سه قدم تا پایان

از مهم‌ترین پدیده‌های چند دهه اخیر در صنعت اطلاعات، پیدایش و محبوبیت پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته بوده که دورنمای سرعت و دقت در جستجو و بازیابی اطلاعات را دگرگون کرده است. در واقع می‌توان گفت که پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته به ‌وجود آورنده آنچه که ما امروزه به عنوان صنعت اطلاع‌رسانی می‌شناسیم، هستند.
گرچه گروهی از افراد چنین تصور می‌کنند که واژه «پیوسته»به معنای اینترنت است، اما این اصطلاح قبل از ظهور اینترنت، از دهه ۱۹۶۰ به کار می‌رفته است. دایره‌المعارف ارتباطات و اطلاعات پایگاه اطلاعاتی را «مجموعه‌ای سازمان‌یافته از داده‌هایی که ایجاد، نگهداری و جستجو می‌شوند» و در تعریفی دیگر «نرم‌افزاری که برای ایجاد و نگهداری داده‌ها به کار می‌رود» دانسته است.
«دانشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی» نیز اصطلاح پایگاه اطلاعاتی را این گونه تعریف کرده است: «اطلاعاتی که روی یک فایل کامپیوتری ذخیره شده و از راه دور یا نزدیک به وسیله پایانه‌ها و ارتباط‌های الکترونیکی قابل دسترسی است». «کتز» نیز اصطلاح پیوسته را این گونه تعریف کرده است: «فراهم‌آوری اطلاعات از پایگاه اطلاعاتی موجود روی کامپیوتر سرور» در تعریفی دیگر، «فدر» و «استارجز»، پایگاه اطلاعاتی پیوسته را چنین تعریف می‌کنند: اصطلاح پایگاه اطلاعاتی پیوسته به طور معمول در رابطه با اطلاعات ذخیره‌شده دیجیتالی روی رایانه‌هایی به‌ کار می‌رود که از طریق شبکه‌های کوچک و بزرگ و اینترنت در دسترس است. پایگاه اطلاعاتی پیوسته مجموعه‌ای سامانه‌یافته از اطلاعاتی است که پردازش، ذخیره و توسط واسطه اطلاعاتی یا کاربر نهایی، جستجو و بازیابی می‌شود. اطلاعات در پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته می‌تواند به صورت کتاب‌شناختی، متنی، تصویری، آماری و غیره باشد. پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته عمدتا برای استفاده‌های عمومی‌ و تجاری فراهم می‌شوند و داده‌ها به طور عمومی‌ به گونه‌ای منظم می‌شوند که به صورت خودکار قابل جستجو و بازیابی باشند.
در دهه ۱۹۶۰، دسترسی پیوسته به پایگاه‌های اطلاعاتی از طریق خطوط تلفنی امکان‌پذیر شد؛ بدین صورت که ارتباط رایانه کتابخانه‌ها به وسیله خطوط تلفن به رایانه‌ اصلی (سرور) تهیه‌کننده پایگاه اطلاعاتی برقرار می‌شد. اما با ظهور اینترنت، شیوه دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته نیز دگرگون شد و تهیه‌کنندگان اطلاعات یا کارگزاران، با تخصیص فضای الکترونیکی در شبکه اینترنت، خدمات خود را ارائه می‌دهند.
صنعت پیوسته با گسترش رایانه‌ها و فناوری‌های ارتباطی روز به روز در حال توسعه و گسترش است. تعداد پایگاه‌های اطلاعاتی و نیز تعداد ناشران و کارگزاران، رشد تصاعدی دارند. امروزه می‌توان گفت که در همه زمینه‌های دانش بشری، پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته وجود دارند و دانشمندان، آخرین و روزآمدترین یافته‌ها را از طریق این پایگاه‌های اطلاعاتی به دست می‌آورند. در این مقاله سعی می‌شود به اختصار، سیر تاریخی رشد و تکامل پایگاه‌های اطلاعاتی ارائه شود.
● تاریخچه رشد و توسعه سامانه‌های پیوسته
دو عامل زیر:
۱) رشد عظیم تحقیقات علمی،
۲) توسعه فناوری‌های پردازش رایانه‌ای،
نیروی محرک توسعه سامانه‌های بازیابی اطلاعات رایانه‌ای بعد ازجنگ جهانی دوم بوده است. با افزایش سریع حجم اطلاعات علمی، روش‌های دستی و قدیمی‌نمایه‌سازی و بازیابی، کارآیی خود را از دست داد. دولت آمریکا برای توسعه اغلب پایگاه‌های اطلاعاتی اولیه، بودجه‌ای تعیین کرد. این پایگاه‌ها پروژه‌هایی هدف‌گرا بودند و توسط دولت تولید‌، استفاده و حمایت مالی می‌شدند.
اولین تحقیق درباره جستجو برای اطلاعات متنی روی رایانه‌ توسط «بگلی» در سال ۱۹۵۱ در موسسه فناوری ماساچوست انجام شد. «بگلی» تلاش کرد تا رایانه ابتدایی را طوری طراحی کند که چکیده‌های رمز‌گذاری‌شده را جستجو کند. وی متوجه شد که این طرح گرچه ممکن است از لحاظ فنی امکان‌پذیر باشد، اما به دلیل مشکلات مربوط به لوازم و تجهیزات آن زمان و بودجه، عملی نخواهد بود.«شرکت توسعه سامانه»، در سال ۱۹۶۰ یک سامانه تعاملی معروف به «پروتوسینتکس» را که می‌توانست مدخل‌های «دایره‌المعارف کتاب طلایی» را جستجو کند، به تماشای عموم گذاشت. این سامانه بسیاری از روش‌هایی را که امروزه در اختیار جستجوگران سامانه‌های پیوسته است، مورد استفاده قرار می‌داد. مهم‌ترین جهش در صنعت اطلاع‌رسانی در دهه۱۹۶۰، تولید پایگاه‌های اطلاعاتی متنی‌ـ به ویژه پایگاه‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی‌ـ بوده است. نخستین اقدام در زمینه تهیه و تولید پایگاه اطلاعاتی کتاب‌شناختی قابل خواندن با ماشین، توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا انجام شد. پایگاه اطلاعاتی این کتابخانه به نام «مدلارز»، اصولا برای تولید نمایه‌نامه چاپی پزشکی (ایندکس مدیکوس) طراحی شده بود. کارشناسان علم اطلاع‌رسانی، «مدلارز» را به عنوان نخستین طرحی که در یک محیط تولیدی بزرگ، ازحروفچینی فیلمی‌تحت کنترل رایانه استفاده کرده است، معرفی می‌کنند. برای حروفچینی فیلمی‌نمایه‌نامه پزشکی، لازم بود که رکوردهای کتاب‌شناختی آثار و مقالات به شکل قابل خواندن با ماشین درآیند. با انجام این کار، نه‌ تنها تولید نمایه‌نامه پزشکی بلکه خدمات اشاعه اطلاعات گزیده و جستجوهای گذشته‌نگر که در ابتدا به صورت دسته‌ای بود نیز امکان‌پذیر شد. «مدلارز» در سال ۱۹۶۴ به مرحله اجرا درآمد. با راه‌اندازی «مدلارز» می‌توان گفت که صنعت نشر الکترونیکی آغاز شد.نخستین تجربه مهم در جستجوی پیوسته ارجاعات مدارک، توسط «کسلر» در انستیتو ماساچوست انجام شد. وی در سال ۱۹۶۴ سامانه‌ای به نام «پروژه اطلاعات فنی» را به‌وجود آورد که جستجوی تعاملی را برای مجموعه‌ای از ارجاعات مربوط به مدارک فیزیک امکان‌پذیر کرد. در سال۱۹۶۴ «شرکت موشک‌سازی لاکهید» نیز یک سامانه محلی پیوسته معروف به «کانورس» را به منظور جستجو در پایگاه کتابخانه خود عرضه کرد.
«شرکت توسعه سامانه» هم در سال ۱۹۶۵ سرگرم توسعه سامانه‌ای بود که از طریق یک خط تلفن به ۱۳ سازمان دولتی و خصوصی امکان می‌داد به فایلی شامل۲۰۰ هزار رکورد کتاب‌شناختی مربوط به فناوری خارجی دسترسی پیدا کنند. بودجه این پروژه توسط «آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته» (آرپا) وابسته به وزارت دفاع آمریکا تامین شده بود و نرم‌افزار این سامانه به «اربیت» معروف شد. «خدمات چکیده‌نویسی شیمی» در سال ۱۹۶۵ به طور همزمان، خدمات اطلاع‌رسانی علوم زیستی و شیمی‌را به صورت چاپی و نیز روی نوار مغناطیسی برای جستجوهای رایانه‌ای منتشر کرد.
از دیگر خدمات نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی که کار کتابخانه ملی پزشکی آمریکا و خدمات چکیده‌نویسی شیمی‌ را دنبال کرد، تولید «نمایه‌نامه مهندسی» در سال ۱۹۶۷ (تولید نوار مغناطیسی آن) و «خدمات اطلاع‌رسانی علوم زیستی» در سال ۱۹۶۹ بود. در سال ۱۹۶۹، همچنین نخستین سامانه بزرگ بازیابی پیوسته به مرحله اجرا درآمد. به دنبال توسعه سامانه محلی «لاکهید»، قراردادی میان «لاکهید» و «سازمان ملی فضایی و هوانوردی آمریکا» (ناسا) بسته شد تا «لاکهید»، یک سامانه بازیابی پیوسته برای حدود ۲۰۰هزار استناد مدارک موجود در سازمان ملی فضایی و هوانوردی آمریکا تهیه کند. نرم‌افزار این سامانه بر اساس نرم‌افزار «لاکهید» بنیان نهاده شد و به «ریکان» معروف شد، اما بعدها به «دیالوگ» تغییر نام داد.
نوارهای «مارک» کتابخانه کنگره آمریکا برای کتاب‌ها، در سال ۱۹۶۹ به منظور اشتراک داده‌های فهرست‌نویسی، در دسترس کتابخانه‌هایی که در طرح مارک مشارکت داشتند، قرار گرفت. «اسی‌ال‌سی» که در سال ۱۹۶۷ در اوهایو آمریکا آغاز به کار کرده بود، در سال ۱۹۷۰ اولین اقدام خود را برای فهرست‌نویسی تعاونی در سامانه‌های کتابخانه‌ای انجام داد و در سال ۱۹۷۱ آن را به صورت پیوسته درآورد.در اوایل دهه ۱۹۷۰ بعضی از سامانه‌های پیوسته آزمایشی به سامانه‌های کاری تبدیل شدند. در سال ۱۹۷۱ کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، نسخه پیوسته «مدلارز» با نام «مدلاین» را به مرحله اجرا درآورد. «مدلاین» اولین سامانه تلفنی پیوسته است.
در سال ۱۹۷۲ سامانه «دیالوگ» (از لاکهید) به عنوان یک خدمت جست‌وجوی تجاری که امکان دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی سه سازمان معتبرآمریکایی (یعنی پایگاه کتاب‌شناختی اداره آموزش و پرورش آمریکا به نام «اریک»، مرکز ملی اطلاعات فنی آمریکا و کتابخانه ملی کشاورزی آمریکا با نام «اگریکولا») را فراهم می‌کرد، آغاز به کار کرد. در همین سال پایگاه اطلاعاتی روزنامه نیویورک تایمز به نام «اینفو بانک» پدید آمد.
در سال ۱۹۷۳ نیز «شرکت توسعه سامانه» فروش «اربیت» را به صورت تجاری به کاربران و از جمله کتابخانه‌ها آغاز کرد.
قبل از دهه ۱۹۷۰، جستجوها به صورت دسته‌ای/ گروهی انجام می‌شد و تنها راه دسترسی به اطلاعات، نوار مغناطیسی بود؛ سوالات جمع می‌شد و سپس یک راهبرد برای جستجو به کار می‌رفت. انتقال جستجوها از شکل دسته‌ای به پیوسته، در حدود سال ۱۹۷۰ با روش ذخیره‌سازی روی دیسک انجام شد. اطلاعات ذخیره‌شده روی دیسک، به صورت دستیابی تصادفی قابل دسترسی بود و دیگر لازم نبود که (مانند نوار مغناطیسی) محل اطلاعات مشخص شود. به علاوه، تهیه فایل معکوس نمایه و جست‌وجوی هر کلمه‌ای از عنوان و چکیده امکان‌پذیر شد.
پیشرفت‌های دهه ۱۹۸۰ افراد زیادی را به جستجوی اطلاعات ذخیره‌شده به صورت الکترونیکی تشویق کرد. در کتابخانه‌ها، فهرست‌های عمومی‌پیوسته به‌تدریج جایگزین فهرست‌های برگه‌ای شدند. اپک‌ها که در اواخر دهه ۱۹۷۰ به‌وجود آمدند، در طول دهه ۱۹۸۰ توسط برخی از سامانه‌های مدیریت کتابخانه‌ای یکپارچه، همراه با فنون بازیابی اطلاعات پیوسته مورد استفاده قرار گرفتند.
همچنین در طول دهه ۱۹۸۰، کارگزاران بیش‌تری مانند تولیدکنندگان پایگاه‌های اطلاعاتی به فروش پایگاه‌های اطلاعاتی پرداختند. از جمله سازمان‌هایی که خدمات جستجو را برای پایگاه‌های خود آغاز کردند، «مرکز چکیده‌نویسی شیمی» بود که در سال ۱۹۸۰، CAS ONLINE را ارائه کرد.
استفاده از فناوری نوری برای ذخیره و بازیابی اطلاعات، اولین بار در انتشار و توزیع موسیقی و با استفاده از لوح‌های فشرده صوتی در سال ۱۹۸۲ عملی شد. در سال ۱۹۸۵ لوح‌های فشرده نوری به صورت تجاری پدید آمدند و در ابتدا برای ذخیره داده‌های متنی به کار رفت.
ظهور پایگاه‌های اطلاعاتی روی دیسک فشرده‌ نوری، تاثیر شگرفی بر جستجو گذاشت و تعداد بیش‌تری از کاربران نهایی قادر به جستجو به شیوه آزاد شدند.
● دهه نود و بعد از آن
گسترش اینترنت در دهه۱۹۹۰ تاثیر خاصی بر دسترسی بسیاری از مردم جهان به منابع اطلاعاتی الکترونیکی داشته است. اینترنت از یک شبکه توزیعی اولیه به نام آرپانت (که توسط وزارت دفاع آمریکا در اواخر دهه ۱۹۶۰ طراحی شده و هدفش برقراری ارتباط بین موسسات دانشگاهی در ایالات متحده آمریکا بود) به‌وجود آمد.
در سال ۱۹۹۳نیز در «مرکز پژوهش انرژی هسته‌ای» در ژنو، روشی برای اشاعه و پیدا کردن اطلاعات در اینترنت به‌وجود آمد که به «تار گسترده جهانی» یا وب مشهور شد. در این روش از فرامتن برای برقراری ارتباط در میان منابع اطلاعات الکترونیکی استفاده می‌شود.
بسیاری از ناشران و کارگزاران نیز به طراحی نسخه تحت وب تولیداتشان پرداختند و تولیدات خود را از طریق وب ارائه می‌کنند. از این رو، هم‌اکنون پایگاه‌های اطلاعاتی بسیاری از طریق وب قابل دسترسی است. از آن جمله می‌توان به پایگاه‌های بزرگ اطلاعاتی نظیر «دیالوگ»، «ابسکو» و «پروکوئست» اشاره کرد. «ابسکو» (از پیشگامان ارائه خدمات پیوسته)، از سال ۱۹۹۴ به بعد به ارائه خدمات از طریق وب پرداخته است. «پروکوئست» نیز نسخه پیوسته خود را از سال ۱۹۹۵ ارائه کرده است. صنعت بازیابی پیوسته در نمونه اخیر خود شاهد حضور یک پایگاه اطلاعاتی جدید به نام «اسکوپوس» بوده که از سال ۲۰۰۴ از طریق شبکه وب ارائه می‌شود .
گرچه به گفته «توراف» و «هیلتز» زمان پیدایش مجلات الکترونیکی به سال ۱۹۷۶ برمی‌گردد؛ اما اولین مجله داوری‌شده تمام متن الکترونیکی در دهه ۱۹۹۰ انتشار یافت. در طول دهه ۱۹۹۰ انتشار مجلات به صورت الکترونیکی سبب شده است که بسیاری از پایگاه‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی به سمت ارائه مقالات به صورت متن کامل بروند و پایگاه‌های جدیدی نیز از مجموعه مجلات الکترونیکی توسط ابسکو به‌وجود آیند و امکان جستجو و دسترسی پیوسته به متن کامل مجلات فراهم شود.
تا قبل از دهه ۱۹۹۰ گرایش تولیدکنندگان پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته به تولید پایگاه‌های کتاب‌شناختی، و عمدتا از نوع ادواری‌ها بوده است. در دهه ۱۹۹۰ با قرار گرفتن اینترنت و وب در دسترس عموم، گرایش‌ها در تهیه پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته به سمت تولید پایگاه‌های متن کامل رفته است. همچنین طرح‌های عظیمی‌در اواخر دهه ۱۹۹۰ در جهت تولید پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته از تک‌نگاشت‌ها اجرا شده که حاصل آن، ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی از قبیل «نت لایبرری»، «کوئستیا»، و «ئی‌براری» بوده است.
هر یک از موارد نامبرده، ده‌ها هزار جلد کتاب را به صورت متن کامل در خود جای داده است که آنها را به صورت ۲۴ ساعته و در ۷ روز هفته، به صورت اشتراکی در دسترس قرار می‌دهند.
● رشد تصاعدی پایگاه‌های اطلاعاتی
با توجه به رشد فزاینده تولید اطلاعات علمی‌در جهان و نیز به موازات پیشرفت‌های اخیر در زمینه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی، شاهد افزایش تعداد پایگاه‌های اطلاعاتی در موضوعات و رشته‌های مختلف هستیم. گرچه تعداد پایگاه‌های اطلاعاتی در منابع مختلف، متفاوت ذکر شده، اما این تفاوت‌ها به علت تفاوت در تعاریفی است که برای پایگاه‌های اطلاعاتی ارائه می‌شود.
در یک مطالعه، تعداد پایگاه‌های اطلاعاتی در سال ۱۹۶۵ بین ۱۲ تا ۲۰ و تا قبل از ۱۹۷۰، ۵۰ تا ۶۰ پایگاه برآورد شده است.
«گچمن» تعداد پایگاه‌های اطلاعاتی را در سال ۱۹۶۸، ۲۵ پایگاه و در سال ۱۹۷۰، بین ۵۰ تا ۱۰۰ پایگاه تخمین زده است .در طی سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۰، «تنوع» مهم‌ترین گرایش در پایگاه‌های اطلاعاتی بوده است. در دهه ۱۹۸۰ رشد پایگاه‌های اطلاعاتی ادامه داشت و این تعداد از ۳۰۰ در سال ۱۹۷۵ به بیش از ۲۴۰۰ پایگاه در سال ۱۹۸۴ افزایش یافت.
از اوایل دهه ۱۹۹۰، همزمان با رشد اینترنت، طرح‌های دیجیتالی کردن منابع اطلاعاتی رونق گرفته است. از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۹ تعداد پایگاه‌های اطلاعاتی از ۳۰۱ مورد به ۱۱۶۸۱ و تعداد میزبان‌ها از ۱۰۵ به ۲۴۵۴ مورد افزایش یافته و تعداد رکوردهای موجود در این پایگاه‌ها نیز به ۱۶ میلیارد رسیده است.
● دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته
زمانی که یک پایگاه اطلاعاتی به منظور دسترسی عموم توسعه می‌یابد، معمولا از طریق ارتباط تلفنی یا خط اجاره‌ای با رایانه میزبان، امکان ارتباط پیوسته برقرار می‌شود. این ارتباط از طریق خطوط ارتباطی ثابت یا بی‌سیم امکان‌پذیر است. اما خدمات پایگاه‌های اطلاعاتی توسط تولیدکننده پایگاه اطلاعاتی یا توسط سازمان‌هایی مجزا که امکان جستجوی پیوسته در یک یا چند پایگاه اطلاعاتی را فراهم می‌آورند، ارائه می‌شود. این سازمان‌ها کارگزار (فراهم‌آورنده) نامیده می‌شوند. از این رو صنعت پیوسته، از سه عنصر تشکیل شده است:
۱) تولیدکننده پایگاه اطلاعاتی،
۲) کارگزار خدمات جستجوی پیوسته،
۳) جستجوگر اطلاعات.
● تولیدکننده پایگاه اطلاعاتی
▪ تولیدکنندگان پایگاه‌های اطلاعاتی، وظایف زیر را برعهده دارند:
۱) طراحی ساختار پایگاه اطلاعاتی،
۲) جمع‌آوری و انتخاب مدارک و نوشته‌ها،
۳) چکیده‌نویسی (یا ویرایش چکیده تهیه‌شده توسط مولف
۴) نمایه‌سازی با استفاده از واژگان کنترل‌شده،
۵) ورود اطلاعات کتاب‌شناختی در قالب استاندارد،
۶) روزآمدسازی،
۷) فروش فایل پشتیبان و روزآمدشده
برخی از آنها (مانند شرکت ویلسون) علاوه بر تولید شکل الکترونیکی، نمایه‌های چاپی نیز تهیه می‌کنند.
تولیدکنندگان پایگاه اطلاعاتی سه گروه زیر را شامل می‌شوند:
الف) نمایندگی‌های دولتی: مانند کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (تولیدکننده پایگاه اطلاعاتی «مدلاین»)؛
ب) سازمان‌های دانشگاهی/ حرفه‌ای: مانند تولید‌کننده پایگاه اطلاعاتی«سایک اینفو»
ج) سازمان‌های تجاری: مانند تولیدکننده پایگاه«سای سرچ»
● کارگزار خدمات جستجوی پیوسته
کارگزاران خدمات جستجوی پیوسته، وظایف زیر را برعهده دارند:
۱) تهیه رابط کاربر،
۲) تهیه نرم‌افزار جستجو،
۳) دریافت مجوز از تولیدکنندگان پایگاه‌های اطلاعاتی،
۴) در صورت امکان) استاندارد کردن ساختار رکوردها،
۵) نصب و تنظیم پایگاه‌های اطلاعاتی و ایجاد نمایه معکوس،
۶) روزآمدسازی پایگاه اطلاعاتی (روزانه، هفتگی، ماهانه،)
۷) فروش به مشتریان،
۸) ارائه خدمات و آموزش.
● جستجوگر اطلاعات
جستجوگران پایگاه‌های اطلاعاتی شامل دانشمندان، محققان، پزشکان، بازرگانان، حقوقدانان، دانشجویان و کلیه کسانی هستند که نیاز به استفاده از اطلاعات دارند. اما جستجوی پیوسته به طور سنتی توسط کتابداران یا اطلاع‌رسانان ـ رابط‌های حرفه‌ای ـ برای مراجعان کتابخانه‌ها که اغلب کاربران حرفه‌ای شمرده می‌شوند، صورت می‌گیرد.
دلایل جستجو در پایگاه‌ها توسط این گروه از افراد عبارت‌اند از:
▪ اکثر خدمات جستجوی پیوسته، زبان فرمان ویژه خود دارند، از این رو جستجوگران برای دستیابی به پایگاه‌های اطلاعاتی، باید مهارت استفاده از این زبان‌ها را به دست آورند.
▪ جستجوگران با دامنه موضوعی و خصوصیات ویژه هر یک از پایگاه‌های اطلاعاتی آشنا نیستند.
▪ مدت زمانی که جستجوگر صرف جستجوی پیوسته در رایانه میزبان می‌کند اهمیت دارد؛ این امر در مورد جستجویی که مبتنی بر سرعت و کارآیی باشد و توسط متخصص انجام شود، قابل توجیه است.
اما فراهم شدن امکان دسترسی به پایگاه‌ها از طریق فهرست انتخاب سبب شده که جستجوی پیوسته توسط خود کاربران نهایی انجام شود و از این رو جستجو توسط کاربران نهایی در حال توسعه است. اما نقش میانجی‌گرانه کتابداران از میان نمی‌رود و تلاش‌های کاربران نهایی برای انجام جستجو منجر به افزایش پیچیدگی روند جستجو خواهد شد و این امر تاکیدی خواهد بود بر نقش مهم متخصصان حرفه‌ای (اطلاع‌رسانان) در فرآیند بازیابی اطلاعات.
● آینده
آیا ما می‌توانیم بر پایه چندین دهه پیشرفت پایگاه‌های اطلاعاتی و صنعت بازیابی پیوسته، پیش‌بینی‌هایی برای آینده داشته باشیم؟
به نظر می‌رسد که در آینده، رونق بازیابی پیوسته بیش‌تر خواهد شد و بسیاری از منابع اطلاعاتی به صورت پیوسته در اختیار کاربران قرار گیرند، چنانکه امروزه پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته بخشی از منابع کتابخانه‌ای را در تمامی‌نقاط جهان به خود اختصاص داده است. به صورت کوتاه‌مدت می‌توان پیش‌بینی‌های زیر را برای آینده داشت:
۱) سامانه‌های بازیابی اطلاعات پیوسته، با سرعت چشمگیر به سوی توزیع الکترونیکی منابع پیش می‌روند.
۲) روز به روز بر تعداد کاربران نهایی که جستجو را به صورت پیوسته انجام می‌دهند افزوده می‌شود و این روند فقط منحصر به کشورهای پیشرفته نیست، بلکه کشورهای جهان سوم را نیز شامل می‌شود.
۳) تولید پایگاه‌های اطلاعاتی متن کامل افزایش خواهد یافت و این امر تا حدود بسیار زیادی مشکل تحویل مدرک را حل خواهد کرد.
۴) سامانه‌های بازیابی اطلاعات بهتر و کارآتر، با رابط‌های کاربرپسندتر توسعه خواهند یافت.
۵) با توجه به رشد اینترنت و سهولت امکان دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی، کاربران نهایی بیش‌تری بدون واسطه به جستجوی اطلاعات خواهند پرداخت

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات