حکایت فرعون های سیاه

به محض آن که از هرم های اسرارآمیز سخن به میان می آید اولین تصویری که در ذهن مجسم می شود اهرام مصر است. این در حالی است که از کشور سودان - در قاره آفریقا - به عنوان بارگاه فراعنه سیاه نام برده می شود که کم تر با آن آشنا هستیم.
فراعنه سیاه بردگانی بودند که از مصر به سودان فرستاده می شدند یا فرار می کردند. آن ها در این منطقه و در کنار رود نیل، تمدن جدیدی را که مورخان آن را تمدن فراعنه سیاه نام گذاری کرده اند، بنیان نهادند.
مردم این تمدن در سودان که منطقه ای غنی از نظر داشتن معادن طلا و مس محسوب می شود، به کار پرداختند و تمدنی را که از بسیاری نظرها از تمدن ایجادشده توسط فراعنه مصر، غنی تر بود، بنیان نهادند.
مورخان، تاریخ بنیان گذاری سلسله فراعنه سیاه را حدود سال ۷۸۰ پیش از میلاد مسیح(ع) دانسته اند و بر این باورند که مردم این تمدن در مناطقی از شمال سودان فعلی که در نزدیکی مصر واقع شده است، می زیستند.
فراعنه سیاه شهری را به نام ناپاتا (Napata) بنیان نهادند و سال ها در این شهر که پایتخت آن ها محسوب می شد، به حکومت پرداختند. آن ها طی سال ها حکومت بر مناطقی از سودان فعلی، به تقلید از فراعنه مصر به ایجاد بناهای مشابه تمدن مصر باستان دست زدند که از آن جمله، مجموعه معابد کارناک (Karnak) را می توان نام برد که طبق متون تاریخی به عنوان هدیه ای برای یکی از خدایان این تمدن به نام آمون (Amun) ساخته شده است.
از معروف ترین فراعنه سیاه به تاهارکوا (Taharqua) می توان اشاره کرد که توانست در زمان حکومت خود، بخش هایی از کشور لیبی فعلی را تصرف کند.
براساس بررسی های باستان شناسان، مردم تمدن فراعنه سیاه به پرورش فیل اهمیت زیادی می دادند و این امر را به خوبی در دیوارنگاره ها و سنگ نوشته های به جا مانده از مردم این تمدن می توان دید.
محوطه های تاریخی این کشور برای نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسط باستان شناسان یکی از دانشگاه های برلین کشور آلمان کاوش شدند. در آن زمان، اشیای تاریخی زیادی از جمله مجسمه مشهوری که بدن آن به شکل انسان و صورتش به شکل شیر است، کشف شد.
همچنین باستان شناسان آلمانی موفق به کشف معبدی به نام معبد شیر شدند که از نظر نوع تزیینات به کار رفته در آن، منحصر به فرد است.
علاوه بر معابد این کشور که بیش تر آن ها ناشناخته اند، هرم های زیادی نیز در سودان وجود دارند که در کاوش های انجام شده در آن ها، اشیای تاریخی زیادی از جمله بیش از یک هزار مجسمه منحصربه فرد و زیورآلات کشف شده اند.
به جز معابد، کشور سودان در مقایسه با مصر، هرم های بیش تری دارد که از آن جمله به هرم های مشهوری می توان اشاره کرد که از آن ها به عنوان مجموعه هرم های میرو (Meroe) نام برده می شود. طبق بررسی های باستان شناسان آلمانی در ۱۹۶۰ میلادی، فقط ۳۰ هرم در شمال کشور سودان قرار دارند، این در حالی است که از آن زمان تاکنون محوطه های تاریخی سودان توسط باستان شناسان به صورت جدی کاوش نشده و فقط به منبع درآمد قاچاقچیان آثار هنری تبدیل شده اند.
کارشناسان دلیل اصلی این امر را وقوع جنگ های داخلی متعدد در این کشور می دانند که سبب شده اند، بناهای تاریخی منحصر به فرد تمدن فراعنه سیاه حتی برای مردم سودان نیز ناشناخته باشند.
شاید به همین دلیل باشد که فقط یکی از محوطه های تاریخی این کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

منبع : روزنامه سرمایه