سرطان زبان

● سرطان‌دهان‌در‌یک‌نگاه
هرسال در آمریکا، حدود ۳۰ هزار نفر دچار سرطان دهان می‌شوند و از این تعداد حدود ۷ هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند. البته خبر خوبی که برای غیرسیگاری‌ها داریم، این است که سه چهارم سرطان‌های دهان در ارتباط با سیگار هستند. یعنی از هر چهار نفر که دچار این بیماری می‌شوند،‌ سه نفر آنها سیگاری بوده‌اند!
سرطان دهان، در هر قسمت از دهان می‌تواند به وجود بیاید: لب‌ها، گونه، لثه، زبان، کف دهان، سقف دهان و لوزه‌ها. البته زبان، ‌لب و کف دهان شایع‌ترین محل‌های بروز آن هستند. نکته مهم این است که اگر زود متوجه علایم آن شویم ‌ تا حد زیادی قابل درمان است.
شما، بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به این بیماری هستید اگر:
▪ سیگاری هستید: مصرف سیگار، قلیان، پیپ و تنباکوهای جویدنی، خطر بروز این بیماری را بسیار بالا می‌برد.
▪ الکل مصرف می‌کنید: مصرف الکل، به خصوص اگر همراه با سیگار باشد‌ بسیار خطرناک خواهد بود.
▪ مدت‌های طولانی در معرض نور خورشید هستید: سرطان لب در این گروه بیشتر دیده می‌شود. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب و کلا‌ه‌های لبه‌دار، روش خوبی برای حفاظت در برابر نور خورشید است.
عادت‌هایی مانند گاز گرفتن و جویدن لب و گونه دارید.
▪ دندان‌های مصنوعی شما در دهان‌تان لق است: توصیه می‌شود دندان‌های مصنوعی هر پنج سال یک بار تعویض شوند. هر روز دندان‌های مصنوعی شسته شوند و حتما شب‌ها از دهان درآورده شوند.
رژیم غذایی نامناسب دارید و به قدر کافی از میوه‌ها و سبزی‌ها استفاده نمی‌کنید.
علایم خطرناکی که می‌توانند نشانه سرطان‌های دهان باشند:
▪ زخمی که بیش از دو هفته در دهان است و خوب نمی‌شود.
▪ لکه‌های سفید، قرمز یا تیره‌رنگ داخل دهان یا روی لب
▪ التهاب یا توده‌ای داخل دهان، لب یا گردن
▪ خون‌ریزی‌های بدون علت در داخل دهان
مشکل یا درد هنگام بلع
▪ گوش‌ درد مداوم
▪ تغییرات بدون علت در صدا
▪ درد مداوم بدون علت در دهان
▪ لق شدن بی‌علت دندان‌ها
▪ احساس اینکه مدام چیزی در گلوی شما گیر کرده است.
▪ درد هنگام حرکت دادن زبان
▪ بی‌حسی در منطقه‌ای از دهان
▪ مشکل هنگام گذاشتن دندان‌های مصنوعی
حال که علایم هشدار دهنده سرطان‌های دهان را شناختیم، بهتر است روش بررسی حفره دهان را نیز با هم مرور کنیم.
● جستجو دردهان
در آینه نگاه کنید و این مناطق را کنترل نمایید:
▪ سر و صورت: به طور مستقیم به صورت خود در آینه نگاه کنید. به طور معمول،‌ دو طرف صورت، شکل یکسان و متقارنی دارد. ببینید که آیا توده، برآمدگی یا التهابی که فقط در یک طرف صورت شما هست، وجود دارد؟
▪ گردن: روبه‌روی آینه بایستید و جلو و اطراف گردن‌تان را با نوک انگشت لمس کنید. آیا احساس سفتی یا توده‌ای در آن می‌کنید؟
▪ لب‌ها: لب پایین را به طرف پایین بکشید و داخل آن را در آینه ببینید. آیا زخم یا تغییر رنگی وجود دارد؟ حالا به کمک انگشتان، لب‌ها را لمس کنید و ببینید آیا توده یا تغییر حالتی در لب‌ها وجود دارد؟ با لب بالا هم همین مراحل را انجام دهید.
▪ گونه: با باز کردن دهان، قسمت‌های داخلی گونه را بررسی کنید و ببینید آیا منطقه قرمز،‌ سفید یا تیره‌ای وجود دارد؟ حال انگشت اشاره را داخل گونه و انگشت شست را بیرون آن قرار دهید. سپس به ملایمت و فشاری آهسته، انگشتان خود را جلو بیاورید. ببینید آیا توده یا منطقه سفتی حس می‌شود؟ با گونه طرف مقابل هم همین کار را انجام دهید.
▪ سقف دهان: سر را عقب ببرید و دهان را باز کنید تا سقف دهان را ببینید. آیا تغییر رنگ یا توده‌ای را مشاهده می‌کنید؟ حال با انگشت اشاره سقف دهان را لمس کنید. آیا توده‌ای حس می‌شود؟
▪ زبان: زبان را بیرون بیاورید و به یک سمت ببرید طرفین زبان را به کمک آینه کنترل کنید. آیا تغییر رنگی وجود دارد؟ با قرار دادن نوک انگشتان در رو و زیر زبان، قسمت‌های مختلف آن را لمس کنید. آیا توده‌ای زیر انگشتان خود حس می‌کنید؟ حال زبان را به سقف دهان بچسبانید و به این ترتیب زیر زبان را کنترل کنید. آیا تغییر رنگ یا حالتی مشاهده می‌شود؟
▪ کف دهان: همان‌طور که زبان بالاست می‌توان کف دهان را در آینه دید. بعد از بررسی آن، با نوک انگشتان،‌ آن قسمت را لمس کنید. ببینید آیا توده یا سفتی در آنجا حس می‌شود.
هر کس، علامت‌های ذکر شده را حین بررسی‌ حفره دهانش دید، باید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کند تا اگر مشکلی وجود دارد، سریع‌تر رسیدگی شود. البته اغلب موارد، این علامت‌ها نشانه سرطان نیستند. یک عفونت ساده دندان هم می‌تواند این علامت‌ها را به وجود بیاورد اما اگر این علایم دو سه هفته باقی ‌ماند و بهتر نشد، باید جدی گرفته شود.
بازهم تکرار می‌کنیم که، سرطان‌ دهان بیماری بسیار خطرناکی است اما اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود،‌ بسیار سریع‌تر و بهتر به درمان پاسخ خواهد داد.

آیدا روشن‌ضمیر

منبع : روزنامه سلامت