شهرهای مجازی با خانه های رایانه‌ای

امروزه بحث توسعه شهرها به شبكه جهانی نیز سرایت كرده است شهرها و شهرك های جدید هر روز در فضای مجازی ساخته می شوند كه مصالح آن ها از خشت و ملات نیست، بلكه بیت های رایانه ای است. این شهرهای الكترونیكی با عنوان شهرهای مجازی (virtual Cities) شناخته می شدند.
در هر لحظه چندین هزار نفر مشغول استفاده از این شهرهای مجازی جهت انجام كارهای خود از سراسر جهان هستند. كارهایی مانند خرید، فروش، مسافرت، استراحت، مسابقه و غیره. شهرها در تعریف عام آن مراكز جغرافیایی تجمع انسان ها و خدمات است به همین دلیل است كه نحوه چیدمان عناصر شهری و شكل امروزی شهرنشینی برای مردم بسیار آشناست و با آن رابطه ای نزدیك برقرار می كند در نتیجه شهرهای مجازی می توانند مدل بسیار خوبی از تمام اطلاعات و خدماتی باشند كه در شهرهای حقیقی وجود دارد. این شهرها را می توان كانون های الكترونیكی نامید كه حتی انسان های ساكن كوچه و پس كوچه را نیز بر روی صفحه نمایش رایانه شما به تصویر می كشند. برای بررسی شهرهای مجازی لازم است ابتدا به طبیعت آنها پرداخته و سپس به سراغ نحوه ساخت این گونه از شهرها خواهیم پرداخت.
در شروع هزاره سوم می توان فناوری اطلاعات و ارتباطات رابه عنوان اصلی ترین محور تحول و توسعه بیان كرد كه دستاوردهای ناشی از آن نیز در زندگی مردم اثرگذار است . دراین راستا وجود شهرهای الكترونیكی و اینترنتی در هر كشوری می تواند زمینه حضور منطقی، علمی و اقتصادی این پدیده با ارزش را فراهم آورد و توان علمی و قدرت كشورها را در تولید، توزیع و استفاده از دانش نشان دهد.
اكنون اینترنت به عنوان گسترده ترین و غنی ترین منبع اطلاعاتی در جهان مطرح است و امكان دسترسی به آخرین اطلاعات را در حوزه های مختلف ممكن می سازد و به عنوان وسیله ای ارتباطی با قابلیت های گستردگی ارزان بودن و در دسترس بودن سبب افزایش سطح آگاهی انسان ها و همچنین كاهش هزینه های ارتباطی شده است. دراین بین پدیده شهر الكترونیك اگرچه در جهان پدیده ای نو و جدید است و تنها یك دهه ازعمر آن می گذرد اما به دلیل قابلیت ها و مزایای فراوانی كه دارد مورد توجه بسیاری از كارشناسان و متخصصان IT و شهری شده است. این پدیده را می توان هدیه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بشر دانست كه نویددهنده محل زندگی بهتر برای كار، تفریح ، سرگرمی ، یادگیری و زندگی دسته جمعی در جوامع است.
شهر الكترونیكی عبارت از شهری است كه اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویس های دولتی و سازمان های بخش خصوصی به صورت برخط (online) و به صورت شبانه روزی و در هفت روز هفته باكیفیت و ضریب ایمنی بالا و با بهره گیری از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و كاربردهای آن انجام می شود. شهر الكترونیكی ما را از دنیای تك بعدی شهرهای سنتی و امروزی خارج كرده و به دنیای جدیدی راهنمایی خواهد كرد، دنیایی دوبعدی كه دستاورد فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات می باشد. در گذر این زمان و در این حركت روبه جلوی فناوری ما در آینده ای نه چندان دور دنیای سه بعدی را شاهد خواهیم بود كه حتی تصور آن در حال حاضر برایمان ناممكن است.
● فعالیت های شهر الكترونیكی
بسیاری از فعالیت هایی كه در شهرهای عادی انجام می شود قابلیت پیاده سازی و اجرا در شهر الكترونیكی را دارد و به جرأت می توان گفت كه این فعالیت ها در شهرهای الكترونیكی بسیار راحت تر از نمونه های فیزیكی آن خواهد بود. این مجموعه از فعالیت ها را می توان به گروه های زیر تقسیم كرد:
۱) فعالیت های اداری: مانند ثبت اسناد و املاك ، درخواست گذرنامه و غیره
۲) فعالیت های بانكی : پرداخت قبوض، برداشت پول از حساب، انتقال پول، اعلام وصول و برگشت چك
۳) فعالیت های تجاری: خرید و فروش كالا، موسیقی ، فیلم ، خرید بلیت هتل ها و هواپیماها
۴) فعالیت های تفریحی : بازی های رایانه ای، بازدید از موزه ها و پارك ها، انجام مسافرت های مجازی
۵) فعالیت های علمی : انجام تحقیقات علمی ، جست و جوی مقالات علمی ، استفاده از منابع كتابخانه ها، انتشار و چاپ كتاب های الكترونیكی
۶) دریافت اطلاعات : شامل اخبار، روزنامه ها، نشریات، ترافیك شهری، ساعات ورود و خروج قطارها بدون خارج شدن از منزل و یا محل كار
۷) فعالیت های آموزشی : ثبت نام و رفتن به كلاس های مجازی و امتحانات مجازی - كسب مدارك معتبر بین المللی
۸) فعالیت های گردشگری: رزرو بلیت و هتل - رزرو اتومبیل در مقصد، انتخاب بهترین شهرها و مكان های تاریخی و مسافرتی برای گردشگری
۹) فعالیت های درمانی : مراجعه به پزشك و دریافت دستورالعمل های درمانی و پزشكی ، مشاوره با پزشك خانوادگی بدون نیاز به حضور فیزیكی درمطب
۱۰۰ فعالیت های تصمیم گیری: انتخاب بهترین مكان برای مسافرت با توجه به وضعیت رزرو هتل ها و قطارها، انتخاب بهترین مسیر برای رفتن به نقطه ای دیگر از شهر
● انواع شهرهای مجازی
می توان انواع مختلف شهرهای مجازی را به ۴دسته زیر تقسیم كرد:
۱) صفحاتی اینترنتی كه مدعی شهر مجازی هستند اما ماهیت آنها صرفاً در راهنمایی ها و مجموعه های دسته بندی شده ای از اطلاعات است . این صفحات تنها برای دست یافتن به مقاصد تبلیغاتی و ترویج صنعت توریسم راه اندازی شده و ارائه كننده شكل و ظاهر شهرهای مجازی نیستند، به عنوان نمونه ای از این شهرها می توان به سایت www.brighton.co.uk اشاره ای كرد.
۲) این گروه از شهرها را شهرهای مجازی مسطح می نامند كه از نقشه های شهری و ساختمانی برای نمایش اطلاعات مورد نظر خود استفاده می كنند. از شهرهای مسطح می توان به بولونیا اشاره كرد كه دارای صفحه ای اینترنتی به عنوان شهری مجازی است و از نقشه و مشخصه های زمینی و ساختمانی شهر به صورت گرافیكی بهره گرفته و شهری مسطح بنا كرده است.
۳) دسته دیگر شهرهای مجازی ، شهرهای مجازی سه بعدی هستند كه با استفاده از فناوری حقیقت مجازی به مدل سازی تركیب شهرها و با درجات نزدیك و یا دور به واقعیت می پردازند و بعضی از این گونه شهرها بسیار به واقعیت شهر فیزیكی نزدیك هستند.
۴) این گروه را می توان شهرهای واقعی مجازی نامید كه بسیار به شهرهای واقعی نزدیك هستند و مدل هایی واقعاً واقع گرایانه تلقی شده اند و شما با حركت در میان كوچه های شهر حس حركت در شهری واقعی را خواهید داشت. برای تحقق بخشیدن به این امر، شهر مجازی باید دارای ظاهری واقعی و دارای تنوع خدمات و كاركردها باشد و ازتمامی امكانات یك شهر واقعی بهره بگیرد و ازهمه مسائل مهمتر بستر مناسبی برای انجام تعاملات اجتماعی در میان شهروندان باشد تا رغبت حضور شهروندان در شهر مجازی بیشتر شده و درصد مشاركت شان نیز بیشتر شود.
● مراحل پیدایش شهر الكترونیكی
در ایجاد هر شهر الكترونیكی مراحلی وجوددارد كه این مراحل یكی پس از دیگری تكمیل شده و سبب توسعه، پیشرفت و تكامل شهر الكترونیكی خواهد شد، این مراحل را می توان به شكل زیر بیان كرد:
۱) پیدایش
در این گام از طراحی شهر الكترونیكی ایده اولیه، طراحی موضوعی و تهیه سند راهبردی ، مشورت با كارشناسان و صاحبنظران حوزه ict و تهیه زیرساخت های فنی مورد نیاز از قبیل نرم افزاری و سخت افزاری مورد نیاز است.
۲) ارتقا
در این گام پس از پیاده سازی شهر الكترونیكی به صورتی كاملاً ساده ، امكانات و توانمندی های شهر برای استفاده بازدیدكنندگان، خصوصاً شهروندان توسعه خواهد یافت و سعی در برآورد حداقل امكانات مورد نیاز شهروندان در طراحی شهر است.
۳) تعامل
در این بخش سعی در برقراری ارتباط با سایتهای مرجع در زمینه های تخصصی و نیزدر اختیار گذاردن اطلاعات سایت در این گونه از پایگاه های اطلاعاتی است، به علاوه با شهرهای الكترونیكی موجود بر روی وب جهان (world wide web) نیز تعامل برقرار خواهد شد و به داد و ستد دانش و اطلاعات پرداخته می شود. به علاوه می توان امكانی را برای استفاده شهروندان دیگر شهرها از امكانات و توانمندی های شهر در نظر گرفت.
۴) توسعه و گسترش
این گام آخرین و نهایی ترین بخش در توسعه شهر الكترونیكی است و با فراهم آوردن امكانات و توانمندی های مبادلات مالی اقدام به خرید و فروش اینترنتی و نیزدریافت و پرداخت پول الكترونیكی نمود. به علاوه در این گام باید وب سایت شهر الكترونیكی را توسعه و گسترش داد و سرویس های مورد نیاز شهروندان را برای سرویس دهی فعال تر به آنها فراهم و یا تولید نمود.

وحید نقشینه

منبع : روزنامه ایران