داوس در چند پرده

● پرده اول: داوس نمادی از جهان در حال ظهور، مخصوصاً در پی حوادث یازدهم سپتامبر است. شرایط پیچیده، بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی در نظام بین‌الملل ضرورت وجود تاسیساتی چون داوس را دوچندان می‌کند. همانگونه که بعد از جنگ جهانی دوم تاسیسات جدیدی پایه‌گذاری شدند، اکنون نیز این اتفاق البته به شکلی متفاوت در حال رخ دادن است. غیبت در این تاسیسات جدید در حال ظهور می‌تواند حتی بیشتر از غیبت در نهادهای پس از جنگ جهانی دوم زیان‌بار باشد.
● پرده دوم: داوس یک پیکره صرفاً اقتصادی، سیاسی یا فکری نیست، بلکه آمیزه‌ای از آنهاست. یعنی در دنیای جدید در حال ظهور این سه نمی‌توانند جدای از هم موثر واقع شوند. اقتصاد دانان و سرمایه‌داران و مدیران تجاری دیگر نمی‌توانند به برنامه‌ریزی‌های کامپیوتری بسنده کنند. آن‌ها دیگر نمی‌توانند سیاست‌ و علم سیاست را متهم به کلی‌گویی و غیرعلمی بودن بکنند. عدد و رقم و محاسبه تقدس گذشته خود را از دست داده است. متفکران هم اگر واقعیت‌های موجود در ورای کتاب‌ها و نظریه‌ها را در نظر نگیرند، نمی‌توانند برای دنیای آینده نظریه‌پردازی کرده و چشم‌انداز نظری تولید کنند. سرانجام سیاستمداران امروزی برای حفظ محبوبیت و مشروعیت خود ناگزیر از ملاحظه نیازهای اقتصادی توده مردم و مشاوره با متفکران می‌باشند. تفکر برای سیاستمداران و سرمایه‌داران و دیگر یک کالای لوکس و تزئینی نیست.
● پرده سوم: داوس یک سازمان یا پیمان بین‌المللی نیست و تصمیمات الزام آوری در آن اتخاذ نمی‌شود. وضعیت این پیکره از منظر حقوق بین‌الملل هم چندان روشن نیست، اما تاثیر آن بر روندهای جهانی در حوزه اقتصاد و سیاست را نمی‌توان انکار کرد. در تقسیم‌بندی‌های موجود از بازیگران عرصه بین‌المللی، داوس جایگاه خاص دارد. سازمان نیست اما به اندازه یک سازمان بین‌المللی تاثیرگذار است. دولت نیست، اما بسیاری از مسایل و مباحث مطرح‌شده در آن به دولت‌ها نیز مربوط است. سازمان غیرحکومتی (NGO) نیست، اما بسیاری از کارکردهای یک NGO موثر را دارد. نتیجه آن‌که برخی پدیده‌ها پیش‌ از آن‌که بنیان‌های نظری داشته باشند به وجود آمده و خبر از ظهور دورانی جدید می‌دهند. (قابل توجه آن‌هایی که اصرار دارند برای هر پدیده‌ای حتماً یک بنیان نظری مستحکم بیابند.)
● پرده چهارم: افراد بیشتر از آن‌که به خاطر ویژگی‌های فردی مورد توجه قرار گیرند به خاطر تاثیر فکر و عملکرد آن‌ها بر روندهای نظام بین‌الملل به اجلاس دعوت می‌شوند. اکثر افراد آکادمیک و دانشگاهی دعوت شده جزو روشنفکران مستقل و منتقد نبوده و این نشان از افزایش اهمیت متخصصانی دارد که به نوعی با نظام سیاسی ارتباط داشته و دیدگاه‌های نظری را با تجربه‌های عملی در آمیخته‌اند. در دنیای کنونی نظریه پردازی بر روی صندلی‌ها دیگر جوابگو نیست. علوم انسانی به سرعت در حال کاربردی شدن است. در چنین فضایی فیلسوفی که بتواند جهان را به شیوه‌ای کاربردی تفسیر و تبیین کند، به اندازه مدیری که با اعداد و ارقام کار می‌کند اهمیت دارد. به تعبیر دیگر هر متفکری که بتواند گرهی از مشکلات دنیای پیچیده امروز را باز کند، مورد توجه قرار می‌گیرد.
● پرده پنجم: مدیریت مسائل جهان امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند داشتن ابتکار و خلاقیت است. تجربه، مهارت، غریزه فعالیت، ارتباطات، همه و همه اهمیت دارند، اما اگر خلاقیت وجود نداشته باشد نمی‌توان به کارآمدی این عناصر مطمئن بود. خلاقیت مستلزم داشتن ظرفیت بالایی از یادگیری و رهایی از ذهنیت‌ها و قالب‌های فکری جا افتاده و به تعبیری رسوب کرده است. مواجهه با پدیده‌های پیش‌بینی نشده در دنیای امروز ایجاب می‌کند در هر لحظه آماده مدیریت بحران باشیم.

دکتر رحمن قهرمانپور

منبع : فردا