توسعه پایدار شهری

امروزه توسعه پایدار برای كلانشهری چون تهران، یك نیاز اجتناب‌ناپذیر و ضروری است.
واقعیت موضوع این است كه تهران را دیگر نمی‌توان با دستور‌العمل و بخشنامه‌های موردی راهبری كرد و تصمیم‌گیری پیرامون شهر را دچار روزمرگی نمود. گستره شهر، جمعیت روزافزون و موضوعاتی نظیر ناهنجاری‌های بصری و زیست‌محیطی، ترافیك، آلودگی هوا، ناپایداری و ناایمنی بنا و نارسایی در عرضه خدمات شهری، مدیریت شهری را در این مسیر قرار می‌دهد كه راهكارهای كارآمدی نظیر توسعه پایدار را اتخاذ كند. در جهت دستیازی به توسعه پایدار، چند نكته حائز اهمیت است كه نخستین عنصر آن انسان یا به تعبیری شهروند است.
گام اول توسعه پایدار، باید توجه به انسان باشد؛ چرا كه غایت توسعه، انسان است. انسانی كه در توسعه پایدار، محور توسعه است. شهر، بدون انسان مفهمومی ندارد و لذا برای توسعه پایدار شهر، نیازمند انسان‌هایی با كنش‌های فرهنگ شهرنشینی هستیم. البته موفقیت شهری در تبیین حس مسئولیت شهروندی و انگیزش شهروندان برای مشاركت در امور منوط به تحقق مواردی از جمله اعتماد‌سازی و تحلیل هزینه و فایده مشاركت است.
افزون بر موارد آمده بر مدیریت شهری لازم است كه در رهگذر دستیابی به توسعه پایدار، مواردی از جمله سوق دادن سیاست‌ها در عرصه شهر به سوی تمركز‌زدایی و تقلیل سطوح مدیریت شهر به گستره‌های كوچك‌تر مانند مدیریت‌های ناحیه‌ای و محله‌ای در برنامه‌ریزی‌ها، معرفی حیطه‌های گوناگون زندگی شهری و نحوه ورود و تعامل شهروندان به صحنه مشاركت در امور شهری - اجتماعی را مد‌نظر قرار دهد. هم‌اینك مدیریت شهری با موضوعات مهمی درگیر و فراروی خود دارد كه باید برنامه‌ریزی و استراتژی خاصی برای آنها اتخاذ كند كه از جمله آنها مسئله حریم شهر و بافت‌های فرسوده است. در نگاه به بافت‌های فرسوده باید دیدی جامع‌نگر مبتنی بر منافع دراز مدت زندگی شهروندان حاكم باشد و از اتخاذ راه‌حل‌های موردی و مقطعی در برخورد با این مسئله پرهیز شود.
نكته حائز اهمیت دیگر در این میان، منابع پایدار شهری است. اصولاً در یك اقتصاد شهری سالم همه فعالان اقتصادی اعم از بنگاه‌های بخش عمومی، دولتی و خصوصی كه استفاده‌كننده امكانات شهری هستند، متناسب با بهره‌ای كه از خدمات و فضای شهر می‌برند، پرداختی مناسب با سهم خود نیز به شهر دارند كه از آن به عنوان عوارض یاد می‌شود. در سال‌های اخیر به جهت فقدان منابع مالی مناسب و ضرورت خدمات‌رسانی، بخش عمده درآمد شهرداری از طریق فروش تراكم بوده است كه از زمره درآمدهای ناپایدار به شمار می‌آید در حالی كه اگر مدیریت شهری بخواهد در چارچوب اصول توسعه پایدار حركت كند، باید متكی به درآمدهای پایدار باشد كه از جمله مهمترین آن عوارض نوسازی و عمران شهری است.
دكتر اصغر نصیری

منبع : همشهری