پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


مجرمان‌ فردا


مجرمان‌ فردا
● كودكان‌ كار از نگاه‌ مردم‌ شهر
تعریف‌ كودكان‌ كار از نگاه‌ یونیسف‌: انسان‌ زیر ۱۸ سال‌ كه‌ بنا به‌ مقتضیات‌ جامعه‌ مجبور به‌ كار باشد، كودك‌ كار محسوب‌ می‌شود. ولی‌ باید به‌ این‌ نكته‌ بسیار مهم‌ اشاره‌ كرد كه‌ ما در شهر بزرگ‌ تهران‌ هر روز شاهد كار كردن‌ كودكان‌ زیر ۱۵ سال‌ هستیم‌!
بسیاری‌ از جامعه‌ شناسان‌ براین‌ باورند كه‌ بهزیستی‌ به‌ مسائل‌ قانونی‌ و غیرقانونی‌ كار توجهی‌ ندارد و این‌ را وظیفه‌ قوه‌ قضاییه‌ و نیروی‌ انتظامی‌ می‌داند.
جامعه‌ شناسان‌ این‌ كودكان‌ را به‌ كودكان‌ كار در كارگاه‌ها و كودكان‌ كار در خیابان‌ تقسیم‌ می‌كنند و اعتقاد دارند كه‌ سازمان‌ بهزیستی‌ در قبال‌ كودكان‌ كار در كارگاه‌ها یا در مكان‌های‌ دیگر (كارهای‌ خانگی) برنامه‌ و طرحی‌ ندارد، زیرا آن‌ را وظیفه‌ وزارت‌ كار می‌داند گذشته‌ از آن‌، طرح‌ آنان‌ در بهزیستی‌ فقط‌ مخصوص‌ كودكان‌ كار در خیابان‌ است‌ و آن‌ هم‌ محدود است‌ به‌ كودكانی‌ كه‌ به‌ مشاغل‌ سیاه‌، یعنی‌ مشاغل‌ خطرناك‌ همانند كار در كنار بزرگراه‌ها می‌پردازند.
در تحقیقی‌ كه‌ روی‌ ۴۱۳۳ نفر از كودكان‌ خیابانی‌ ایران‌ انجام‌ گرفته‌ است‌، مشخص شده‌ كه‌ ۷۳ درصد این‌ كودكان‌ به‌ بیماری‌ های‌ چشمی‌ و ۶۱ درصد به‌ بیماری‌ های‌ تنفسی‌ مبتلا هستند. همچنین‌ ۶۴ درصد آنها از بیماری‌ های‌ قلبی‌، ۶۹ درصد از مشكل‌ اختلال‌ در شنوایی‌ و ۶۱ درصد از كمبود توجه‌ رنج‌ می‌ برند، ۸۲ درصد نیز دچار بیماری‌ های‌ پوستی‌ هستند.
از نظر سوادآموزی‌ هم‌ ۵۶ درصد آنها بی‌ سوادند، ۶۱ درصدشان‌ مشكلات‌ گفتاری‌ دارند و در مجموع‌ ۸۶ درصد آنها فاقد هرگونه‌ مهارت‌ شغلی‌ اند كه‌ این‌ آمار نشان‌ دهنده‌ وضعیت‌ نگران‌ كننده‌ كودكان‌ خیابانی‌ در كشور است‌.
از سویی‌ دیگر تلاش‌ها برای‌ ساماندهی‌ كودكان‌ خیابانی‌ به‌ عنوان‌ قربانیان‌ مدرنیسم‌ و توسعه‌ نامتوازن‌ اجتماعی‌ در حالی‌ با تصویب‌ آیین‌ نامه‌ها و امضای‌ تفاهمنامه‌ها ادامه‌ دارد كه‌ مطالعات‌ و پژوهش‌ عمیقی‌ صورت‌ نگرفته‌ است؛ كودكانی‌ كه‌ به‌ علت‌ فقر اقتصادی‌ خانواده‌ها به‌ خیابان‌ها آمده‌ و با كارهایی‌ چون‌ فروش‌ فال‌ و تنقلات‌ و... بخشی‌ از هزینه‌ روزانه‌ زندگی‌ خود را تامین‌ می‌ كنند، این‌ كودكان‌ جدا از كودكان‌ فراری‌ و بی‌ سرپرست‌، با عنوان‌ كودكان‌ كارخیابان‌ شناخته‌ می‌شوند.
طبق‌ آمار حدود ۸۰ درصد كودكان‌ خیابانی‌ ایران‌، كودكان‌ كار هستند كه‌ در صورت‌ عدم‌ اشتغال‌ خانواده‌، آنها دچار مشكلات‌ زیادی‌ در تامین‌ معاش‌ می‌ شوند.
به‌ اعتقاد روانشناسان‌ نیز، كودكان‌ كار، ضریب‌ هوشی‌ بالایی‌ دارند و در صورت‌ دستیابی‌ به‌ حداقل‌ امكانات‌ خدماتی‌ و آموزشی‌، می‌ توانند به‌ مدارج‌ بالای‌ تحصیلی‌ و شغلی‌ دست‌ یابند، بنابراین‌ ضروری‌ است‌ كه‌ سازمان‌ های‌ مسئول‌ از نگاه‌ مجرمیت‌ به‌ این‌ پدیده‌ و تصور بزهكار بودن‌ این‌ كودكان‌ فاصله‌ گرفته‌ و موجودیت‌ و اجبار این‌ كودكان‌ به‌ كار را بپذیرند.
پس‌ از آن‌ لازم‌ است‌ كه‌ در پژوهشی‌ فراگیر وضعیت‌ زندگی‌ این‌ كودكان‌ بررسی‌ و شرایطی‌ ایجاد شود كه‌ آنها بتوانند در محیطی‌ سالم‌ كار كرده‌ و همزمان‌ نیز به‌ ادامه‌ تحصیل‌ بپردازند. در این‌ میان‌ ایجاد كارگاه‌ های‌ مناسب‌ و آموزش‌ مهارتی‌ كودكان‌ در اولویت‌ قرار دارد.
به‌ گفته‌ كارشناسان‌، كودكان‌ خیابانی‌ همچنین‌ باید تحت‌ پوشش‌ خدمات‌ تامین‌ اجتماعی‌ و حمایت‌ های‌ قانونی‌ قرار گرفته‌ و در خصوص‌ چگونگی‌ حفظ‌ بهداشت‌ فردی‌ آموزش‌ ببینند و در بلندمدت‌ نیز فقر فزاینده‌ اقتصادی‌ آنها تعدیل‌ شود تا اساسا نیازی‌ به‌ كار نداشته‌ باشند.
در حالی‌ كه‌ آیین‌ نامه‌ ساماندهی‌ كودكان‌ خیابانی‌ بر جمع‌آوری‌ و جذب‌ و نگهداری‌ كودكان‌ خیابان‌ در سطوح‌ مختلف‌ مراكز اقامتی‌ تاكید می‌ كند، آسیب‌ شناسان‌ هشدار می‌ دهند جمع‌آوری‌ كودكان‌ كار و نگهداری‌ آنها در مراكز بهزیستی‌ مشكلات‌ موجود را تشدید می‌ كند و مسئولان‌ باید به‌ جای‌ تكرار تجربه‌ های‌ ناموفق‌ گذشته‌، باندهای‌ تبهكار حرفه‌یی‌ را شناسایی‌ كنند كه‌ با اعمالی‌ چون‌ سوءاستفاده‌های‌ جنسی‌، قاچاق‌ و فروش‌ اعضای‌ بدن‌ كودكان‌، آنها را به‌ انسان‌ هایی‌ روانپریش‌ با رفتارهای‌ ضداجتماعی‌ تبدیل‌ می‌ كنند. براین‌ اساس‌ بازنگری‌ در چگونگی‌ پدیداری‌ كودكان‌ خیابانی‌ و نیز علل‌ دوام‌ آن‌ تا حال‌ حاضر یك‌ ضرورت‌ است‌.
● نگاه‌ مردم‌ شهر به‌ كودكان‌ كار
رحیمی‌ مقام‌ شهروند تهرانی‌ می‌ گوید: این‌ بچه‌ها دارای‌ پدر و مادر هستند و بعضا پدر و مادرشان‌ نیز در كنارشان‌ یا با كمی‌ فاصله‌ مشغول‌ تكدی‌ گری‌ هستند. بیشتر اینها مهاجرانی‌ هستند كه‌ از كشورهای‌ پاكستان‌، افغانستان‌ و یا بنگلادش‌ وارد ایران‌ می‌ شوند و چون‌ مردم‌ ایران‌ افرادی‌ دلرحم‌ هستند با كمك‌ های‌ مالی‌ خود باعث‌ تداوم‌ آنها در كارشان‌ می‌ شوند.
اما خانم‌ دیگری‌ كودكان‌ خیابانی‌ را بچه‌ های‌ سر راهی‌ و یا خریداری‌ شده‌ می‌ داند و می‌ گوید: این‌ بچه‌ها، بچه‌های‌ خانواده‌های‌ فقیری‌ هستند كه‌ كودكان‌ خود را در مقابل‌ چندهزار تومان‌ به‌ باندهای‌ گدایی‌ می‌ فروشند.
وقتی‌ این‌ بچه‌ها كوچك‌ هستند در بغل‌ زن‌ های‌ دوره‌ گرد به‌ عنوان‌ كودكشان‌ در سطح‌ شهر به‌ این‌ طرف‌ و آن‌ طرف‌ برده‌ می‌ شوند اما بعد از ۳۴ سالگی‌ باید خود بچه‌ها به‌ كار مشغول‌ شوند و با فروش‌ برگه‌ های‌ دعا، فال‌، آدامس‌، گل‌ و... به‌ كسب‌ درآمد بپردازند اما وظیفه‌ دولت‌ است‌ كه‌ با آنها برخورد و آنها را ساماندهی‌ كند.
به‌ هر حال‌ كودكان‌ در سطح‌ شهر پراكنده‌ اند و اگر سازمان‌ها و ارگان‌های‌ مختلف‌ به‌ ارایه‌ آمارهای‌ ریز و دقیق‌ بپردازند كاری‌ از پیش‌ نخواهد رفت‌ و دردی‌ از این‌ كودكان‌ دوا نخواهد شد.
به‌ هر حال‌ دو دیدگاهی‌ كه‌ معتقد به‌ جمع‌ آوری‌ این‌ كودكان‌ هستند یكی‌ به‌ دنبال‌ زیبایی‌ چهره‌ شهر و دیگری‌ به‌ دنبال‌ حل‌ مشكلات‌ این‌ قشر ضعیف‌ و بی‌ سرپرست‌ است‌ كه‌ در هر دو صورت‌ باید فكری‌ به‌ حال‌ این‌ بچه‌ها بشود.
فراموش‌ نكنیم‌ اگر امروز چاره‌یی‌ اندیشیده‌ نشود و فقط‌ به‌ چند عدد و رقم‌ اكتفا شود، مطمئنا كودكان‌ خیابانی‌ امروز، مجرمان‌ جوان‌ فردا خواهند شد و اگر فكر كنیم‌ در آینده‌ این‌ كودكان‌ خود به‌ خود به‌ جوانانی‌ فهیم‌ و تحصیل‌ كرده‌ تبدیل‌ خواهند شد بسی‌ به‌ بیراهه‌ رفته‌ ایم‌.
احسان‌ حسینی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید