تکامل در مصالحه

درست مانند قهوه و خامه یا «بانی» و «كلاید»، جزایر و تكامل هم دو كلمه ای هستند كه معمولاً همراه یكدیگر می آیند. به راستی جزایر گالاپاگوس و سهره های معروفش بازیگران كلیدی نظریه تكامل داروین هستند. علاوه براین، به رغم ارتباط طولانی مدت میان جزایر و نظریه تكاملی، دانشمندان تا این اواخر به نقشی كه جزایر می توانند در تكامل بازی كنند، پی نبرده بودند. بر اساس تجزیه و تحلیل ویژگی های فیزیكی و تراكم گونه ها دانشمندان تا مدت ها تصور می كردند كه گیاهان و جانوران طی یك مسیر یك طرفه از قاره ها به جزایر مهاجرت كرده و در آنجا تبدیل به یك گونه جدید می شوند. طبق این نظریه كه به «سكوی پرتاب» معروف است، پس از آنكه گونه های جدید برای زندگی در جزایر سازگاری های لازم را یافتند دیگر قادر به بازگشت به سرزمین اصلی و ساكن شدن در آن نیستند. چرا كه این گونه های جدید فاقد صلاحیت لازم برای برخورد با اكوسیستم های ناآشنا و فشارهای وارده از طرف شكارگران سرزمین اصلی خود هستند. بنابراین به رغم اینكه جزایر باعث تشكیل یك گونه جدید می شدند اما به نوعی یك بن بست تكاملی در نظر گرفته می شدند.
جزایر جایگاه ویژه ای در قلب زیست شناسان تكاملی دارند. هنگامی كه «چارلز داروین» در سال ۱۸۳۵ از جزایر گالاپاگوس دیدن كرد، از دیدن تنوع خیره كننده پرندگان آنجا بسیار حیرت زده شد. همین تنوع سرمنشاء ارائه نظریه مخصوص تكامل داروین بر اساس انتخاب طبیعی شد.در آغاز اواسط قرن اخیر، پرنده شناس معروف «ارنست مایر» اساس فهم امروزی ما از روشی كه طی آن یك گونه جدید تكامل می یابد را بنیان نهاد، بدین ترتیب كه یك گونه جدید زمانی شكل می گیرد كه جمعیت های آن در نتیجه موانع جغرافیایی از یكدیگر جدا شوند.«مایر» نظریه خود را بر اساس مطالعاتی كه بر روی پرندگان جزایر اقیانوس آرام صورت داده بود، ارائه كرد.
تا به امروز جزایر به عنوان بن بست های تكاملی در نظر گرفته می شدند. پس از آنكه جانوران و گیاهان از سرزمین های اصلی به جزایر مهاجرت می كنند برای زندگی در جزایر بسیار تخصصی شده و دیگر نمی توانند جزایر را ترك كنند. آنها نهایتاً منقرض شده و جای آنها را ساكنین جدیدی كه از سرزمین های اصلی به جزایر مهاجرت می كنند، می گیرند.
«كریستوفر فیلاردی» زیست شناس موزه تاریخ طبیعی آمریكا می گوید: «آنها همانند زلم زیمبوهای گذشته تكاملی هستند.» اما دكتر «فیلاردی» و «رابرت مایل» محقق دیگر موزه تاریخ طبیعی آمریكا شواهدی یافته اند كه نشان می دهد جزایر می توانند به جای اینكه نقش بن بست تكاملی را بازی كنند به عنوان موتورهای تكامل فعالیت كنند. جانوران می توانند از جزیره ای به جزیره دیگر گسترش یابند، به گونه دیگری تبدیل شوند و حتی به سرزمین اصلی خود بازگردند و در آنجا تولیدمثل كرده و ساكن آنجا شوند. این نتایج پیشنهاد می كند كه حفظ تنوع زیستی در جزایر برای تكامل یك گونه جدید در آینده ضروری و حیاتی است.
دكتر «فیلاردی» با مطالعه گروهی از پرندگان جزایر اقیانوس آرام، موسوم به مرغ مگس مونارك، كه در میان پرندگانی كه «مایر» ۸۰ سال قبل مورد بررسی قرار داد نیز دیده می شوند، به این كشف مهم دست یافت. دكتر «مایر» در ۸۰ سال قبل تنها آناتومی و رنگ مرغان مگس مونارك را با یكدیگر مورد مقایسه قرار داد. اما دكتر «فیلاردی» علاوه بر بررسی ویژگی های ظاهری آنها DNA آنها را هم مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. دكتر «فیلاردی» برای انجام این آزمایش به جزایر دورافتاده و پرت رفته و اقدام به جمع آوری نمونه از این جزایر كرد در حالی كه در همان زمان دكتر «مایل» به موزه رفته و از مرغ های مگس سال ۱۸۰۰ كه در موزه نگهداری می شدند، نمونه برداری كرد. دانشمندان پس از بررسی های بسیار ۱۳ گونه یافتند كه بین ۲ تا ۶/۵ میلیون سال قبل دارای یك جد مشترك در استرالیا یا گینه نو بوده اند. اخلاف آن پرنده هزاران مایل پرواز كرده و تا جزایر دوردستی همچون فیجی و هاوایی گسترش یافته بودند. گونه جدیدی كه بدین شكل تكامل می یابد مطمئناً متحمل تغییرات شدیدی در مدت زمان كوتاهی می شود. در یك دودمان، مرغان مگس مونارك طی كمتر از یك میلیون سال اندازه بدنشان را سه برابر بزرگ تر كردند. به گفته دكتر «فیلاردی»: «این ویژگی به راستی كه سریع صورت گرفته است.» این موج تكاملی هنگامی كه مرغان مگس مونارك از جزایر سالامون به استرالیا و گینه نو رفته و در آنجا ساكن شدند به جایگاه اصلی خود بازگشت.
دكتر «فیلاردی» و دكتر «مایل» نتایج تحقیقات خود را در شماره نوامبر مجله نیچر به چاپ رساندند.
به گفته دكتر «جان فجلدسا» پرنده شناس دانشگاه كپنهاگ «جنبه های بسیاری از تكامل پرندگان جزایر می بایست كه از نو نوشته شوند.» بررسی های دیگری كه صورت گرفته اند نشان می دهد كه جزایر ممكن است موتورهای تكاملی تعداد زیادی از جانوران دیگر و شاید حتی گیاهان نیز باشند. در شماره ژوئن مجله «بیوجئوگرافی» به عنوان مثال، «كریستن نیكلسون» از دانشگاه واشینگتن و هم گروهی هایش مقاله ای در خصوص مطالعات صورت گرفته بر روی سمندرهایی كه در آمریكای مركزی و جنوبی زندگی می كنند، چاپ كردند. این گروه نشان دادند كه ۱۲۳ گونه ساكن این نواحی اخلاف جدی هستند كه در «وست ایندیز» زندگی می كرده است. به گفته دكتر «فیلاردی»: «من فكر می كنم كه در ۱۰ سال آینده موارد بیشتری از این دست خواهیم دید.»
مرغان مگس مونارك امروزی و دیگر گونه های پرنده ای كه در جزایر زندگی می كنند را خطرات جدی همچون از بین رفتن زیستگاه، رات ها و دیگر جانورانی كه توسط انسان به جزایر آورده شده اند، تهدید می كنند. گرمایش جهانی و به تبع آن بالا آمدن سطح آب دریاها می تواند به طور همزمان چندین جزیره را با هم از میان بردارد.
دكتر «فیلاردی» معتقد است كه یافته های جدید به دست آمده بیش از هر چیز ضرورت حفاظت از تنوع زیستی جزایر را بر همگان آشكار می كند چرا كه جزایر ممكن است منبع مهمی از تنوع زیستی جدید باشند. به گفته دكتر «فیلاردی»: «بسیار مهم است كه زمین بتواند خودش را در آینده دوباره شكوفا و نو كند و در این بین نقش جزایر در كمك به شكوفایی زمین از آنچه كه تصور می كنیم هم مهم تر و اساسی تر خواهد بود.»
NewYorkTimes.com,Vov.۲۰۰۵
كارل زیمر
ترجمه: زینب همتی

منبع : روزنامه شرق