و سوریه‌ قرار شد از طریق‌ کویت‌ عازم‌ سوریه‌ شوند. با آنکه‌ جهت‌ ورود به‌ کویت‌، ویزا صادر شده‌ بود، پس‌ از رسیدن‌ به‌ مرز کویت‌، مقامات‌ دولت‌ کویت‌ دستور جلوگیری‌ از ورود ایشان‌ به‌ خاک‌ کویت‌ را صادر و امام‌ شب‌ را در بصره‌ گذراند و تصمیم‌ گرفتند به‌ پاریس‌ هجرت‌ کنند.
به‌ این‌ ترتیب‌ عصر روز ۱۴ مهرماه‌ ۱۳۵۷، امام‌ و همراهان‌ به‌ بغداد منتقل‌ شده‌ و روز بعد، هجرتی‌ تاریخی‌ را انجام‌ دادند.
اقامت‌ ایشان‌ در فرانسه‌ برخلاف‌ تصور رژیم‌ شاه‌، باعث‌ تسریع‌ در انقلاب‌ شد هر روز سیل‌ خبرنگاران‌ و عکاسان‌ و... به‌ دیدار امام‌ می‌شتافتند، بطوری‌ که‌ این‌ دهکده‌ کوچک‌ به‌ کانون‌ مهمترین‌ اخبار جهان‌ تبدیل‌ شد و پس‌ از چندماه‌ این‌ فعالیت‌ها منجر به‌ پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ گردید.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید